Makadamia

Makadamia (Macadamia) – rodzaj drzew z rodziny srebrnikowatych (Proteaceae). Należy do niego 9 gatunków^[4] i 1 mieszaniec^[5]. Występują dziko w Australii, na Nowej Kaledonii (jeden gatunek M. neurophylla)^[6] i na Sulawesi (jeden gatunek M. hildebrandii). Uprawiane są obecnie również na Hawajach i w Afryce Południowej. Makadamia została odkryta w Australii w 1857 roku przez botanika Waltera Hilla, który nadał roślinie nazwę Macadamia na cześć swojego przyjaciela, Johna Macadama. Gatunkiem typowym jest M. ternifolia F. v. Mueller^[3].

Makadamia

Macadamia integrifolia
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	srebrnikopodobne
Rząd	srebrnikowce
Rodzina	srebrnikowate
Rodzaj	makadamia
Nazwa systematyczna
Macadamia F. v. Mueller Trans. & Proc. Philos. Inst. Victoria 2: 72. 1858[3]

Macadamia ternifolia

Orzech makadamia w łupinie i obrany

Morfologia

Wiecznie zielone drzewa o skórzastych, wąskich i całobrzegich lub ząbkowanych liściach, przeważnie wyrastających po 3-4 w okółku na krótkopędach^[4]. Kwiaty drobne, zebrane w gęste, cylindryczne kwiatostany. Owocem jest pestkowiec.

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Należy do rodziny srebrnikowatych (Proteaceae), która wraz z siostrzaną rodziną platanowatych (Platanaceae) wchodzą w skład rzędu srebrnikowców (Proteales), stanowiącego jedną ze starszych linii rozwojowych dwuliściennych właściwych^[2].

Gatunki^[5]

• Macadamia claudiensis C. L. Gross & B. Hyland
• Macadamia erecta J. A. McDonald & R. Ismail
• Macadamia grandis C. L. Gross & B. Hyland
• Macadamia hildebrandii Steenis
• Macadamia hybr.
• Macadamia integrifolia Maiden & Betche
• Macadamia jansenii C. L. Gross & P. H. Weston
• Macadamia ternifolia F. Muell.
• Macadamia tetraphylla L. A. S. Johnson
• Macadamia whelanii (F. M. Bailey) F. M. Bailey

Zastosowanie

Makadamia uprawiana jest dla smacznych orzechów, których jądro składa się w 77% z tłuszczów, w tym kwasów jednonienasyconych, białka i innych składników odżywczych^[7]. Największym producentem obecnie jest Południowa Afryka produkująca 54 tysiące ton orzechów rocznie^[8]. Olej znajduje zastosowanie również do produkcji kosmetyków.

Toksyczność dla psów

Z nieznanych na razie powodów orzechy makadamii są trujące dla psów. Objawy mogą wystąpić już po podaniu 2,4 g na kilogram masy ciała (kilkanaście łuskanych orzechów dla 10 kg psa^[9]) i obejmują wymioty, ataksję, osłabienie, drgawki i możliwą hipotermię. Objawy występują w ciągu 12 godzin i ustępują zwykle samoczynnie do 48 godzin^[10].