Loading AI tools
supergromada galaktyk Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Laniakea (Supergromada Laniakea) – supergromada galaktyk o średnicy około 500 milionów lat świetlnych (ok. 160 Mpc), zawierająca około stu tysięcy galaktyk o łącznej masie ok. 1017 mas Słońca. Struktura została odkryta w 2014 roku między innymi dzięki obserwacjom radioteleskopu Green Bank. Należy do niej m.in. Grupa Lokalna Galaktyk, do której należy Droga Mleczna.
Nazwa wywodzi się z języka hawajskiego i oznacza „niezmierne niebiosa” (lani – „niebo”, ākea – „rozległy, niemierzalny”)[1]. Nazwę supergromady zaproponował Nawaʻa Napoleon, wykładowca (associate professor) języka hawajskiego i rektor Wydziału Języków, Lingwistyki i Literatury w Kapiʻolani Community College, będącego częścią Uniwersytetu Hawajskiego[1]. Nazwa upamiętnia starożytnych polinezyjskich nawigatorów, którzy używając astronawigacji odbywali długie podróże na Oceanie Spokojnym[1].
Supergromada została odkryta między innymi dzięki obserwacjom radioteleskopu Green Bank i analizie prędkości ruchu galaktyk położonych w bliskim Wszechświecie[1]. Nowy rodzaj analizy danych przy użyciu filtrowania Wienera pozwolił na odróżnienie ruchu własnego galaktyk od ich ruchu związanego z rozszerzaniem się Wszechświata[2].
Średnica supergromady wynosi około 500 milionów lat świetlnych (około 160 milionów parseków)[1]. Zawiera ona około stu tysięcy galaktyk o łącznej masie ok. 1017 mas Słońca[1][3].
Laniakea obejmuje trzynaście gromad z katalogu Abella (łącznie z gromadą w Pannie)[3]. Ruch lokalny w obszarze jest zbieżny w kierunku gromad w Węgielnicy i w Centaurze, w dobrej zgodności z położeniem Wielkiego Atraktora[3]. Obszar obejmuje też supergromady w Hydrze i w Centaurze, włókno (supergromada) w Pawiu-Indianinie (rozszerzenie gromady w Wężowniku), Pustkę Lokalną, grupę w Rzeźbiarzu oraz inne, powiązane pustki[3]. Jej częścią jest również supergromada Lokalna, na peryferiach której znajduje się Grupa Lokalna Galaktyk, do której zaliczana jest Droga Mleczna[3].
Z Laniakeą sąsiadują bezpośrednio: Supergromada Shapleya, Supergromada w Herkulesie, Supergromada w Warkoczu i Supergromada w Perseuszu-Rybach[4]. Granice tych supergromad i Laniakei nie były dokładnie znane w czasie, gdy definiowano Laniakeę[4].
Laniakea porusza się w kierunku supergromady Shapleya i może być z nią związana jako część jeszcze większej struktury[2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.