Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Męcina
wieś w województwie małopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Męcina – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Limanowa[4][5].
Remove ads
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Męcina. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
Remove ads
Integralne części wsi
Remove ads
Położenie
Męcina leży u podnóży Pasma Łososińskiego i grzbietu Litacza[6], w środkowym biegu potoku Smolnik (dopływu Dunajca), przy drodze powiatowej nr 1551K Limanowa – Chełmiec[7][8][9]. Przez miejscowość przebiega linia kolejowa nr 104 Chabówka - Nowy Sącz[10].
Miastem położonym najbliżej Męciny jest Limanowa - 9,7 km. Odległość w linii prostej do Nowego Sącza wynosi 13,7 km, a do Starego Sącza 14 km[11].
Szlak żółty prowadzi do grzbietu Pasma Łososińskiego (na Jaworz).
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Najstarsze ślady działalności człowieka na tym terenie udokumentowane są pomiędzy Męciną i Pisarzową. Wykopaliska archeologiczne ujawniły tu cmentarzyska urnowe z czasów kultury łużyckiej, która na ziemiach polskiej trwała w okresie 1300–400 r. p.n.e.[6]
Pierwsze wzmianki o wsi rycerskiej Męcina pochodzą ze świętopietrza z 1326 i dotyczą miejscowej parafii[7].
Pod koniec XVI w. Męcina dzieliła się na Niżną i Wyżną, rządziły tu rody szlacheckie Krzeszów i Marcinkowskich. W połowie XVI w. dziedzic Męciny Sebastian Krzesz popadł w spór z miejscowym proboszczem, który rychło przemienił się w otwarty konflikt[12]. Zwycięsko z tej batalii wyszedł Krzesz, który ostatecznie wygnał księdza, zagarnął jego majątek, poniszczył księgi parafialne, a na miejsce kazał sprowadzić dwóch kaznodziejów braci polskich. W świątyni zamiast ołtarzy ustawiono zwykły drewniany krzyż[6]. W okresie reformacji kościół służył miejscowemu zborowi braci polskich.
Dopiero w 1605 r. na miejsce przybył nowy ksiądz katolicki, który swoją posługę musiał rozpocząć od remontu kościoła, w czym pomógł finansowo kolejny dziedzic z rodu Krzeszów – Stanisław, który nawrócił się na katolicyzm[6].
W XIX w. proboszczem w Męcinie był ksiądz Wincenty Wąsikiewicz, badacz kultury ludowej, autor książek i opracowań ludoznawczych. W tym okresie w Męcinie było kilka dworków szlacheckich i folwarków. W Męcinie Dolnej na dworze zwanym "Białym" (dziś teren naprzeciw szkoły) w XIX w. gospodarowała rodzina Gostkowskich, natomiast blisko Kłodnego był dwór zwany "Bobrówką" (dziś pozostały po nim 2 niewielkie spichlerzyki). W Męcinie Górnej był w XIX w. dwór zwany "Dębiną" (ok. 1 km od kościoła, w górę wsi, po prawej stronie drogi do Pisarzowej), w którym również gospodarzyła inna gałąź rodziny Gostkowskich.
Po wojnie Męcina zasłynęła w całym kraju i poza jego granicami dzięki wytwórni kijów hokejowych Bronisława Smolenia. Bronisław Smoleń był inicjatorem budowy szkoły w Męcinie i wielu innych akcji społecznych. Na ścianie szkoły znajduje się tablica poświęcona jego osobie, odsłonięta 1 września 1997 r[13].
Remove ads
Zabytki
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[14].
- Kościół parafialny pw. św. Antoniego, otoczenie, drzewostan.
Kościół pochodzi z końca XVII wieku, drewniany, budowany na zrąb, z wieżą konstrukcji słupowej. Wewnątrz zachowała się belka tęczowa z barokowym krucyfiksem, chór muzyczny o wykroju i profilach barokowych. Pod ołtarzem znajduje się kamienna krypta grobowa dziedziców Męciny oraz miejscowych proboszczów. W kruchcie wisi obraz św. Jana Kantego oraz figura św. Jana Nepomucena z 1740 r[6][15].
Remove ads
Inne zabytkowe obiekty na terenie wsi
- Kościół św. Antoniego w Męcinie (nowy). Zbudowany w latach 1984–2006 nowy kościół murowany, pełniący obecnie funkcję kościoła parafialnego.
- Izba pamięci Zdzisława Smolenia – inspektora Okręgu Podhalańsko–Karpackiego Związku Strzeleckiego „Strzelec”, który zebrał dość bogatą kolekcję pamiątek rodzinnych, obejmującą zdjęcia, kolekcję orzełków wojskowych, umundurowanie żołnierskie i uzbrojenie (m.in. szabla rosyjska, zdobyta w bitwie warszawskiej 1920)[6].
- Dom pracy twórczej Jolanty i Zygmunta Kłosowskich, miejscowych artystów malarzy i rzeźbiarzy[6].
- Zabytkowa kapliczka z XVII wieku w przysiółku Miczaki, przy której odprawiali nabożeństwa katolicy męcińscy w czasie, gdy miejscowy kościół został zamieniony na zbór ariański[6].
- Nad Miczakami znajduje się duży kamieniołom piaskowca (niedawno wznowiono prace).
- W dolnej części wsi, przy drodze do Krasnego Potockiego można zobaczyć zrujnowany, dwustuletni młyn. Zachowały się fragmenty starego koła młyńskiego[6].
W centrum wsi znajduje się również zespół szkół, remiza OSP, kilka sklepów, dworzec PKP.
Remove ads
Urodzeni w Męcinie
Urodzili się Ferdynand Piwowar i Władysław Pociecha, ofiary zbrodni katyńskiej[16].
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads