Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mathias von Schönerer (ur. 9 stycznia 1807 w Wiedniu, zm. 30 października 1881 tamże) – austriacki inżynier kolejnictwa, budowniczy kolei konnej Linz – Budweis – pierwszej publicznej linii kolei żelaznej na kontynencie europejskim[uwaga 1], Kolei Południowej (niem. Südbahn) Wiedeń – Gloggnitz i linii Mödling – Laxenburg (niem. Laxenburger Bahn); budowniczy pierwszego tunelu kolejowego w Austrii, tzw. Busserltunnel; założyciel pierwszych zakładów produkcji lokomotyw w Austrii (późniejszej Lokomotivfabrik der StEG).
 Mathias von Schönerer Litografia Franza Eybla, 1846 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
inżynier, przedsiębiorca |
W latach 1822–1824 studiował fizykę, matematykę wyższą, geometrię i geodezję na Uniwersytecie Technicznym w Wiedniu, m.in. u Františka Antonína Gerstnera (1793–1840)[1].
Gerstner zaangażował von Schönerera do pracy nad koleją konną Linz – Budweis[1]. Wkrótce popadł w konflikt merytoryczny z Gerstnerem, po którego zwolnieniu objął kierownictwo i po zmianach planów według własnych pomysłów, doprowadził w 1832 roku do ukończenia pierwszej publicznej linii kolei żelaznej w Europie kontynentalnej[uwaga 1][1][2]. Linia ta nie nadawała się jednak później do obsługi przez parowozy i wskutek zastosowanych rozwiązań technicznych nie można jej było do takiej obsługi dostosować[1]. W 1836 roku von Schönerer przedłużył linię do Gmunden[1].
W 1836 roku został dyrektorem technicznym kolei Wien – Raab, a rok później udał się w podróż studialną do Europy zachodniej i USA[1]. Z USA przywiózł do Austrii amerykańską lokomotywę Philadelphia[1]. Po powrocie kierował budową linii Kolei Południowej (niem. Südbahn) Wiedeń – Gloggnitz, którą ukończono w 1842 roku[1]. Od 1842 do upaństwowienia przedsiębiorstwa w 1853 roku sprawował kolejno funkcje menadżerskie[1]. W 1840 roku utworzył zakłady produkcji lokomotyw i wagonów na potrzeby kolei austriackiej (późniejsza Lokomotivfabrik der StEG), gdzie w 1840 roku wyprodukowano pierwszą lokomotywę na terenie Austrii[1]. Do pracy w zakładach ściągał najlepszych inżynierów, m.in. Johna Haswella (1812–1897)[3].
Następnie zaprojektował i kierował budową m.in. linii Mödling – Laxenburg, Wiedeń – Bruck[1]. W 1841 roku wybudował pierwszy tunel kolejowy w Austrii, tzw. Busserltunnel o dług. 156 m[1]. Podczas Wiosny Ludów (1848–1849) organizował dla potrzeb wojska pierwsze w historii transporty kolejowe[1].
Zaangażował się również w prace nad linią kolejową Semmering – pierwszą linią normalnotorowej kolei górskiej w Europie[1]. W 1839 roku złożył swój projekt – z początku planował linię kolei konnej, którą miała później zastąpić linia obsługiwana przez parowozy[1]. Jednak w 1848 roku do realizacji władze austriackie zaakceptowały projekt Carla von Ghegi (1801–1860), który zakładał budowę linii o długości 42 km, z 22 większymi mostami i wiaduktami oraz tunelem o długości 1200 m, obsługiwanej od początku przez parowozy[4]. Von Schönerer, który miał również własne przedsiębiorstwo budowlane, był jednym z wykonawców projektu von Ghegi[1].
Von Schönerer pracował również jako konsultant techniczny wielu projektów oraz rzeczoznawca[1]. Zarobione pieniądze zainwestował w 1868 roku w kupno posiadłości wraz z zamkiem Rosenau w Dolnej Austrii[1]. W uznaniu zasług w 1860 roku otrzymał nobilitację[1].
Ojciec Georga von Schönerera (1842–1921) – polityka narodowosocjalistycznego i Alexandrine von Schönerer (1850–1919) – aktorki i reżyserki teatralnej[1].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
