Loading AI tools
chronologiczna lista Głów Państwa Polskiego od 1918 roku Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Prezydenci Polski – chronologiczna lista prezydentów Polski i innych osób sprawujących urząd głowy państwa polskiego od 1918 roku.
Gabriel Narutowicz – pierwszy prezydent Polski | |
Obecny prezydent | |
Obecny prezydent – Andrzej Duda | |
Stanowisko | |
Państwo | |
---|---|
Data utworzenia |
11 grudnia 1922[a] |
Pierwszy prezydent | |
Obecny prezydent | |
Obecny od |
6 sierpnia 2015 |
Siedziba | |
Strona internetowa |
Od przewrotu majowego w 1926 do śmierci w maju 1935 faktycznie najwyższą władzę w państwie sprawował Józef Piłsudski, który piastował urzędy Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, Ministra Spraw Wojskowych i – przez krótki czas – Prezesa Rady Ministrów.
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
– | Józef Piłsudski – sprawował urząd głowy państwa jako:
|
29 listopada 1918[c] | 14 grudnia 1922[a][1] | bezpartyjny, popierany i związany z obozem PPS[d] | |
1. | Gabriel Narutowicz | 14 grudnia 1922[a] | 16 grudnia 1922[e] | bezpartyjny, zgłoszony przez Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie” | |
– | Maciej Rataj | 16 grudnia 1922[f] | 20 grudnia 1922 | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | |
2. | Stanisław Wojciechowski | 20 grudnia 1922 | 14 maja 1926[g] | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | |
– | Maciej Rataj | 15 maja 1926[f] | 4 czerwca 1926[h] | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | |
3. | Ignacy Mościcki | 4 czerwca 1926 | 30 września 1939[i] | bezpartyjny, związany z sanacją |
30 września 1939 r. prezydent Ignacy Mościcki zrezygnował ze sprawowania urzędu, wyznaczając uprzednio na swego następcę (zgodnie z przepisami Konstytucji kwietniowej z 1935 r.) Władysława Raczkiewicza, który tym samym stał się pierwszym prezydentem na uchodźstwie. Urząd ten stanowił kontynuację prezydentury II RP. Do 5 lipca 1945 r. Rząd RP na uchodźstwie miał pełne uznanie międzynarodowe (z wyjątkiem ZSRR, III Rzeszy i jej sojuszników), w tym samym dniu poparcie na świecie zyskał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Większość krajów świata niemal od razu zaakceptowała ten stan rzeczy i podpisała umowy międzynarodowe z nowym rządem polskim. Formalnie rząd na uchodźstwie, wobec braku uznania społeczności międzynarodowej, nie mógł prowadzić dalszej działalności; w praktyce funkcjonował aż do pierwszych powszechnych wyborów prezydenckich w Polsce w 1990 r., nie uznając znacznej części postanowień konferencji jałtańskiej i wypracowanego po II wojnie światowej status quo. Przez kilkanaście (do kilkudziesięciu) lat uznawany był przez niewielką liczbę państw (Irlandia, Hiszpania, Kolumbia, Kuba, Liban, Watykan, Wenezuela, Australia).
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
– | Edward Śmigły-Rydz | 1 września 1939[j][2] | 25 września 1939[k][3] | Obóz Zjednoczenia Narodowego | |
– | Bolesław Wieniawa-Długoszowski | 25 września 1939[l][3] | 29 września 1939[m][4] | związany z Obozem Zjednoczenia Narodowego | |
1. (4.) | Władysław Raczkiewicz | 30 września 1939 | 6 czerwca 1947[n] | związany z Obozem Zjednoczenia Narodowego | |
2. | August Zaleski | 9 czerwca 1947 | 7 kwietnia 1972[o] | bezpartyjny, związany z sanacją | |
– | Rada Trzech[p]
W skład Rady wchodzili:
|
3 sierpnia 1954 | 7 kwietnia 1972 | Polska Partia Socjalistyczna (Arciszewski i Urbański), Stronnictwo Narodowe (Mglej), bezpartyjni, związani z sanacją (Anders, Raczyński, Bór-Komorowski, Odzierzyński, Kopański) | |
3. | Stanisław Ostrowski | 9 kwietnia 1972 | 8 kwietnia 1979 | bezpartyjni, związani z sanacją | |
4. | Edward Raczyński | 8 kwietnia 1979 | 8 kwietnia 1986 | ||
5. | Kazimierz Sabbat | 8 kwietnia 1986 | 19 lipca 1989 | ||
6. | Ryszard Kaczorowski | 19 lipca 1989 | 22 grudnia 1990[v] |
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
– | Bolesław Bierut – sprawował urząd głowy państwa jako: | 20 września 1944 | 4 lutego 1947 | bezpartyjny, popierany przez Polską Partię Robotniczą[y] | |
– | Franciszek Trąbalski[z] | 4 lutego 1947 | 4 lutego 1947[aa] | Polska Partia Socjalistyczna (tzw. lubelska) | |
– | Władysław Kowalski[ab] | 4 lutego 1947 | 5 lutego 1947 | Stronnictwo Ludowe (tzw. lubelskie) | |
1. | Bolesław Bierut – Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej[ac] | 5 lutego 1947 | 20 listopada 1952[6] | bezpartyjny, popierany przez Polską Partię Robotniczą (do sierpnia 1948)[y] Polska Partia Robotnicza (od sierpnia do 15 grudnia 1948) Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (od 15 grudnia 1948) |
Konstytucja PRL z 22 lipca 1952 r. znosiła urząd prezydenta. Jego rolę przejęła Rada Państwa (urząd istniejący już pod rządami Małej Konstytucji z 1947 r.) – konstytucyjna kolegialna głowa państwa, na czele z Przewodniczącym Rady Państwa. Najważniejszą osobą w PRL był jednak de facto I Sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Kolejnymi I sekretarzami byli: Bolesław Bierut (1948-1956), Edward Ochab (1956), Władysław Gomułka (1956-1970), Edward Gierek (1970-1980), Stanisław Kania (1980-1981), Wojciech Jaruzelski (1981-1989) i Mieczysław Rakowski (1989-1990).
Lp. | Zdjęcie | Przewodniczący Rady Państwa | Od | Do | Przynależność partyjna lub partia popierająca |
---|---|---|---|---|---|
2. | Aleksander Zawadzki (1899–1964) |
20 listopada 1952 | 7 sierpnia 1964 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
– | Urząd nieobsadzony – zastępcy przewodniczącego:
|
7 sierpnia 1964 | 12 sierpnia 1964 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (Ochab i Lange) i jej partie satelickie: Stronnictwo Demokratyczne (Kulczyński), Zjednoczone Stronnictwo Ludowe (Podedworny) | |
3. | Edward Ochab (1906–1989) |
12 sierpnia 1964 | 11 kwietnia 1968 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
4. | Marian Spychalski (1906–1980) |
11 kwietnia 1968 | 23 grudnia 1970 | ||
5. | Józef Cyrankiewicz (1911–1989) |
23 grudnia 1970 | 28 marca 1972 | ||
6. | Henryk Jabłoński (1909–2003) |
28 marca 1972 | 6 listopada 1985 | ||
7. | Wojciech Jaruzelski (1923–2014) |
6 listopada 1985 | 19 lipca 1989 |
W 1989 r. Rada Państwa zastąpiona została urzędem prezydenta PRL, działając do wyboru w dniu 19 lipca 1989 r. pierwszego i jedynego Prezydenta PRL. 31 grudnia 1989 roku weszła w życie ustawa konstytucyjna o zmianie nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska.
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
1. | Wojciech Jaruzelski | 19 lipca 1989 | 30 grudnia 1989[7] | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza |
Jako pierwszy urząd ten sprawował Wojciech Jaruzelski (wcześniej Prezydent PRL), począwszy od 31 grudnia 1989 roku, kiedy weszła w życie ustawa konstytucyjna o zmianie nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska, do czasu zaprzysiężenia na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsy.
