Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maria Józefa Gerson-Dąbrowska (ur. w 24 sierpnia 1869 w Warszawie[1], zm. 21 stycznia 1942 tamże) – polska malarka, rzeźbiarka, pisarka, historyczka i krytyczka sztuki, publicystka oraz pedagożka[2][3].
.jpg) Maria Gerson-Dąbrowska podczas otwarcia wystawy w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie z okazji 100. rocznicy urodzin Wojciecha Gersona w czerwcu 1931 | |
| Data i miejsce urodzenia |
24 sierpnia 1869 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 stycznia 1942 |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
  | |
Ukończyła gimnazjum K.Czarneckiej w Warszawie (1887) oraz kurs wychowania przedszkolnego[1]. Kształciła się pod kierunkiem ojca (malarstwo i rysunek), a także Hipolita Marczewskiego i Jana Wojdygi (rzeźba). Następnie w 1895 roku podjęła studia w Paryżu: w zakresie rzeźby u Denysa Puecha oraz malarstwa w Académie Julian u Williama-Adolphe'a Bouguereau i Gabriela Ferriera w latach 1896–1898[2].
Wystawiała od 1891 roku w salonach warszawskich, takich jak Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych oraz Salonie Krywulta[4][5]. Ponadto, jej prace były pokazywane także w Paryżu, Lwowie i Krakowie. Wykonała m.in. tablicę pamiątkową ustanowioną dla uczczenia Fryderyka Chopina w setną rocznicę urodzin kompozytora (1910), która znajduje się w Parku miejskim im. Adama Mickiewicza w Sanoku przy tzw. Źródełku Chopina na północnym stoku parku[6][7]. Na Wystawie Powszechnej w Paryżu w 1900 roku otrzymała brązowy medal[3]. Większość jej prac jest jednak obecnie zaginionych – są znane tylko z reprodukcji w ówczesnej prasie ilustrowanej lub jedynie z tytułów[2]. Jej twórczość rzeźbiarską Ewa Micke-Broniarek określa w następujący sposób:
prace rzeźbiarskie Gersonówny cechuje dążenie do uchwycenia naturalnego ruchu postaci, w niektórych pobrzmiewa echa secesji: miękki, płynny modelunek, skłonność do dekoracyjnych układów fałd tkaniny lub bujnych kobiecych włosów, wreszcie liryczny, wyciszony nastrój całej kompozycji[3].
Od 1904 roku pracowała w szkole artystycznej A. Conti w Warszawie (dział rzeźby), była także nauczycielką rysunku w warszawskich szkołach średnich[2].
W latach 1888–1914 pracowała w tajnym kole oświaty ludowej[1], zaś w latach 1901–1939 działała w Związku Teatrów Ludowych – publikowała wówczas prace z zakresu sztuki i literatury scenicznej[2]. Członkini Stowarzyszenia Artystek Polskich od momentu jego powstania w 1889 roku[2].
Autorka cenionych utworów dla dzieci i młodzieży, zwłaszcza utworów dramatycznych, przez nią również inscenizowanych w teatrach szkolnych. Wydała m.in.: Historię prawdziwą o Grzesiu z Sanoka (z powieści J.I. Kraszewskiego) (1899)[8], Obrazki historyczne uscenizowane (1911)[9], Baśń o królowej Róży. Fantazja w 3 odsłonach (1924), Obrazy żywe (1920)[10], Ubiory teatralne (1922), Wielcy artyści. Ich życie i dzieła (1924), Polscy artyści. Ich życie i dzieła (1927), Burek i jego przyjaciele (1908)[11], Nasi przyjaciele (1936).
W latach 1918–1938 współpracowała również z prasą, publikując swoje teksty (z reguły artykuły i drobne utwory literackie) m.in. w „Kobiecie Współczesnej”, „Tygodniku Mód i Powieści”, „Echu Muzycznym” czy „Teatrze Ludowym”[3]. Zamieszczała również utwory w prasie dla dzieci i młodzieży[3].
a.jpg)
Była córką malarza Wojciecha Gersona i Natalii z Frydrychów. Siostra Jadwigi Gerson-Bobińskiej[2][3]. Od 9 czerwca 1903 roku była żoną pisarza i nauczyciela Ignacego Dąbrowskiego (1869–1932)[12][2]. Wykonała jego rzeźbę portretową na pomniku nagrobnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, gdzie także została pochowana (kwatera 39-4-17,18)[13][14].
Zachowane:
Znane z reprodukcji lub fotografii w czasopismach lub innych wydawnictwach[16]:
Prace pokazywane w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie lub Salonie Krywulta i obecnie znane tylko z tytułów[4][5]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
