Maków Podhalański (gmina)

Maków Podhalański (do 1954 gmina Maków) – gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie suskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie bielskim. W skład gminy wchodzi miasto Maków Podhalański (siedziba gminy) oraz 6 wsi: Grzechynia, Białka, Juszczyn, Kojszówka, Wieprzec i Żarnówka.

Podział gminy Maków Podhalański. 1. Maków Podhalański 2. Białka, 3. Grzechynia, 4. Juszczyn, 5. Kojszówka, 6. Wieprzec, 7. Żarnówka.

Ten artykuł dotyczy gminy w woj. małopolskim. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Maków Podhalański

gmina miejsko-wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	suski
TERC	1215063
Siedziba	Maków Podhalański
Burmistrz	Michał Surmiak
Powierzchnia	108,94 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	16 326[1]
• gęstość	150,2 os./km²
Nr kierunkowy	33
Tablice rejestracyjne	KSU
Adres urzędu: ul. Szpitalna 3 34-220 Maków Podhalański
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miejscowości 7
Położenie na mapie powiatu
49°43′50″N 19°40′51″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Według danych z 30 czerwca 2004^[2] gminę zamieszkiwało 15 812 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku^[3] gminę zamieszkiwało 16 219 osób.

Położenie

Gmina Maków Podhalański położona jest na pograniczu Beskidu Żywieckiego i Makowskiego, w dolinie rzeki Skawy i jej dopływów.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[4] gmina Maków Podhalański ma obszar 108,94 km², w tym:

• użytki rolne: 45%
• użytki leśne: 47%

Gmina stanowi 15,89% powierzchni powiatu.

Historia

Początki osadnictwa na obszarze gminy sięgają najprawdopodobniej 2. połowy XIV wieku. Pierwsze pewne wzmianki pochodzą z początku XV wieku – w dokumencie z 1410 wymieniony jest wraz z kilkunastoma okolicznymi wsiami Maków, Juszczyn i Kojszówka. Z 1562 pochodzi pierwsza wzmianka o wsi Biała (dzisiejszej Białce), najmłodszą wsią jest Wieprzec.

W Makowie dość szybko powstała parafia, która zasięgiem objęła znaczny obszar. Od początku wsie dzisiejszej gminy wchodziły w skład starostwa lanckorońskiego. Również później były połączone wspólnym losem. Cały ten obszar znany był z wyrobów z drewna – rzemieślnicy z Makowa mieli m.in. obowiązek dostarczania do żup solnych w Wieliczce beczek na sól i stempli do kopalni. Obok rzemiosła podstawą lokalnej ekonomii było rolnictwo. Wsie te tworzyły jeden zespół dóbr ziemskich z siedzibą w Makowie, będącym najlepiej rozwijającą się wsią w tym obszarze. Dzięki temu w 1. połowie XIX wieku wieś otrzymała prawa miejskie, a na początku XX wieku była przez kilka lat siedzibą powiatu.

Gmina Maków Podhalański w swoim obecnym kształcie powstała w 1973 po rozwiązaniu gromad.

10 lipca 2005 odbyły się w gminie konsultacje społeczne w sprawie podziału gminy na trzy mniejsze jednostki: gminę miejską Maków Podhalański, gminę wiejską Maków Podhalański (wsie: Grzechynia, Kojszówka, Juszczyn, Wieprzec i Żarnówka) oraz gminę wiejską Białka. Żądania podziału gminy wynikały z nieporozumień na temat podziału finansów gminy. W konsultacjach udział wzięło 11,7% uprawnionych do głosowania, z czego 59,7% opowiedziało się za podziałem^[5]. Ostatecznie nie doszło do podziału gminy.

W 2013 na terenie gminy oddano do użytku prywatne lądowisko Blachdom Plus Maków Podhalański.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	15 812	100	7959	50,3	7853	49,7
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	145,1		73,1		72,1

• Piramida wieku mieszkańców gminy Maków Podhalański w 2014 roku^[1].

Turystyka

Krajobraz górski gminy Maków Podhalański

Gmina ma dość dobre warunki do rozwoju turystyki, ale pozostaje jednak w tyle za sąsiednią gminą Zawoja. Najwięcej obiektów turystycznych znajduje się w Makowie Podhalańskim, który swój rozwój zawdzięcza dobrym warunkom klimatycznym. Jego walory odkryte zostały na początku XX wieku, a szczególny rozkwit przypadł na okres dwudziestolecia międzywojennego, kiedy to powstały liczne wille i pensjonaty.

Obszar gminy stanowi bazę wypadową dla turystów wyruszających w Beskid Żywiecki i Makowski.

Zabytki

Kościół w Makowie Podhalańskim

• Maków Podhalański
  • późnoklasycystyczny kościół z początku XIX wieku z obrazem Matki Boskiej Makowskiej (koronowany w 1979)
  • pozostałości huty „Maurycy” z XIX wieku
• pozostałe miejscowości
  • kaplice i figury przydrożne

Znane osoby pochodzące z gminy

• Andrzej Chowaniec – hokeista
• Tomasz Hajto – piłkarz
• Kazimierz Jancarz – Ksiądz
• Grzegorz Guzik – biathlonista, dwukrotny olimpijczyk
• Jan Pęczek – aktor

Zobacz też

• Miasto Maków Podhalański
• Lista gmin w Polsce
• Herb Makowa Podhalańskiego
• Dekanat Maków Podhalański
• Dekanaty Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce
• Sanktuaria maryjne
• Powiat suski
• Skawa (rzeka)
• Maków Podhalański (stacja kolejowa)
• Beskid Makowski (dawniej nazywany Beskidem Średnim)
• Góry w Polsce
• Województwo małopolskie
• Podział administracyjny województwa małopolskiego
• Miasta w Polsce
• Droga krajowa nr 28

Sąsiednie gminy

Budzów, Bystra-Sidzina, Jordanów, Stryszawa, Sucha Beskidzka, Tokarnia, Zawoja, Zembrzyce