Monareczka okularowa

Monareczka okularowa^[4], monarka okularowa^[5] (Symposiachrus trivirgatus) – gatunek małego ptaka z rodziny monarek (Monarchidae). Występuje w Australii, Indonezji i Timorze Wschodnim. Jego naturalne siedliska to subtropikalne lub tropikalne wilgotne lasy nizinne, subtropikalne lub tropikalne lasy namorzynowe oraz subtropikalne lub tropikalne wilgotne lasy górskie; według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem^[3].

Monareczka okularowa

Symposiachrus trivirgatus[1]
(Temminck, 1826)
Osobnik sfotografowany w australijskim stanie Queensland
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	monarki
Rodzaj	Symposiachrus
Gatunek	monareczka okularowa
Synonimy
Drymophila trivirgata Temminck, 1826[2] Monarcha trivirgata (Temminck, 1826)[2] Monarcha trivirgatus (Temminck, 1826)[2] Symposiarchus trivirgatus (Temminck, 1826)[2] Monarcha albiventris Gould, 1866[2] Monarcha gouldii Gray, GR, 1861[2] Monarcha trivirgatus melanorrhoa Mason & Schodde, 1999[2]
Podgatunki
S. t. trivirgatus (Temminck, 1826) S. t. albiventris (Gould, 1866) S. t. gouldii (Gray, GR, 1861)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski

Taksonomia i systematyka

Gatunek ten został pierwotnie umieszczony w rodzaju Drymophila, a następnie w Monarcha, aż do przeniesienia do Symposiachrus w 2009^[6]. Monareczka czarnoskrzydła (Symposiachrus melanopterus) i monareczka molucka (Symposiachrus bimaculatus) to gatunki ostatnio wyodrębnione z Symposiachrus trivirgatus (Eaton et al., 2016, Andersen et al., 2021, McCullough et al., 2021)^[4].

Podgatunki

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia trzy podgatunki Symposiachrus trivirgatus^[7]:

• S. t. trivirgatus (Temminck, 1826) – monareczka okularowa^[4] – występuje w środkowej i wschodniej części Małych Wysp Sundajskich – od Flores po Damar.
• S. t. albiventris (Gould, 1866) – pierwotnie opisany jako odrębny gatunek w rodzaju Monarcha. Zamieszkuje północną część półwyspu Jork oraz wyspy w Cieśninie Torresa.
• S. t. gouldii (Gray, GR, 1861) – monareczka australijska^[4] – pierwotnie opisany jako odrębny gatunek w rodzaju Monarcha. Występuje we wschodniej Australii – od południowo-wschodniej części półwyspu Jork po wschodnio-środkową Nową Południową Walię.

Wyróżniany przez niektórych autorów podgatunek melanorrhous jest przez IOC uznawany za synonim S. t. gouldii^[7].

Morfologia

Umiarkowanie długi ogon i smukły dziób. Z wierzchu ciemnoszary, od spodu jasny, z czarną maską i dziobem, intensywnie rudopomarańczowym gardłem i górną częścią piersi oraz białymi kącikami ogona^[8].

Ekologia

Zamieszkuje lasy, tereny krzewiaste^[3]. Aktywnie żeruje w niższych piętrach wilgotnych lasów i namorzynów^[8].

Status i zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) gatunek został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski); IUCN stosuje jednak starsze, szersze ujęcie systematyczne, w którym do Symposiachrus trivirgatus wliczane są monareczka czarnoskrzydła i monareczka molucka. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za prawdopodobnie stabilny^[3].

Przypisy

1. Symposiachrus trivirgatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. D. Lepage: Spectacled Monarch Symposiachrus trivirgatus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-07-03]. (ang.).
3. Symposiachrus trivirgatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
4. P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Monarchidae Bonaparte, 1854 – monarki – Monarchs (wersja: 2022-08-28). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-07-01].
5. P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 332, 1999.
6. D.D. Lepage D.D., Symposiachrus trivirgatus trivirgatus (Spectacled Monarch (trivirgatus)), [w:] Avibase [online] [dostęp 2023-06-24].
7. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-07-01]. (ang.).
8. Spectacled Monarch Symposiachrus trivirgatus, [w:] eBird [online], Cornell Lab of Ornithology [dostęp 2023-06-24] (pol.).

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
• Zdjęcia i nagrania audiowizualne – monareczka australijska (S. t. gouldii). [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Encyklopedie internetowe (takson):

• SNL: rødbrystmonark

Identyfikatory zewnętrzne:

• GBIF: 7342258
• identyfikator iNaturalist: 144747
• ITIS: 916291
• NCBI: 381029
• CoL: 53SC6