Komisariat Straży Granicznej „Lipusz”

Komisariat Straży Granicznej „Lipusz” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy państwowej w latach 1928–1939.

Komisariat Straży Granicznej „Lipusz”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Komisariat Straży Celnej „Lipusz”
Organizacja
Dyslokacja	Lipusz
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Inspektorat Graniczny nr 6

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną^[1]. Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Lipusz” do Inspektoratu Granicznego nr 6 „Kościerzyna” i określił jego strukturę organizacyjną^[2]. Rozkazem nr 12 z 10 stycznia 1930 w sprawie reorganizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił nową organizację komisariatu^[3].

Służba graniczna

Kierownik Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej mjr Józef Zończyk w rozkazie organizacyjnym nr 2 z 8 czerwca 1928 udokładnił linie rozgraniczenia komisariatu. Granica północna: kamień graniczny nr 137; granica południowa: kamień graniczny nr C 002^[4].

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Granicznej „Sierakowice” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Prądzona” − 1928^[2]
• komisariat Straży Granicznej „Sulęczyn” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Borzyszkowy” − 1930^[3]

Funkcjonariusze komisariatu

Kierownicy/komendanci komisariatu
stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
komisarz	Leon Ordyniec	1 V 1928 –
aspirant	Kazimierz Witrylak[5]	27 VI 1939[6][7] –
Zastępcy komendanta komisariatu
strażnik	Jan Kostur	1 V 1939[8] –

4/6 Komisariat Straży Granicznej Lipusz

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w kwietniu 1928^[2]:

• komenda − Lipusz
• placówka Straży Granicznej I linii „Jelenowo”
• placówka Straży Granicznej I linii „Wygoda”
• placówka Straży Granicznej I linii „Skwierawy”
• placówka Straży Granicznej I linii „Dywan”
• placówka Straży Granicznej II linii „Lipusz”
• placówka Straży Granicznej II linii „Kościerzyna”

Organizacja komisariatu w styczniu 1930^[9]:

• komenda − Lipusz
• placówka Straży Granicznej I linii „Nakło” (była placówka „Wygoda”)
• placówka Straży Granicznej I linii „Skwierawy”
• placówka Straży Granicznej I linii „Zelewiec”
• placówka Straży Granicznej I linii „Dywan”
• placówka Straży Granicznej II linii „Lipusz”^[a]
• placówka Straży Granicznej II linii „Kościerzyna”^[b]

Organizacja komisariatu w 1936:

• komenda − Lipusz
• placówka Straży Granicznej II linii Lipusz
• placówka Straży Granicznej II linii Kościerzyna
• placówka Straży Granicznej I linii Nakla
• placówka Straży Granicznej I linii Skwierawy
• placówka Straży Granicznej I linii Zelewiec
• placówka Straży Granicznej I linii Dywan

Uwagi

1. W 1931 placówka Straży Granicznej II linii „Lipusz” wydzieliła posterunek detaszowany SG „Dziemiany” → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78
2. W 1931 placówka Straży Granicznej II linii „Kościerzyna” wydzieliła posterunek detaszowany SG „Wiele” → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78

Przypisy

1. Goryński 2012 ↓, s. 226.
2. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 19.
3. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 75.
4. Kopie rozkazów PIOSG ↓, s. 45.
5. Rozkazy KG SG ↓, s. 23/39.
6. Dyslokacja IG „Kościerzyna” ↓, s. 12.
7. Rozkazy KG SG ↓, s. 29/39.
8. Rozkazy KG SG ↓, s. 27/39.
9. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 74.

Bibliografia

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Materiały dotyczące dyslokacji Inspektoratu Granicznego „Kościerzyna” w latach 1929–1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy, materiały dotyczące dyslokacji, organizacji służby, wywiadu wojskowego i przeciwprzemytniczego, budżetu PIOSG → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)