Kurhan Mamaja

Kurhan Mamaja (ros. Мамаев курган) lub wzgórze 102 (ros. высотa 102) – najwyższy punkt Wołgogradu, nekropolia i miejsce pamięci radzieckich żołnierzy poległych w bitwie stalingradzkiej podczas II wojny światowej.

Kurhan Mamaja

Мамаев курган

Posąg Matka Ojczyzna Wzywa! na Kurhanie Mamaja. W tle Wołgograd
Państwo	Rosja
Obwód	wołgogradzki
Miejscowość	Wołgograd
Typ obiektu	Kurhan
Położenie na mapie Wołgogradu Kurhan Mamaja
Położenie na mapie Rosji Kurhan Mamaja
Położenie na mapie obwodu wołgogradzkiego Kurhan Mamaja
48°44′32″N 44°32′13″E

Nazwa

Nazwę wzniesienia wywodzi się zazwyczaj od postaci tatarskiego wodza Mamaja, który był XIV-wiecznym przywódcą zachodniej części Złotej Ordy. Wbrew powszechnemu przekonaniu wzgórze to prawdopodobnie nie miało pierwotnie charakteru grzebalnego. Mianem „kurhanu” zostało po raz pierwszy określone dopiero w czasie trwania bitwy stalingradzkiej przez jednego z korespondentów wojennych, a imię Mamaja nadano mu już po wojnie. Przed 1942 rokiem miejscowa ludność zwała je po prostu „kopcem”, a na wojskowych mapach figurowało jako „wzgórze 102”^[1].

Bitwa stalingradzka

W czasie trwania bitwy stalingradzkiej (1942–1943) „wzgórze 102” było najważniejszym punktem strategicznym, gdyż można było kontrolować z niego cały odcinek rzeki Wołgi w obrębie miasta. W trakcie bardzo krwawych walk wielokrotnie przechodziło na przemian w ręce Wehrmachtu i Armii Czerwonej. Po zakończeniu bitwy we wnętrzu kopca złożono ciała ponad 34 tysięcy poległych w jego okolicach radzieckich żołnierzy.

Obecnie na Kurhanie Mamaja wznosi się powstały w latach 1959–1967 zespół architektoniczny „Bohaterom bitwy stalingradzkiej”, który upamiętnia radzieckich uczestników walk o miasto. Został zbudowany pod kierownictwem architekta Jewgienija Wuczeticza. Jego głównym elementem jest posąg Matka Ojczyzna Wzywa! Jest to postać kobiety trzymającej w ręku miecz i stojącej w pozie wzywającej do walki. Wysokość z mieczem wynosi 85 metrów, a bez miecza 52 metry.

Panorama z Kurhanu Mamaja – widok na zakole Wołgi

Przypisy

1. Мамаев курган. Фото Волгограда. [dostęp 2019-09-21]. (ros.).

Linki zewnętrzne

• Strona kompleksu miejsc pamięci „Bohaterom bitwy stalingradzkiej” na Kurhanie Mamaja (niem. • ang. • ros.)
• Rzeczpospolita: Żołnierskie nekropolie (pol.)

Encyklopedie internetowe (wzgórze):

• Britannica: place/Mamayev-Hill
• БРЭ: 2155743