Miecznik (urząd)

Miecznik (mieczownik) – dworski urzędnik w średniowiecznej Polsce, zawiadujący zbrojownią panującego i noszący przed nim miecz, będący oznaką jego władzy wojskowej.

Od XIV w. miecznik przekształcił się w tytularny urząd dworski (miecznik wielki koronny, od XVI w. także miecznik wielki litewski). Miecznicy poszczególnych księstw (ziem) stali się niskimi w hierarchii urzędnikami ziemskimi.

Tytuły odojcowskie i odmężowskie

Dzieciom miecznika przysługiwały tytuły odojcowskie. Dla synów tytułem takim był miecznikowic^[1], a dla córek miecznikówna^[2]. Żony miały prawo do tytułu odmężowskiego miecznikowa^[2].

Kultura

W kulturze polskiej Miecznik z Kalinowa jest jedną z postaci w operze Straszny dwór z librettem Jana Chęcińskiego i muzyką Stanisława Moniuszki, ojcem głównych kobiecych bohaterek dzieła, Jadwigi i Hanny. To jego i jego praojców dom jest głównym, tytułowym miejscem akcji i ze względu na odwieczną urodę mieszkanek, budzącą zazdrość najbliższych innych panien, przekornie nazwany Strasznym dworem^[3].

Zobacz też

Zobacz hasło miecznik w Wikisłowniku

• urzędy ziemskie
• urzędy centralne
• miecznictwo - zawód rzemieślnika (płatnerza) wykonującego miecze i inną broń białą