Kropiatka[4], kureczka nakrapiana (Porzana porzana) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny chruścieli (Rallidae). Monotypowy[2][5]. Nie jest zagrożony wyginięciem.
W Polsce ptak lęgowy niżu, na wschodzie nieliczny lub średnio liczny, a na zachodzie bardzo nieliczny lub nieliczny[6].
Wygląd zewnętrzny
Ptak wielkości szpaka. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego, choć samica ma jaśniejszą głowę i podgardle w jasne kropki. Wierzch ciała oliwkowobrązowy z małymi czarnymi i białymi plamkami. Boki głowy i szyi oraz pierś szaroniebieskobrązowe. Boki w brązowo-białe pionowe pręgi. Nogi żółtozielonkawe. Dziób pomarańczowy u nasady, zielony w środku, zakończony brunatno. Jest on krótki jak u innych gatunków Porzana. Skrzydła ciemnobrązowe w czarne kropki. Charakterystyczną cechą jest brązowożółte zabarwienie piór podogonowych bez białych poprzecznych pręg. Młode niemal identyczne, lecz o znacznie jaśniejszym, kremowobiaławym, spodzie.
W odróżnieniu od wodnika ma krótki, prosty dziób i beżowe pokrywy podogonowe.
Rozmiary
długość ciała ok. 22–24 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 37–42 cm
Masa
ok. 55–145 g
Odgłosy wydawane przez kropiatkę
Głos i zachowanie
Trudna do obserwacji – prowadzi bardzo skryty tryb życia pod osłoną gęstej roślinności na brzegach stawów, leniwie płynących rzek i na bagnach (podobnie jak wodnik). Widywana jest najczęściej o zmroku, gdy poszukuje pożywienia w mule. Łatwiej ją jednak usłyszeć niż zobaczyć. Pogwizdywania kropiatki słychać najczęściej wiosną lub latem o zmroku i w nocy. Odgłos ten przypomina uderzenie batem: „huit huit”. W czasie toków odzywa się ciągle powtarzanym „tryk trek tryk trek”, co wskazuje zarazem miejsca lęgowe. Poza tym okresem jest raczej milcząca. Utrudnia to oszacowanie liczebności tego ptaka w danym miejscu, zwłaszcza że kropiatka szybko reaguje na zmiany poziomu wód i opuszcza od razu wyschnięte obszary, zasiedlając nowo powstające zalewiska.
Płytkie, gęsto zarośnięte zbiorniki wodne otoczone podmokłymi łąkami, choć jest luźniej związana z wodą od innych gatunków Porzana.
Owady i inne małe zwierzęta uzupełnione nasionami i częściami zielonymi roślin.
Osobnik niedojrzały
Gniazdo
Wiosną zajmuje niewielki, ale gwałtownie broniony rewir. Gnieździ się na brzegu lub kępie, na wysychających bagnach, w pobliżu wody, ale również na dość suchych terenach blisko pól uprawnych. Gniazdo ukryte w roślinności, głównie wśród suchych liści turzyc i traw. Wyściółkę stanowią jednak delikatniejsze materiały.
Jaja z kolekcji muzealnej
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lub dwa lęgi, składając w kwietniu i czerwcu 8 do 14 żółtawych lub brunatnawych ciemno nakrapianych jaj.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres 18–21 dni przez obydwoje rodziców.
Pisklęta
Często zdarza się, że wylęg nie następuje jednocześnie (opóźnienie może nawet wynieść 4 doby). Wtedy samica wysiaduje pozostałe jaja, a samiec karmi już wyklute młode. Pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 72 godzinach, jednak jeszcze w nim nocują. Mają już wielobarwne dzioby. Rodzice karmią młode do 3. tygodnia życia, jednak zdolność do lotu pisklęta uzyskują dopiero w 6. lub 7. tygodniu życia. Pokarm dorosła para przynosi młodym w dziobach. To głównie mięczaki, owady i ich larwy, skorupiaki i robaki. Z końcem lata kropiatka wyprowadza drugi lęg.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kropiatkę za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 0,5–1,0 miliona dorosłych osobników. Ogólny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[3].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymaga ochrony czynnej[7]. Liczebność populacji na terenie kraju w latach 2013–2018 szacowano na 3000–5000 tokujących samców[8]. Na Czerwonej liście ptaków Polski kropiatka sklasyfikowana została jako gatunek niedostatecznie rozpoznany (DD)[9].
Taylor, B.:Spotted Crake (Porzana porzana).[w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line].2019.[dostęp 2019-10-18].
LudwikTomiałojć,TadeuszStawarczyk:Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany.Wrocław:PTPP "pro Natura",2003,s.285. ISBN83-919626-1-X. Wg skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego bardzo nieliczny oznacza zagęszczenie 0,1–1 par na 100 km², nieliczny – 1–10 par na 100 km², a średnio liczny – 10–100 par na 100 km².
.jpg)