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
1. | Wojciech Jaruzelski | 31 grudnia 1989[ad] | 22 grudnia 1990[7] | do 29 stycznia 1990 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, następnie bezpartyjny, popierany przez Socjaldemokrację Rzeczypospolitej Polskiej | |
2. | Lech Wałęsa | 22 grudnia 1990[ae][8] | 22 grudnia 1995 | Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” (od 1980 do 2005), Porozumienie Centrum (od 1990 do 1993) | |
3. | Aleksander Kwaśniewski | 23 grudnia 1995 | 23 grudnia 2005[af] | Sojusz Lewicy Demokratycznej | |
4. | Lech Kaczyński | 23 grudnia 2005 | 10 kwietnia 2010[ag] | Prawo i Sprawiedliwość | |
– | Bronisław Komorowski | 10 kwietnia 2010[f][9] | 8 lipca 2010 | Platforma Obywatelska | |
– | Bogdan Borusewicz | 8 lipca 2010[ah] | 8 lipca 2010[ai][10] | bezpartyjny, popierany przez Platformę Obywatelską | |
– | Grzegorz Schetyna | 8 lipca 2010[aj] | 6 sierpnia 2010[10] | Platforma Obywatelska | |
5. | Bronisław Komorowski | 6 sierpnia 2010 | 6 sierpnia 2015 | Platforma Obywatelska | |
6. | Andrzej Duda | 6 sierpnia 2015 | pełni funkcję[ak] | Prawo i Sprawiedliwość |
Najdłużej urzędującym prezydentem Polski był prezydent na uchodźstwie August Zaleski, pełniący tę funkcję przez 9069[11] dni. W okresie międzywojennym najdłużej urzędującym prezydentem był Ignacy Mościcki (4866[12] dni), wśród głów państwa Polski Ludowej Henryk Jabłoński (4823[13] dni), a w III RP Aleksander Kwaśniewski (3653[14] dni).
Osobą pełniącą najkrócej tymczasowo obowiązki prezydenta Polski był Bogdan Borusewicz (1 dzień). Najkrócej urzędującym prezydentem Polski był Gabriel Narutowicz, sprawujący urząd przez 2 dni. Wśród prezydentów na uchodźstwie najkrócej urzędującym prezydentem był Ryszard Kaczorowski (521[15] dni), wśród głów państwa Polski Ludowej Józef Cyrankiewicz (461[16] dni), a w III RP Wojciech Jaruzelski (356[17] dni).
Najmłodszym prezydentem Polski był Aleksander Kwaśniewski. Kiedy zaczynał pełnić tę funkcję miał 41 lat. W okresie międzywojennym najmłodszy był Stanisław Wojciechowski (53 l.), wśród prezydentów na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz (54 l.), a wśród głów państwa Polski Ludowej Bolesław Bierut (51 l.).
Najstarszym prezydentem Polski był prezydent na uchodźstwie Edward Raczyński. Kiedy kończył pełnić tę funkcję miał 95 lat. W okresie międzywojennym najstarszy był Ignacy Mościcki (71 l.), wśród głów państwa Polski Ludowej Henryk Jabłoński (75 l.), a w III RP Wojciech Jaruzelski (67 l.).
Najmłodszym prezydentem Polski w ostatnim dniu urzędowania był Aleksander Kwaśniewski. Kiedy kończył pełnić tę funkcję miał 51 lat. W okresie międzywojennym najmłodszy był Gabriel Narutowicz (57 l.), wśród prezydentów na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski (71 l.), a wśród głów państwa Polski Ludowej Bolesław Bierut (60 l.).
Najstarszym prezydentem Polski w pierwszym dniu urzędowania był prezydent na uchodźstwie Edward Raczyński. Kiedy zaczynał pełnić tę funkcję miał 87 lat. W okresie międzywojennym najstarszy był Ignacy Mościcki (58 l.), wśród głów państwa Polski Ludowej Wojciech Jaruzelski (62 l.), a w III RP Bronisław Komorowski (58 l.).
Żyjący byli prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej:
Ponadto żyją dwie osoby pełniące w przeszłości tymczasowo obowiązki prezydenta RP: Bogdan Borusewicz i Grzegorz Schetyna.
Opróżnienia urzędu wskutek zgonu:
Opróżnienia urzędu wskutek zrzeczenia się funkcji przed upływem kadencji:
Skrócenia kadencji:
Żadnej z osób sprawujących po 1918 roku funkcję głowy państwa nie skrócono kadencji wskutek wyroku skazującego Trybunału Stanu ani uznania jej za niezdolną do sprawowania urzędu. Miały miejsce natomiast 4 przypadki skrócenia kadencji wskutek zniesienia albo zastąpienia urzędu lub zmiany sposobu jego obsadzania:
Przedłużenia kadencji:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.