Monaster Czerepiski

Monaster Czerepiski, Czerepiski Monaster Zaśnięcia Matki Bożej — prawosławny męski klasztor nad Iskyrem, w odległości 29 km na południowy wschód od Wracy, w jurysdykcji metropolii wraczańskiej Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego.

Monaster Czerepiski

Черепишкият манастир „Успение Богородично”

Główna cerkiew monasterska
Państwo	Bułgaria
Miejscowość
Kościół	Bułgarski Kościół Prawosławny
Eparchia	Metropolia wraczańska
Klauzura	nie
Typ monasteru	męski
Obiekty sakralne
Cerkiew	Zaśnięcia Matki Bożej
Styl	bizantyjsko-bałkański
Data budowy	XIV w. (odbudowa)
Położenie na mapie Bułgarii Monaster Czerepiski
43°05′49″N 23°36′35″E

Czas powstania monasteru nie jest znany. Z pewnością istniał on przed tureckim najazdem na ziemie bułgarskie, o czym świadczy zachowany w zbiorach Muzeum Cerkiewnego w Sofii typikon z informacją o odbudowie klasztoru w 1396 ze zniszczeń^[1]. Brakuje również informacji o funkcjonowaniu wspólnoty w pierwszym stuleciu panowania tureckiego w Bułgarii. W końcu XVI w. w klasztorze pracował mnich Pimen z monasteru Zografu na Athosie, który wykonał w monasterze nową dekorację malarską (m.in. drzewo Jessego i sceny biblijne). Może to sugerować, że monaster został w międzyczasie ponownie zniszczony i u schyłku XVI stulecia miała miejsce jego odbudowa^[1]. Mnich Pimen zapoczątkował również działalność klasztornego skryptorium^[1].

W końcu XVI w. wzniesiona została główna cerkiew monasterska. Była ona na początku XIX w. rekonstruowana, wtedy na miejscu fresków mnicha Pimena w świątyni powstała nowa, autorstwa kapłana Iwannikija. W 1888 na budynku nadbudowano nową kopułę, zaś w 1939 rozszerzono przedsionek^[1].

W 1786 w czasie lokalnego buntu mnisi porzucili klasztor i osiedlili się w pieczarach w pobliżu dawnej siedziby. Monaster został wówczas poważnie zdewastowany. W 1802 w opuszczonych zabudowaniach zamieszkał duchowny, co zapoczątkowało odnowę wspólnoty. W 1836, z inicjatywy ihumena Józefa, w monasterze wzniesiono nowe budynki mieszkalne dla mnichów. Współfundatorem budowli był zamożny Turek imieniem Raszid, którego córka w czasie wizyty w klasztorze miała w cudowny sposób odzyskać zdrowie. Monaster, który ponownie zgromadził znaczny majątek, posiadał także własne skity i placówki filialne^[1].

Mnisi aktywnie wspierali bułgarskie odrodzenie narodowe. Na terenie monasteru i podległych mu skitów działały bułgarskie szkoły, w klasztorze wielokrotnie ukrywali się spiskowcy antytureccy i rewolucjoniści bułgarscy, zaś hieromnich Epifaniusz w czasie powstania kwietniowego w 1876 był przewodniczącym komitetu rewolucyjnego w Lutibrodzie^[1]. W XIX w. w monasterze freski malował Witan z Triawny^[2].

W dwudziestoleciu międzywojennym metropolita wraczański Klemens założył przy monasterze kursy teologiczne dla duchowieństwa^[3].

Przypisy

1. B. Dimitrow, Byłgarskata christijanska ciwilizacija i byłgarskite manastiri, Fondacija KOM, 9789548745024, ss.126–127.
2. A. Kay, Bułgaria. Przewodnik turystyczny National Geographic, G+J RBA, 2008, ISBN 978-83-7596-007-5, s.151.
3. ВРАЧАНСКАЯ ЕПАРХИЯ