Marek Chmaj

Marek Chmaj (ur. 13 lipca 1969 w Przemyślu^[1]) – polski prawnik i politolog, profesor nauk prawnych, radca prawny, specjalista w zakresie prawa konstytucyjnego oraz prawa administracyjnego, w latach 2019–2023 wiceprzewodniczący Trybunału Stanu.

Marek Chmaj

Data i miejsce urodzenia	13 lipca 1969 Przemyśl
Profesor nauk prawnych
Specjalność: prawo konstytucyjne, prawo administracyjne
Alma Mater	Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Doktorat	1994 – nauki o polityce Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Habilitacja	2001 – prawo Uniwersytet w Białymstoku
Profesura	2009
Odznaczenia

Życiorys

Ukończył Zespół Szkół Elektronicznych i Telekomunikacyjnych w Przemyślu. Był członkiem Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej^[2]. Studiował na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, na którym ukończył studia magisterskie w zakresie nauk politycznych (1993) i prawa (1994). W 1994 został doktorem nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce na podstawie rozprawy pt. Sejm X kadencji w transformacji systemu politycznego, którą obronił na Wydziale Politologii UMCS. Był stypendystą programu Research Support Scheme (1997–1998) oraz Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (1999). W 2001 na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk prawnych w oparciu o pracę zatytułowaną Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1991–1997 (I i II kadencja). Studium prawnoustrojowe. 11 lutego 2009, mając 39 lat, otrzymał tytuł naukowy profesora nauk prawnych, stając się jednym z najmłodszych profesorów tytularnych w Polsce^[3].

Jest autorem lub współautorem ponad 40 książek^[4], dwustu publikacji naukowych oraz ponad stu opinii prawnych opracowywanych na zlecenie Sejmu, Senatu, Kancelarii Prezydenta RP i ministerstw.

Jako nauczyciel akademicki był m.in. dziekanem Wydziału Administracji Wyższej Szkoły Gospodarowania Nieruchomościami w Warszawie, kierownikiem Katedry Prawa Konstytucyjnego na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie i kierownikiem Katedry Prawa Administracyjnego w Wyższej Szkole Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie. Został również kierownikiem Katedry Prawa Publicznego i Praw Człowieka na Wydziale Prawa Uniwersytetu SWPS w Warszawie i profesorem zwyczajnym tej uczelni.

Wykładał również na uniwersytetach w Castelló de la Plana, Bari, Rydze, Bańskiej Bystrzycy, Barcelos i Sewilli.

Pod jego kierunkiem stopień naukowy doktora uzyskali Marcin Dąbrowski^[5], Arkadiusz Myrcha^[6] i Piotr Zientarski^[7].

Uzyskał uprawnienia radcy prawnego, został członkiem Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, arbitrem działającego przy tej izbie sądu polubownego oraz wspólnikiem zarządzającym w kancelarii prawnej „Chmaj i Wspólnicy”.

21 listopada 2019 Sejm IX kadencji z rekomendacji Koalicji Obywatelskiej powołał go na wiceprzewodniczącego Trybunału Stanu^[8] (funkcję tę pełnił do 2023). Został przewodniczącym Zespołu Doradców ds. kontroli konstytucyjności prawa przy marszałku Senatu X kadencji, a także członkiem Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk^[7].

W październiku 2023, wkrótce przed wyborami parlamentarnymi, stacja telewizyjna TVP Info opublikowała nagranie, zawierające rozmowę Marka Chmaja z prezesem NIK Marianem Banasiem, dotyczącą zapobieżenia powyborczej koalicji Konfederacji (z ramienia której kandydował syn prezesa NIK) z PiS^[9][10][11].

Odznaczenia i wyróżnienia

W 2015 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (za wybitne zasługi w pracy naukowo-dydaktycznej w dziedzinie nauk prawnych, za osiągnięcia w kształtowaniu zasad demokratycznego państwa prawa)^[12]. W 2016 otrzymał medal Labor Omnia Vincit przyznawany przez Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego, w 2017 został wyróżniony Medalem XXV-lecia Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów^[13].

Publikacje książkowe

• Państwo, ustrój, samorząd terytorialny, Lublin 1997.
• Ustroje państwowe, Kraków 2000.
• Wprowadzenie do teorii polityki, Lublin 2001.
• Teoria partii politycznych, Lublin 2001.
• Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce. T. 1, Zasady ogólne, Kraków 2002.
• Wolności i prawa polityczne, Kraków 2002.
• Prawo administracyjne materialne, Warszawa 2003.
• Prawo administracyjne: część ogólna, Warszawa 2004.
• Rządy koalicyjne w III RP, Olsztyn 2006.
• Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2006.
• Finansowanie polityki w Polsce na tle europejskim, Toruń 2008.
• Wolność zrzeszania się w Polsce, Warszawa 2008.
• Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, Warszawa 2010.
• O demokracji w polskich partiach politycznych, Warszawa 2011.
• System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2011.
• Administracja rządowa w Polsce, Warszawa 2012.
• Status prawny rady gminy, Warszawa 2012.
• Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2016.
• Zasada tajności głosowania w kodeksie wyborczym, Toruń 2018.
• Komentarz do Konstytucji RP. Art. 30, 31, 32, 33, Warszawa 2019.
• Komentarz do Konstytucji RP. Art. 11, 13, Warszawa 2019.
• Komentarz do Konstytucji RP. Art. 95, 96, Warszawa 2020.
• Komentarz do Konstytucji RP. Art. 225, 226, Warszawa 2020.
• Komentarz do Konstytucji RP. Art. 102, 103, 104, Warszawa 2020.
• Komentarz do Konstytucji RP. Art. 105, 106, 107, 108, Warszawa 2020.
• Komentarz do Konstytucji RP. Art. 109, 110, 111, Warszawa 2020.
• Komentarz do Konstytucji RP. Art. 61, 62, Warszawa 2020.
• Komentarz do Konstytucji RP. Art. 97, 98, Warszawa 2020.