La strada

La strada – włoski czarno-biały film drogi z 1954 roku w reżyserii Federico Felliniego^[1]. W rolach głównych wystąpili Anthony Quinn i żona reżysera, Giulietta Masina^[2].

Ten artykuł dotyczy filmu. Zobacz też: inne znaczenia.

La strada

Anthony Quinn i Giulietta Masina w scenie z filmu.
Gatunek	dramat, film drogi
Rok produkcji	1954
Data premiery	6 września 1954 1957 (Polska)
Kraj produkcji	Włochy
Język	włoski
Czas trwania	94 min
Reżyseria	Federico Fellini
Scenariusz	Federico Fellini Tullio Pinelli Ennio Flaiano
Główne role	Giulietta Masina Anthony Quinn Richard Basehart
Muzyka	Nino Rota
Zdjęcia	Otello Martelli
Scenografia	Mario Ravasco
Kostiumy	Margherita Marinari
Montaż	Leo Catozzo
Produkcja	Dino De Laurentiis Carlo Ponti
Wytwórnia	Ponti-De Laurentiis Cinematografica
Dystrybucja	Paramount Films Italia Centrala Wynajmu Filmów (Polska)
Nagrody
1954: Srebrny Lew na 15. MFF w Wenecji 1957: Oscar dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego

Fabuła

Para głównych bohaterów to wrażliwa i lekko upośledzona umysłowo dziewczyna Gelsomina, podróżująca z prymitywnym i brutalnym cyrkowym siłaczem Zampanò, dającym przedstawienia w różnych miasteczkach. Mimo doznawanych od niego upokorzeń Gelsomina darzy go uczuciem. Jest jednak mało pomocna w pracy, zamknięta we własnym świecie. Zampanò porzuca ją.

Po latach, usłyszawszy jej ulubioną melodię (którą nuci kobieta, kojarząca Gelsominę i mówiąca, że tamta zmarła jakiś czas temu), Zampanò uświadomi sobie, że także ją kochał. W finalnej scenie kamera, zwrócona w dół, ukazuje go płaczącego nocą nad brzegiem morza.

Obsada

• Giulietta Masina – Gelsomina Di Costanzo
• Anthony Quinn – Zampanò
• Arnoldo Foà – Zampanò (głos)
• Richard Basehart – linoskoczek Szalony
• Stefano Sibaldi – linoskoczek Szalony (głos)
• Aldo Silvani – pan Giraffa
• Cesare Polacco – pan Giraffa (głos)
• Marcella Rovere – wdowa
• Livia Venturini – siostra zakonna
• Mario Passante – kelner
• Alfredo Censi – kelner (głos)
• Anna Primula – matka Gelsominy
• Franca Dominici – matka Gelsominy (głos)
• Pietro Ceccarelli – gospodarz
• Nino Bonanni – gospodarz (głos)
• Nazzareno Zamperla – Neno
• Giovanna Galli – prostytutka w tawernie
• Yami Kamedeva – prostytutka

Analiza krytyczna

Tytuł

Wyrazy tytułowe (rodzajnik z rzeczownikiem) znaczą po włosku „droga, wędrówka”. Tytuł w kontekście akcji filmu ma sens kolokwialnego wyrażenia przyimkowego lub imiesłowu: Na drodze lub Wędrując (co w pełni oddałby zwrot „la strada facendo”). W polskich kinach i telewizji film wyświetlany był pod oryginalnym tytułem, którego nie tłumaczono też w polskich pracach krytycznych^[3].

Melodyjnie brzmiący tytuł włoski w wielu krajach nie był tłumaczony w toku dystrybucji kinowej, także w pracach filmoznawczych. We Francji (jak w Polsce) funkcjonuje wersja oryginalna tytułu, zamiast przekładu. W Niemczech stosuje się obocznie tytuł oryginalny i jego zdeformowany przekład: Das Lied der Straße (który ujednoznacznia tytuł w kierunku melodramatycznym). W krajach anglosaskich tytuł tłumaczono jako The Road (Droga).

Styl filmu i przesłanie

Fabuła osnuta jest wokół motywu drogi, a większość zdjęć zrealizowano w plenerze. Film stanowi odrealnioną, poetycką historię o uczuciach i braku umiejętności ich wyrażania, o odpowiedzialności za drugiego człowieka oraz o cierpieniu, osadzoną w realiach powojennych Włoch – ma wymiar gatunkowy paraboli o potrzebie miłości.

Wysmakowane plastycznie czarno-białe zdjęcia (zwłaszcza odrealnione pejzaże), pełna emocji muzyka zaprzyjaźnionego z Fellinim Nino Roty (lirycznym „motywem Gelsominy”) zbliżają styl filmu do realizmu magicznego, czyniąc tę historię przypowieścią, osnutą fabularnie wokół toposu wędrówki^[4].

Nagrody i wyróżnienia

Oprócz wyróżnień europejskich, La strada została nagrodzona w 1957 roku Oscarem dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego.

W 1995, z okazji stulecia narodzin kina, film znalazł się na watykańskiej liście 45 filmów fabularnych, które propagują szczególne wartości religijne, moralne lub artystyczne^[5][6].