Kormoran czubaty

Kormoran czubaty^[4] (Gulosus aristotelis) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny kormoranów (Phalacrocoracidae).

Kormoran czubaty

Gulosus aristotelis
(Linnaeus, 1761)
Kormoran czubaty w gnieździe z pisklętami
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	głuptakowe
Podrząd	głuptakowce
Rodzina	kormorany
Rodzaj	Gulosus Montagu, 1813
Gatunek	kormoran czubaty
Synonimy
Pelecanus aristotelis Linnaeus, 1761[1] Leucocarbo aristotelis (Linnaeus, 1761)[2] Phalacrocorax aristotelis (Linnaeus, 1761)[2] Stictocarbo aristotelis (Linnaeus, 1761)[2]
Podgatunki
G. a. aristotelis (Linnaeus, 1761) G. a. desmarestii (Payraudeau, 1826) G. a. riggenbachi (Hartert, 1923)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
obszary lęgowe      obszary nielęgowe

Podgatunki i zasięg występowania

Kormoran czubaty zamieszkuje morskie wybrzeża, w zależności od podgatunku^[1][5]:

• G. aristotelis aristotelis – Islandia oraz atlantyckie wybrzeża Europy od północnego Półwyspu Skandynawskiego po Półwysep Iberyjski. Do Polski zalatuje wyjątkowo^[6]; stwierdzony zaledwie 3 razy – w 1979, 1985 i 2003 roku, wszystkie obserwacje miały miejsce we Władysławowie^[7].
• G. aristotelis desmarestii – wybrzeża Morza Czarnego oraz wschodnie i środkowe Morza Śródziemnego wraz z wyspami.
• G. aristotelis riggenbachi – wybrzeża Maroka.

Morfologia

Osobnik młodociany – P. aristotelis desmarestii

Wygląd

Upierzenie czarne z zielonym, metalicznym połyskiem, w szacie godowej na przedzie głowy pióra tworzą zadarty czubek. Młode brązowe, o białym przodzie szyi.

Wymiary średnie

długość ciała ok. 65–80 cm^[8]
rozpiętość skrzydeł 90–105 cm^[8]
masa ciała: samce 1760–2154 g, samice 1407–1788 g^[1]

Ekologia i zachowanie

Jaja z kolekcji muzealnej

Biotop

Wybrzeża morskie. Poluje dalej od brzegu niż kormoran czarny.

Gniazdo

Zbudowane zazwyczaj z morszczynu. Tworzy kolonie lęgowe, zazwyczaj na klifach.

Jaja

W zniesieniu 1 do 6 jaj (zazwyczaj 3) o długości około 63 mm^[9].

Wysiadywanie, pisklęta

Jaja wysiadywane są przez okres 27–29 dni przez obydwoje rodziców^[9]. Pisklęta opuszczają gniazdo po 15–20 dniach.

Pożywienie

Morskie ryby i skorupiaki.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kormorana czubatego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2015 roku liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International, wynosiła 230–240 tysięcy osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy, choć niektóre populacje są stabilne^[3].

W Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową^[10].

Zobacz też

• ptaki Polski

Przypisy

1. Orta, J., Garcia, E.F.J., Jutglar, F., Kirwan, G.M. & Boesman, P.: European Shag (Gulosus aristotelis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-28].
2. D. Lepage: European Shag (Phalacrocorax aristotelis). [w:] Avibase – Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-05-21]. (ang.).
3. BirdLife International, Gulosus aristotelis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-08-29] (ang.).
4. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Phalacrocoracidae Reichenbach, 1849-50 (1836) – kormorany – Cormorants (wersja: 2021-07-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-22].
5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-25]. (ang.).
6. Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2021. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-02-02].
7. wynik wyszukiwania: Phalacrocorax aristotelis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-05-21]. (ang.).
8. P. Sterry, A. Cleave, A. Clements, P. Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 38–39. ISBN 83-7311-341-X.
9. E. Keller, prof. dr J.H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ptaki. Cz. 1. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 45. ISBN 83-7227-891-1.
10. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Encyklopedie internetowe (takson):

• Britannica: animal/European-shag
• NE.se: toppskarv
• SNL: toppskarv
• Catalana: 0172053

Identyfikatory zewnętrzne:

• BioLib: 8385
• EoL: 17000428
• GBIF: 2481861
• identyfikator iNaturalist: 4272
• ITIS: 174733
• NCBI: 126867
• identyfikator taksonu Fossilworks: 365986
• CoL: 4FQQ3