Księstwo Moskiewskie

Księstwo Moskiewskie (ros. Княжество Московское) – ruskie księstwo udzielne (dzielnicowe) istniejące od roku 1213 do około 1263 roku ze stolicą w Moskwie, położone nad rzeką Moskwą, prawym dopływem Wołgi, wydzielane i pozostające w stosunku lennym do Wielkiego Księstwa Włodzimierskiego. Przez cały czas istnienia księstwa władzę w nim sprawowali książęta z dynastii Rurykowiczów wywodzący się linii bezpośredniej od Ruryka.

Zobacz też: Wielkie Księstwo Moskiewskie.

Księstwo Moskiewskie

Княжество Московское

1213 – ok. 1263
Herb Flaga
Ustrój polityczny	monarchia feudalna
Stolica	Moskwa
Data powstania	1213
Data likwidacji	przed 1263 rokiem
Władca	Borys Michajłowicz
Język urzędowy	staroruski
Religia dominująca	prawosławie
brak współrzędnych

W 1263 roku z woli Aleksandra Newskiego Księstwo Moskiewskie zostało ponownie wydzielone, lecz od tej pory funkcjonowało już jako monarchia dziedziczna. W XIV wieku podniesione do rangi wielkiego księstwa.

Historia

Pierwszym księciem moskiewskim został w 1213 roku Włodzimierz Wsiewołodowic, syn Wsiewołoda Wielkie Gniazdo, który odebrał gród moskiewski swemu bratu, wielkiemu księciu włodzimierskiemu Jerzemu II. W 1238 roku na tronie moskiewskim zasiadł syn wielkiego księcia Jerzego II – Włodzimierz Juriewicz.

Stolicą księstwa od początku jego istnienia było miasto Moskwa po raz pierwszy wzmiankowane w 1147 roku, kiedy to Jerzy I Dołgoruki założył na Wzgórzu Borowieckim kreml moskiewski. W 1156 roku miasto zostało otoczone dębową palisadą. Moskwa odznaczała się dogodnym położeniem geograficznym, z dala od Złotej Ordy, z której strony można się było spodziewać najazdów i umiejscowieniem na wewnątrzruskich szlakach handlowych, które dostarczały książętom moskiewskim poważnych środków finansowych. Dzięki długim okresom pokoju szybko wzrastała liczba ludności księstwa.

Przypuszczalnie po śmierci Włodzimierza Juriewicza Księstwo Moskiewskie zostało z powrotem wcielone bezpośrednio do Wielkiego Księstwa Włodzimierskiego. Jednak już kilka lat później na tronie moskiewskim zasiadł kuzyn Włodzimierza Michał Chrobry, który według różnych źródeł sprawował rządy w Moskwie od 1246 lub 1247 roku do roku 1248 lub 1249. Michał był synem wielkiego księcia włodzimierskiego i kijowskiego Jarosława II Wsiewołodowica oraz młodszym bratem Aleksandra Newskiego. W 1248 roku po obaleniu swojego stryja, Światosława Wsiewołodowica, Michał został wielkim księciem włodzimierskim^[1]. Krótko potem zginął w bitwie nad Protwą walcząc z Litwinami^[2]. Po śmierci Michała na tronie moskiewskim zasiadł jego młodociany syn Borys. Objęcie przez Borysa tronu w Moskwie było możliwe dzięki poparciu jakie mu udzielił jego wuj, wielki książę włodzimierski Aleksander Newski. Borys zmarł jednak wcześnie, nie osiągając dorosłego wieku. Data śmierci Borysa pozostaje nieznana.

W 1263 roku, przypuszczalnie niedługo po śmierci Borysa, Księstwo Moskiewskie zostało ponownie wydzielone z woli Aleksandra Newskiego dla jego najmłodszego syna Daniela (urodzonego w 1261 roku), który z racji na swój młody wiek sprawował rzeczywiste rządy w Moskwie dopiero od roku 1277. Daniel stał się założycielem moskiewskiej linii Rurykowiczów. Wraz z jego panowaniem Księstwo Moskiewskiego przestało być księstwem dzielnicowym i stało się de facto udzielnym księstwem dziedzicznym.

Władcy księstwa moskiewskiego

Daty panowania	Władca	Portret władcy	Rodzice	Urodzony	Zmarł
Pierwszy książę moskiewski: 1213–1227 ?	Włodzimierz Wsiewołodowic		Wsiewołod III Wielkie Gniazdo, Maria Szwarnówna	26 października 1192	6 stycznia 1227
1236–1238	Włodzimierz Juriewicz		Jerzy II Wsiewołodowicz, Agafia Wsiewołodówna	1218	7 lutego 1238
1246/1247–1248/1249	Michał Chrobry		Jarosław II, Rościsława Teodozja Mścisławna	1229	15 stycznia 1248/1249
Ostatni książę moskiewski: 1248 – ok. 1263 ?	Borys Michajłowicz		Michał Chrobry, nieznana	data nieznana	ok. 1263 ?

Zobacz też

• Wielkie Księstwo Moskiewskie

Przypisy

1. L. Bazylow, Historia Rosji, wyd. 2, Wrocław-Warszawa 1975, s. 58.
2. L. Gumilow, Śladami cywilizacji Wielkiego Stepu, Warszawa 1973, s. 273; J. Łoszczyc, Dymitr Doński, Warszawa 1987, s. 113.

Encyklopedie internetowe (księstwo udzielne):

• PWN: 3943710