Na jagody

Na jagody – baśń poetycka Marii Konopnickiej, przeznaczona głównie dla dzieci. Powstała w 1903 roku.

Na jagody

okładka wydania z 1913 roku
Autor	Maria Konopnicka
Typ utworu	baśń poetycka
Wydanie oryginalne
Język	polski
Data wydania	1903

Zobacz w Wikiźródłach tekst tej baśni

Fragment utworu

Plan wydarzeń

1. Opis zielonego boru nad Bugiem, pełnego cudów natury, kryjącego baśniowy świat.
2. Trudne możliwości wejścia w kniej borową.
3. Ostrzeżenie przed spotkaniem na swej drodze pająków, os oraz ślimaka.
4. Historia wyprawy do boru małego Janka:
   • a) poranna wyprawa chłopca po jagody, mimo jego strachu;
   • b) chęć zrobienia mamie niespodzianki z okazji jej imienin;
   • c) bezowocne, długie poszukiwania jagód i smutek chłopca;
   • d) spotkanie Jagodowego króla (opis postaci);
   • e) nazbieranie przez krasnoludków dwóch krobek jagód w atmosferze śmiechu i zabawy;
   • f) odkrywanie piękna boru przed chłopcem oraz prezentacja jagodowego królestwa;
   • g) spotkanie pięciu panien Borówczanek;
   • h) zniknięcie leśnych czarów i obudzenie się chłopca przy pełnych krobkach jagód;
   • i) niespodzianka i radość mamy.

Forma

Baśń poetycka o wyraźnie spójnej konstrukcji. Konwencja baśniowa. Liczne komentarze autorki. Pojawiają się odwołania do dawnych obyczajów szlacheckich i opisy przyrody ojczystej. Utwór składa się z partii opisowych, lirycznych wstawek oraz dramatycznych scen. „Poemacik Konopnickiej (...) mieni się bogactwem barw, błyszczy od złota i srebra, nabiera rumieńców polskiego obyczaju i tradycji, tylko nić ubogiej akcji pozostaje taka jak w skromnym i prostym opowiadaniu (...)”.^[1]

Natura. Opis boru

Tajemnicza kraina, pełna bogactwa, kolorów, radości i uroków; z drugiej strony - trudno dostępna ludziom. Odkrywa ją mały, niewinny chłopiec, Janek, który ma wobec niej uczciwe zamiary. Szlachetność chłopca zostaje nagrodzona przez przyrodę i mieszkańców „baśni borowej”. Elementy monizmu przyrodniczego. Krajobraz jest pełen tajemnicy i czarów. Plastyczne i barwne opisy lasu oraz jego mieszkańców.

Zainteresowanie się Marii Konopnickiej literaturą dziecięcą

„Umiem piosenki znad łąki, tak jak je nucą skowronki...”^[2]. Maria Konopnicka często w swoich pracach poruszała problematykę dziecięcą. Stworzyła dla najmłodszych czytelników wiele cennych pozycji. Jej tendencje literackie są więc zgodne z zamówieniami pedagogicznymi doby pozytywizmu - uwrażliwia dzieci na bogaty świat natury, czyniąc ich pełnoprawnymi uczestnikami życia społecznego, uczy takich wartości jak: pracowitość, uczciwość, wytrwałość, zgodne współdziałanie oraz potępienie egoizmu społecznego.

Przypisy

1. R. Heltberg: M. Konopnickiej „Na jagody“ a poemat Elsy Beskow (1960)
2. M. Konopnicka: A co wam śpiewać...

Bibliografia

• 1. J. Z. Białek, Przymierze z dzieckiem, Kraków 1994.
• 2. K. Kuliczkowska, Wielcy pisarze - dzieciom, Warszawa 1964.
• 3. H. Markiewicz, Pozytywizm, Warszawa 1999.

Linki zewnętrzne

• Na jagody (1925) w serwisie Polona.pl
• Na jagody (1924) w serwisie Polona .pl
• Na jagody (1946) w serwisie Polona.pl
• Na jagody w serwisie Wolne Lektury