Krzyżodziób modrzewiowy

Krzyżodziób modrzewiowy^[4], krzyżodziób dwupręgowy (Loxia leucoptera) – gatunek niewielkiego, osiadłego lub koczującego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae), zamieszkujący wąski pas w Eurazji od Finlandii po wschodnią Syberię oraz równie wąski pas w Ameryce Północnej od Alaski po Labrador. Do Polski zalatuje rzadko^[5] – do 2021 roku odnotowano około 25 stwierdzeń, łącznie obserwowano około 56 osobników^[6]. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Krzyżodziób modrzewiowy

Loxia leucoptera[1]
J.F. Gmelin, 1789
Samiec
Samica
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	łuszczakowate
Podrodzina	łuskacze
Plemię	Carduelini
Rodzaj	Loxia
Gatunek	krzyżodziób modrzewiowy
Synonimy
Crucirostra bifasciata C.L. Brehm, 1827[2] Loxia elegans Homeyer, 1879[2]
Podgatunki
L. l. bifasciata (C.L. Brehm, 1827) L. l. leucoptera J.F. Gmelin, 1789
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
występuje przez cały rok      zimowiska

Systematyka

Wyróżniono dwa podgatunki L. leucoptera^[4][7][8]:

• krzyżodziób różowawy (L. leucoptera bifasciata) – północna Europa do wschodniej Syberii i północno-wschodnie Chin.
• krzyżodziób modrzewiowy (L. leucoptera leucoptera) – Alaska, Kanada i północne USA.

Za podgatunek L. leucoptera uznawano dawniej także izolowaną populację zamieszkującą wyspę Haiti; obecnie takson ten jest klasyfikowany jako oddzielny gatunek o nazwie krzyżodziób karaibski (Loxia megaplaga)^[4][8].

Morfologia

Wygląd

Samce czerwone z brunatnoczarnymi skrzydłami i ogonem, samice zielonkawe. U obu płci na skrzydłach dwie wyraźne białe pręgi.

Wymiary średnie

• Długość ciała 14,5–17 cm^[8]
• Rozpiętość skrzydeł ok. 26 cm
• Masa ciała 25–40 g^[8]

Ekologia

Biotop

Lasy limbowe i modrzewiowe.

Gniazdo

Na bocznej gałęzi drzewa iglastego.

Jaja

Składa 3–5 jaj.

Pożywienie

Nasiona drzew iglastych, głównie limby i modrzewia, oraz jagody i drobne bezkręgowce.

Status i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski). Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o dane BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 10–100 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[3].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[9].

Zobacz też

• ptaki Polski