Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie

Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie – nieistniejące muzeum historii techniki w Warszawie.

Muzeum Przemysłu i Rolnictwa
w Warszawie

Muzeum Przemysłu i Rolnictwa ok. 1908
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Krakowskie Przedmieście 66
Data założenia	5 czerwca 1875
Położenie na mapie Warszawy Miejsce gdzie znajdowało się muzeum
Położenie na mapie Polski Miejsce gdzie znajdowało się muzeum
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Miejsce gdzie znajdowało się muzeum
52°14′45,218″N 21°00′50,630″E

Budynek muzeum po zniszczeniu we wrześniu 1939

Zostało utworzone w 1875 z prywatnych funduszy arystokracji i ziemian, którzy je współtworzyli. Posiadało największe zbiory muzealne w mieście. Gromadziło eksponaty związane z przemysłem i rolnictwem oraz popularyzowało wiedzę poprzez wystawy czasowe, a także działalność biblioteki i pracowni naukowych^[1][2]. Odgrywało rolę placówki naukowej i uczelni rolniczo-technicznej^[1].

Budynek muzeum i większość jego zbiorów zostały zniszczone podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939^[3].

Opis

Od 1881 muzeum mieściło się przy Krakowskim Przedmieściu w dawnym odwachu i klasztorze bernardyńskim.

Muzeum powstało z inicjatywy księcia Jana Tadeusza Lubomirskiego, a współzałożycielami byli oprócz niego Feliks Sobański, Józef Zamoyski, Jakub Natanson i Karol Dittrich. 5 czerwca 1875 nastąpiło zatwierdzenie Ustawy, wydanej na imię tegoż ks. Lubomirskiego oraz Józefa hr. Zamoyskiego, Feliksa Sobańskiego, Jakuba Natansona i domu handlowego Hille i Dietrich, jako pierwszych założycieli i muzeum rozpoczęło działalność. Zaraz po wydaniu tej ustawy muzeum zostało umieszczone w wynajętym lokalu przy placu Krasińskich, gdzie swoje miejsce znalazło ponad 2000 eksponatów, głównie z darów. Pod egidą muzeum w latach 1890–1902 opublikowana została 11-tomowa Encyklopedia rolnicza^[4] [5] .

Muzeum prowadziło też działalność charytatywną i w 1888 w sprawozdaniu pisano:

"Oprócz osób zwiedzających wystawę za biletami płatnemi (chodzi tym razem o "wystawę wyrobów z drzewa, metali, wyrobów ceramicznych i hutniczych oraz zabawek dziecinnych") zwiedzały ją zakłady dobroczynne, dziewczynki i chłopcy, jak również wychowawcy i wychowanice Instytutu Głuchoniemych". (...) "Nadto z decyzji Komitetu Muzeum dochód z 5 dni za bilety wejścia od 4go Stycznia r.b. zaczynając, oddany był na cele dobroczynne, a mianowicie na Towarzystwo biednych matek, Instytucję Jałmużniczą dla wstydzących się żebrać oraz na Przytulisko".

Po kasacie zakonu bernardynów przy Krakowskim Przedmieściu i po przebudowie w latach 1870−1884 budynek mieścił wystawy i magazyny Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych (do chwili przeniesienia do pawilonu Gracjana Ungra na dziedzińcu pałacu Potockich)^[6]. W 1884–1888 nastąpiła przebudowa wnętrz na pomieszczenia Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, które ma tu swoją siedzibę już od 1881 aż do II wojny światowej.

W latach 1890–1891 w zorganizowanej w muzeum pracowni fizycznej prowadziła swoje doświadczenia Maria Skłodowska-Curie^[7], co upamiętnia tablica z brązu odsłonięta w czerwcu 1935 na frontowej ścianie budynku^[8].

W czasie wojny w 1914 muzeum przekształcono w Wyższą Szkołę Rolniczą i Wyższą szkołę Ogrodniczą, a w 1919 w Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego. Dzisiejsze Muzeum Techniki również wywodzi się z gmachu przy kościele św. Anny, gdzie do dziś ma siedzibę Centralna Biblioteka Rolnicza^[9].

Dyrektorem muzeum od 1924 do 1951 był Stanisław Leśniowski^[10].

W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 budynek został spalony wraz ze znajdującymi się w nim zbiorami Muzeum Etnograficznego^[11].

Tradycje muzeum kontynuuje Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku, Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie oraz Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie, swoje początki ma w nim także Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.