Malurus

Malurus – rodzaj ptaków z podrodziny chwostek (Malurinae) w obrębie rodziny chwostkowatych (Maluridae).

Malurus[1]
Vieillot, 1816[2]
Samiec chwostki jasnowąsej (M. elegans)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	chwostkowate
Podrodzina	chwostki
Rodzaj	Malurus
Typ nomenklatoryczny
Motacilla cyanea Ellis, 1782
Synonimy
Todopsis Bonaparte, 1854[3] Musciparus Reichenow, 1897[4] Leggeornis Mathews, 1912[5] Rosina Mathews, 1912[5] Ryania Mathews, 1912[5] Nesomalurus Mathews, 1913[6] Devisornis Mathews, 1917[7] Psitodos Mathews, 1928[8]
Gatunki
12 gatunków – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii (wraz z Tasmanią), na Nowej Gwinei i sąsiednich wyspach^[9].

Morfologia

Długość ciała 13–16 cm; masa ciała 6–17 g^[10].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1816 roku francuski przyrodnik Louis Jean Pierre Vieillot w publikacji swojego autorstwa Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire^[2]. Gatunkiem typowym rodzaju jest chwostka szafirowa (Malurus cyaneus).

Etymologia

• Malurus: gr. μαλος malos (właściwie αμαλος amalos) „delikatny”; ουρα oura „ogon”^[11].
• Todopsis: rodzaj Todus Brisson, 1760 (płaskodziobek); οψις opsis, οψεως opseōs „wygląd, oblicze, twarz”^[12]. Typ nomenklatoryczny: Todus cyanocephalus Quoy & Gaimard, 1830.
• Musciparus: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Muscicapula Blyth, 1843 (muchołówka) i Parus Linnaeus, 1758 (sikora)^[13]. Typ nomenklatoryczny: Musciparus tappenbecki Reichenow, 1897 (= Malurus alboscapulatusA.B. Meyer, 1874).
• Leggeornis: ppłk William Vincent Legge (1840–1918), armia australijska; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”^[14]. Typ nomenklatoryczny: Malurus lamberti Vigors & Horsfield, 1827.
• Rosina: Ethel Rosina White (1876–1926), żona australijskiego ornitologa kpt. Samuela White’a^[15]. Typ nomenklatoryczny: Malurus coronatus Gould, 1858.
• Ryania: Sir Charles Snodgrass Ryan (1853–1926), australijski chirurg, ornitolog, współzałożyciel RAOU^[16]. Typ nomenklatoryczny: Muscicapa melanocephala Latham, 1801.
• Nesomalurus: gr. νησος nēsos „wyspa” (Wyspa Barrowa, Australia); rodzaj Malurus Vieillot, 1816^[17]. Typ nomenklatoryczny: Malurus edouardi^[a] A.J. Campbell, 1901.
• Devisornis: wiel. Charles Walter DeVis (oryginalnie Devis, późniejsze piśmiennictwo obejmuje de Vis i De Vis) (1829–1915), angielski przyrodnik, kolekcjoner, kurator Queensland Museum w latach 1882–1905; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”^[18]. Typ nomenklatoryczny: Malurus alboscapulatus A.B. Meyer, 1874.
• Psitodos: anagram nazwy rodzajowej Todopsis Bonaparte, 1854^[19]. Typ nomenklatoryczny: Tchitrea coeruleocephala G.R. Gray, 1846 (= Todus cyanocephalus Quoy & Gaimard, 1830).

Podział systematyczny

Badanie genetyczne sugerują, że takson ten tworzy grupę siostrzaną wraz z Clytomyias i Chenorhamphus^[20][21]. Do rodzaju należą następujące gatunki^[22]:

• Malurus cyanocephalus (Quoy & Gaimard, 1830) – chwostka modra
• Malurus coronatus Gould, 1858 – chwostka koroniasta
• Malurus elegans Gould, 1837 – chwostka jasnowąsa
• Malurus pulcherrimus Gould, 1844 – chwostka świetna
• Malurus amabilis Gould, 1852 – chwostka modrogłowa
• Malurus assimilis North, 1901 – chwostka pyszna
• Malurus lamberti Vigors & Horsfield, 1827 – chwostka rudoskrzydła
• Malurus cyaneus (Ellis, 1782) – chwostka szafirowa
• Malurus splendens (Quoy & Gaimard, 1830) – chwostka wspaniała
• Malurus alboscapulatus A.B. Meyer, 1874 – chwostka żałobna
• Malurus melanocephalus (Latham, 1801) – chwostka czerwonogrzbieta
• Malurus leucopterus C. Dumont, 1824 – chwostka białoskrzydła

Uwagi

1. Podgatunek M. leucopterus.