Kotek (rodzaj ssaków)

Kotek^[12] (Prionailurus) – rodzaj drapieżnych ssaków z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae).

Kotek

Prionailurus
Severtzov, 1858[1]
Przedstawiciel rodzaju – kotek bengalski (P. bengalensis)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Infrarząd	Feloidea
Rodzina	kotowate
Podrodzina	koty
Rodzaj	kotek
Typ nomenklatoryczny
Felis pardochrous Hodgson, 1844 (= Felis bengalensis Kerr, 1792)
Synonimy Ailurin P. Gervais, 1855[2] Ictailurus Severtzov, 1858[3] Zibethailurus Severtzov, 1858[4] Viverriceps J.E. Gray, 1867[5] Ailurogale Fitzinger, 1869[6] Aelurina[a]: Gill, 1871[7] Plethaelurus Cope, 1882[8] Ailurina[a] Trouessart, 1885[9] Priononfelis Kretzoi, 1929[10] Mayailurus Imaizumi, 1967[11]
Gatunki
5 gatunków – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje małe gatunki zamieszkujące Azję (Rosja (Rosyjski Daleki Wschód), Chińska Republika Ludowa (włącznie z Tajwanem), Afganistan, Pakistan, Indie, Sri Lanka, Nepal, Bhutan, Bangladesz, Mjanma, Laos, Wietnam, Kambodża, Tajlandia, Malezja, Singapur, Korea Północna, Korea Południowa, Japonia, Filipiny, Brunei i Indonezja (wraz z Sumatrą i Jawą))^[13][14][15].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 35–115 cm, długość ogona 12,8–40 cm; masa ciała 1,1–16 kg; samce są większe i cięższe od samic^[14][16].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1858 roku rosyjski podróżnik i przyrodnik Nikołaj Siewiercow w artykule poświęconym systematyce mięsożernych z naciskiem na rodzinę kotowatych opublikowanym na łamach Revue et magasin de zoologie pure et appliquée^[1]. Na gatunek typowy Siewiercow wyznaczył (oznaczenie monotypowe) kotka bengalskiego (P. bengalensis).

Etymologia

• Ailurin (Aelurina, Ailurina): gr. αιλουρος aílouros ‘kot’^[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827.
• Prionailurus: gr. πριων priōn, πριονος prionos ‘piła’; αιλουρος aílouros ‘kot’^[18].
• Ictailurus: gr. ικτις iktis, ικτιδις iktidis ‘łasica’; αιλουρος ailouros ‘kot’^[19]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827.
• Zibethailurus: niem. zibeth ‘cyweta’; gr. αιλουρος ailouros ‘kot’^[20]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Felis viverrinus Bennett, 1833.
• Viverriceps: rodzaj Viverra Linnaeus, 1758 (wiwera); łac. -ceps ‘-głowy’, odcaput, capitis ‘głowa’^[21]. Gatunek typowy: Gray wymienił cztery gatunki – Leopardus ellioti J.E. Gray, 1842 (= Felis bengalensis Kerr, 1792), Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827, Felis rubiginosa I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831 i Viverriceps bennettii J.E. Gray, 1867 (= Felis viverrinus E.T. Bennett, 1833) – z których typem nomenklatorycznym jest Viverriceps bennetii J.E. Gray, 1867 (= Felis viverrina E.T. Bennett, 1833).
• Ailurogale: gr. αιλουρος ailouros ‘kot’; γαλεή galeē lub γαλή galē ‘łasica’^[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827.
• Plethaelurus: gr. πληθωplēthō ‘być pełnym, ukończyć’; αιλουρος ailouros ‘kot’^[22]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827.
• Priononfelis: gr. πριων priōn, πριονος prionos ‘piła’^[23]; łac. feles lub feles ‘kot’^[24]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Felis rubiginosa I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831.
• Mayailurus: rodzima dla wyspy Iriomote nazwa maya dla kotka wyspowego; gr. αιλουρος ailouros ‘kot’^[25]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mayailurus iriomotensis^[b] Imaizumi, 1967.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[26][16][13]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa[12]	Podgatunki[14][13][16]	Rozmieszczenie geograficzne[14][13][16]	Podstawowe wymiary[14][16][c]	Status IUCN[27]
	Prionailurus rubiginosus	(I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831)	kotek rudy	3 podgatunki	w większości Indii, południowo-zachodniego Nepalu i Sri Lanki	DC: 35–48 cm DO: 15–30 cm MC: 1,1–1,6 kg	NT
	Prionailurus planiceps	(Vigors & Horsfield, 1827)	kotek kusy	gatunek monotypowy	półwyspowa część Tajlandii i Malezji, Sumatra i Borneo	DC: 45–52 cm DO: 12,8–16,9 cm MC:1,5–2,5 kg	EN
	Prionailurus viverrinus	(E.T. Bennett, 1833)	kotek cętkowany	2 podgatunki	Indie, Sri Lanka, kontynentalna południowo-wschodnia Azja, Sumatra i Jawa	DC: 57–115 cm DO: 24–40 cm MC: 5–16 kg	VU
	Prionailurus bengalensis	(Kerr, 1792)	kotek bengalski	2 podgatunki	dd Pakistanu i Indii na wschód do kontynentalnej południowo-wschodniej Azję, na północ przez Chińską Republikę Ludową (włącznie z Hajnanem) do Rosji (Rosyjski Daleki Wschód), Półwyspu Koreańskiego, Tajwanu i Japonii (wyspy Iriomote i Cuszima)	DC: 45–75 cm DO: 19,5–31 cm MC: 1,7–7,1 kg	LC
	Prionailurus javanensis	(Desmarest, 1816)	kotek wisajski	2 podgatunki	Sumatra (w tym wyspa Nias), Jawa, Bali, Borneo; prawdopodobnie introdukowany na Filipiny (Palawan, Panay, Negros i Cebu)	DC: 40–43 cm DO: 21–22 cm MC: około 2,5 kg	NE

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  NT  – gatunek bliski zagrożenia,  VU  – gatunek narażony,  EN  – gatunek zagrożony;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

1. Niepoprawna późniejsza pisownia Ailurin Gervais, 1855.
2. Podgatunek P. bengalensis.
3. DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała