Korkowiec (Phellodendron Rupr.) – rodzaj drzew z rodziny rutowatych. W obrębie rodzaju wymieniano różną liczbę gatunków (od dwóch do czterech[4] lub pięciu[5] czy nawet 10[6][7]), ale po rewizji taksonomicznej ustalono ich liczbę na dwa[8][9][10]. Rośliny te występują we wschodniej Azji od Wietnamu na południu, poprzez Chiny, Koreę, Japonię po Kraj Chabarowski na Rosyjskim Dalekim Wschodzie[10]. Jako rośliny ozdobne zostały rozprzestrzenione w strefie umiarkowanej od ok. połowy XIX wieku[11], w wielu miejscach rozprzestrzeniając się jako rośliny introdukowane, w tym także inwazyjne (np. w Nowym Jorku[9] i w południowo-wschodniej Europie)[10]. W przeszłości rodzaj był szerzej rozprzestrzeniony – jego skamieniałości znane są z wczesnego oligocenu z Ameryki Północnej, a od środkowego po pliocen z Europy[12]. Drzewa te rosną w różnych lasach liściastych, w przypadku P. chinense także mieszanych, górskich i w niższych położeniach, P. amurense często w dolinach rzek[4].
 Korkowiec amurski | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
korkowiec |
| Nazwa systematyczna | |
| Phellodendron Ruprecht Bull. Cl. Phys.-Math. Imp. Sci. Saint-Pétersbourg 15: 353. 1857[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
P. amurense Ruprecht[3] | |
Korkowce sadzone są jako drzewa ozdobne[9], szczególnie efektowne w przypadku swobodnego wzrostu (jako soliter), pozwalającego na wyeksponowanie efektownej korony. Z drewna korkowca amurskiego, określanego jako „aksamitne”, wykonuje się narty, a z kory pływaki do sieci rybackich[6]. Dawniej używano jej także do wytwarzania korka gorszej jakości niż w przypadku pochodzącego od dębu korkowego, ale o podobnym zastosowaniu. Wykonywano z kory także płyty izolacyjne[13]. Kwiaty dostarczają pożytku pszczelego (zarówno nektaru jak i pyłku)[6]. Kora i olejek z owoców wykorzystywany jest w medycynie[11].
Naukowa nazwa rodzajowa utworzona została z greckich słów phellos, znaczącego „kora, korek”, i dendron, znaczącego „drzewo”[6].
Morfologia
- Pokrój
- Drzewa (osiągające w naturze do 15 m – P. chinense i 30 m – P. amurense[4]) o grubej, głęboko bruzdowanej[14][12], szarej i szarobrązowej korze[4]. Gałązki ciemnofioletowe[4]. Pąki pojedyncze, drobne, osłonięte nasadami liści[12].
- Liście
- Naprzeciwległe, nieparzysto pierzasto złożone[4][12], z 5–13 siedzącymi listkami[7] o brzegach drobno piłkowanych lub karbowanych, z gruczołami w nacięciach blaszki[4][12]. Liście aromatyczne[7].
- Kwiaty
- Rośliny dwupienne[12]. Kwiaty rozdzielnopłciowe, niepozorne – drobne i zielone, zebrane w wiechy wyrastające w kątach liści w szczytowych częściach pędów[7]. Kwiaty zwykle pięciokrotne, ale zarówno działek kielicha, jak i płatków korony występuje czasem większa liczba – do 8[7][4]. W kwiatach męskich 5 pręcików i mały dysk otaczający szczątkowy słupek. W kwiatach żeńskich dysku brak, pręciki zredukowane do prątniczków[12]. Zalążnia górna, pięciokoromowa[7], z pojedynczymi zalążkami w komorach, osadzona na gynoforze, z krótką szyjką słupka lub całkiem zredukowaną, znamię pięciołatkowe, trwałe[12].
Systematyka
Rodzaj z podrodziny Rutoideae Arn. (1832) z rodziny rutowatych Rutaceae[12].
- Phellodendron amurense Rupr. – korkowiec amurski
- Phellodendron chinense C.K.Schneid.
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
