Małgorzata Omilanowska

Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk^[1] z domu Jakubowska^[2] (ur. 10 kwietnia 1960 w Warszawie^[3]) – polska historyk sztuki i nauczycielka akademicka, profesor nauk humanistycznych. W latach 2012–2014 podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w latach 2014–2015 minister kultury i dziedzictwa narodowego, od 2024 dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie.

Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk

Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk (2014)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	10 kwietnia 1960 Warszawa
Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia architektury XIX i XX wieku, historia sztuki
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1994 – nauki o sztuce Uniwersytet Warszawski
Habilitacja	2005 – historia Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk
Profesura	9 września 2013
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk
Uczelnia	Uniwersytet Gdański
Minister kultury i dziedzictwa narodowego
Okres spraw.	17 czerwca 2014–16 listopada 2015
Poprzednik	Bogdan Zdrojewski
Następca	Piotr Gliński
Dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie
Okres spraw.	od 2024
Poprzednik	Wojciech Fałkowski
Odznaczenia

Małgorzata Omilanowska, Olga Tokarczuk i Irek Grin na IV Festiwalu Góry Literatury (2018)

Życiorys

W 1979 ukończyła XVIII Liceum Ogólnokształcące im. Jana Zamoyskiego w Warszawie^[3]. W 1984 została absolwentką historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim^[4]. Kształciła się także na wydziale architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie^[3]. W 1994 na podstawie napisanej pod kierunkiem Tadeusza Jaroszewskiego rozprawy zatytułowanej Stefan Szyller (1857–1933) – życie i twórczość uzyskała na Wydziale Historycznym UW stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie nauk o sztuce. Habilitowała się w 2005 w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w oparciu o pracę Świątynie handlu. Warszawska architektura komercyjna doby wielkomiejskiej^[1]. W 2013 otrzymała tytuł profesora nauk humanistycznych^[1][5].

Uzyskiwała stypendia zagraniczne, m.in. przyznane przez British Academy. Od 1985 zawodowo związana z Instytutem Sztuki PAN, gdzie była m.in. zastępczynią dyrektora (1999–2007) i redaktor naczelną Słownika Architektów Polskich. Została też wykładowczynią Uniwersytetu Gdańskiego, od 2006 na stanowiskach profesorskich^[1]. W 2008 objęła stanowisko dyrektora Instytutu Historii Sztuki UG. Została członkinią rady naukowej Instytutu Herdera w Marburgu, a także członkinią Komitetu Nauk o Sztuce PAN^[1]. W 2006 powołana na funkcję prezesa stowarzyszenia Patria Polonorum^[6].

12 stycznia 2012 objęła stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 17 czerwca 2014 powołana na urząd ministra kultury i dziedzictwa narodowego, zastępując Bogdana Zdrojewskiego. 22 września 2014 objęła to samo stanowisko w rządzie Ewy Kopacz. 16 listopada 2015 zakończyła pełnienie funkcji ministra. Pod koniec tego samego roku została wybrana przez radę powierniczą na stanowisko dyrektora Zamku Królewskiego w Warszawie^[7], w miejsce przechodzącego na emeryturę Andrzeja Rottermunda. Minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński odmówił jednak powołania jej na to stanowisko, motywując to względami politycznymi^[8].

W 2019 wybrana w skład Rady Doskonałości Naukowej I kadencji^[9]. W 2023 wybrana na kolejną kadencję rady, w styczniu 2024 objęła funkcję przewodniczącej Zespołu I Nauk Humanistycznych RDN^[10].

W kadencji 2021–2024 członkini Rady Uniwersytetu Gdańskiego^[11]. W 2022 powołana w skład rady Muzeum Gdańska^[12] i Rady Odbudowy Pałacu Saskiego^[13]. We wrześniu 2024 została powołana na stanowisko dyrektora Zamku Królewskiego w Warszawie^[14].

Życie prywatne

Dwukrotnie zamężna; ma córkę^[15][16].

Wybrane publikacje

• Architekt Stefan Szyller 1857–1933. Warszawski architekt doby historyzmu, Wydawnictwa Fundacji „Historia pro Futuro”, Warszawa 1995.
• Atlas zabytków architektury w Polsce (współautorka), PWN, Warszawa 2001.
• Berlin, „Wiedza i Życie”, Warszawa 2000.
• Gdańsk i Pomorze Wschodnie (współautorka), „Wiedza i Życie”, Warszawa 2001.
• Most i wiadukt księcia Józefa Poniatowskiego, PWN, Warszawa 1991.
• Nadbałtyckie Zakopane – Połąga w czasach Tyszkiewiczów, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2011.
• Pałac Staszica, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2022.
• Polska. Pałace i dwory, Sport i Turystyka – Muza, Warszawa 2004.
• Polska. Świątynie, klasztory i domy modlitwy, Sport i Turystyka – Muza, Warszawa 2008.
• Świątynie handlu. Warszawska architektura komercyjna doby wielkomiejskiej, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2004.
• Zagadki z historii sztuki, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2001.

Odznaczenia i wyróżnienia

• Złoty Medal „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas” (2025)^[17]
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy, 2014)^[18]
• Krzyż Wielki Orderu Oranje-Nassau (Holandia, 2014)^[19]
• Krzyż Wielki Orderu Lwa Finlandii (Finlandia)^[20]
• Order Sztuki i Literatury I klasy (Francja, 2018)^[21][22]
• Medal „Powstanie w Getcie Warszawskim”^[20]
• Tytuł honorowego obywatela Połągi (2016)^[23]
• Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza w kategorii nauk humanistycznych i społecznych (2021)^[24]
• Nagroda Klio I stopnia w kategorii varsaviana za monografię Pałac Staszica (2023)^[25]