Mięśnie grzbietu

Mięśnie grzbietu (łac. musculi dorsorum) – w anatomii człowieka grupa mięśni, położonych na powierzchni grzbietowej tułowia. Dzieli się je na mięśnie powierzchowne i głębokie^[1].

Mięśnie grzbietu powierzchowne

Powierzchowne mięśnie grzbietu dzieli się na dwie grupy:

• Mięśnie kolcowo-ramienne (łac. musculi spinohumerales):
  • mięsień czworoboczny (łac. musculus trapezius)
  • mięsień najszerszy grzbietu (łac. musculus latissimus dorsi)
  • mięsień równoległoboczny (łac. musculus rhomboideus)
  • mięsień dźwigacz łopatki (łac. musculus levator scapulae)
• Mięśnie kolcowo-żebrowe, mięśnie zębate tylne (łac. musculi spinocostales, musculi serrati posteriores):
  • mięsień zębaty tylny górny (łac. musculus serratus posterior superior)
  • mięsień zębaty tylny dolny (łac. musculus serratus posterior inferior)^[2]

Mięśnie grzbietu głębokie

Głębokie mięśnie grzbietu należą przeważnie do właściwych mięśni grzbietu i są unerwione przez gałęzie tylne nerwów rdzeniowych. Leżą one w bruzdach po bocznych stronach wyrostków kolczystych kręgów i ciągną się od czaszki do miednicy. W grupie tej wyróżnia się pasmo przyśrodkowe i pasmo boczne, oraz grupy: mięśni długich, mięśni krótkich i mięśni podpotylicznych^[3][4]. Mięsień krzyżowo-grzbietowy (zbudowany z mięśnia biodrowo-żebrowego i mięśnia najdłuższego) i mięsień kolcowy wspólnie określane są nazwą mięśnia prostownika grzbietu^[5][6].

• Długie mięśnie grzbietu:
  • mięśnie płatowate (łac. musculi splenii), dzielące się na:
    • mięsień płatowaty głowy (łac. musculus splenius capitis)
    • mięsień płatowaty szyi (łac. musculus splenius cervicis)
  • mięsień krzyżowo-grzbietowy (łac. musculus sacrospinalis)
    • mięsień biodrowo-żebrowy (łac. musculus iliocostalis)
    • mięsień najdłuższy (łac. musculus longissimus), dzielący się na trzy pasma:
      • mięsień najdłuższy klatki piersiowej (łac. musculus longissimus thoracis)
      • mięsień najdłuższy szyi (łac. musculus longissimus cervicis)
      • mięsień najdłuższy głowy (łac. musculus longissimus capitis)
  • mięsień kolcowy (łac. musculus spinalis), dzielący się na:
    • mięsień kolcowy klatki piersiowej (łac. musculus spinalis thoracis)
    • mięsień kolcowy szyi (łac. musculus spinalis cervicis)
    • mięsień kolcowy głowy (łac. musculus spinalis capitis)
  • mięsień półkolcowy (łac. musculus semispinalis)
  • mięsień wielodzielny (łac. musculus multifidus)
  • mięśnie skręcające (łac. musculi rotatores)^[7]
• Krótkie mięśnie grzbietu:
  • mięśnie międzykolcowe (łac. musculi interspinales)
  • mięsień krzyżowo-guziczny tylny (łac. musculus sacrococcygeus dorsalis)
  • mięsień krzyżowo-guziczny przedni (łac. musculus sacrococcygeus ventralis)
  • mięśnie międzypoprzeczne (łac. musculi intertransversarii)
  • mięśnie dźwigacze żeber (łac. musculi levatores costarum)^[8]
• Mięśnie podpotyliczne:
  • mięsień skośny górny głowy (łac. musculus obliquus capitis superior)
  • mięsień prosty tylny mniejszy głowy (łac. musculus rectus capitis posterior minor)
  • mięsień prosty tylny większy głowy (łac. musculus rectus capitis posterior major)
  • mięsień skośny dolny głowy (łac. musculus obliquus capitis inferior)
  • mięsień prosty boczny głowy (łac. musculus rectus capitis lateralis)^[9]

Powięzie grzbietu

1. powięź powierzchowna grzbietu (łac. fascia superficialis dorsi)
2. powięź piersiowo-lędźwiowa (łac. fascia thoracolumbalis)
3. powięź karku (łac. fascia nuchae)^[10]