Komenda Rejonu Uzupełnień Łuków

Komenda Rejonu Uzupełnień Łuków (KRU Łuków) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie^[2].

Komenda Rejonu Uzupełnień Łuków

Powiatowa Komenda Uzupełnień
Łuków

Historia
Państwo	Polska
Rozformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	PKU Łuków[1]
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Łuków
Podległość	DOK IX
Skład	PKU typ II

Komendy rejonów uzupełnień OK IX

Historia komendy

W 1917 funkcjonował na terenie Łukowa Główny Urząd Zaciągu. Z chwilą wejścia w życie rozkazu i sformowania nowego PKU, Główny Urząd Zaciągu do Wojska Polskiego zobowiązany był przekazać całość dokumentacji tej PKU na obszarze której znajdował się. Dodatkowo GUZ w Łukowie przekazał dokumentację PKU w Siedlcach^[3].

W marcu 1930 roku PKU Łuków nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr IX i administrowała powiatami: łukowskim i radzyńskim^[4]. W grudniu tego roku PKU posiadała skład osobowy typu II^[5].

29 grudnia 1933 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki nadał chor. Feliksowi Kopiasowi^{[uwaga 1]} z PKU Łuków Krzyż Niepodległości z Mieczami „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[6][7].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Łuków została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Łuków przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku^[8], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym^[9]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Łuków normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień^[10] .

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: łukowski i radzyński^[2].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Łuków, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.

Komendanci

• ppłk piech. Jan Nowakowski (od 4 XII 1920^[11])
• ppłk piech. Antoni I Nowakowski (do 1 XI 1923 → I referent Szefostwa Poborowego DOK I^[12][13])
• ppłk piech. Mikołaj Koiszewski (1 XI 1923^[12][14] – VII 1927^[15])
• ppłk piech. Józef III Sokołowski (VIII 1927^[16] – III 1928 → dyspozycja MSWewn.^[17])
• mjr dypl. piech. Jan Duch (XI 1928^[18] – III 1929 → dyspozycja dowódcy OK IX^[19])
• ppłk piech. Witold Chmielewski (III 1929^[20] – XII 1931 → dyspozycja dowódcy OK IX^[21])
• mjr. piech. Emil Schuller (III^[22] – 15 VII 1932^[23] → DOK IX)
• mjr piech. Aleksander Kierski (XII 1932^[23] – 1939^[24], †1940 Charków)

Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925^[25][14]

• I referent – rtm. / kpt. kanc. Eligiusz Mieczysław Winkler (1923 – II 1926 → kierownik I referatu)
• II referent – urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Józef Rybak (1923 – II 1926 → kierownik II referatu)
• oficer instrukcyjny
  • kpt. piech. Adam Alojzy Adamski^{[uwaga 2]} (do IX 1925 → 35 pp)
  • por. piech. Józef Czaporowski (od IX 1925^[27])
• oficer ewidencyjny na powiat łukowski – urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Józef Smejkal
• oficer ewidencyjny na powiat radzyński – urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Lucjan Władysław Przedpełski (19 I 1920^[28] – II 1926 → referent)

Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938^{[29][30][31][32][33]}

• kierownik I referatu administracji rezerw i zastępca komendanta
  • kpt. kanc. Eligiusz Mieczysław Winkler (od II 1926)
  • mjr piech. Bogumił Brzeziński^{[uwaga 3]} (I 1928^[36] – III 1929^[19] → dyspozycja dowódcy OK IX)
  • mjr piech. Józef II Mazur (III^[20] – VII 1929^[37] → dyspozycja dowódcy OK IX)
  • kpt. piech. Paweł Stolarz^{[uwaga 4]} (XII 1929^[40] – VII 1935 → dyspozycja dowódcy OK IX^[41])
  • kpt. piech. Stanisław Feliks Michalak (VIII 1935^[42] – VI 1938 → kierownik I referatu KRU)
• kierownik II referatu
  • por. kanc. Józef Rybak (II 1926 – XII 1932^[43] → płatnik 9 pac)
  • kpt. piech. Jerzy Akatow vel Akatoff^{[uwaga 5]} (był w 1932, do VI 1935 → dyspozycja dowódcy OK IX^[41])
• referent – por. kanc. Lucjan Władysław Przedpełski (od II 1926, był w 1928)

Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939^{[24][uwaga 6]}

• kierownik I referatu ewidencji – kpt. adm. (piech.) Stanisław Feliks Michalak^{[uwaga 7]}
• kierownik II referatu uzupełnień – por. piech. Jan Szepczyński^{[uwaga 8]}

Uwagi

1. Chor. Feliks Kopias razem z harcmistrzem Michałem Lisowskim został rozstrzelany 5 lipca 1940 roku w lesie wsi Sitno, a w 1946 ekshumowany i pochowany na cmentarzu parafialnym w Radzyniu Podlaskim.
2. Adam Alojzy Adamski (ur. 23 września 1897) był odznaczony Krzyżem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi. Kapitan ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku w korpusie oficerów piechoty^[26]. W Rocznikach Oficerskich z 1923 i 1924 roku figuruje jako „Zbigniew Adam Adamski”. We wrześniu 1925 roku wrócił do macierzystego 35 pp z pozostawieniem na X kursie doszkolenia młodszych oficerów piechoty w Chełmnie^[27].
3. Mjr Bogumił Doliwa Brzeziński ur. 27 sierpnia 1887 w Łańcucie, w rodzinie Stanisława. Żołnierz 90 pułku piechoty c. i k. armii. Podporucznik rezerwy z 1 lipca 1915, porucznik rezerwy z dnia 1 sierpnia 1917. Obrońca Lwowa i Kresów Wschodnich podczas walk o niepodległość 1918-1920. W odrodzonym Wojsku Polskim oficer 14 pułku piechoty, w szeregach którego bronił Włocławka przed bolszewicką nawałą w sierpniu 1920 roku. Zweryfikowany w stopniu majora z dniem 1 czerwca 1919. Służąc w 14 pp zajmował stanowiska dowódcy batalionu sztabowego (zatwierdzony w lipcu 1922) i kwatermistrza pułku. W lutym 1927 został zwolniony ze stanowiska kwatermistrza z równoczesnym przeniesieniem służbowym do PKU Bydgoszcz na okres czterech miesięcy w celu odbycia praktyki poborowej^[34]. W styczniu 1928 został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przydziałem do PKU Łuków na stanowisko kierownika I referatu administracji rezerw. Z dniem 31 sierpnia 1929 został przeniesiony w stan spoczynku^[35]. Zmarł w 1935 i spoczywa na cmentarzu komunalnym w Łańcucie. Odznaczony cesarskimi: Krzyżem Zasługi Wojskowej 3 klasy (z dekoracją wojenną i z mieczami), Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej na wstędze Krzyża Zasługi Wojskowej i z mieczami oraz Krzyżem Pamiątkowym Mobilizacji 1912–1913.
4. Paweł Stolarz ur. 22 sierpnia 1893 roku. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach c. i k. Armii. Jego oddziałem macierzystym był 3 IR. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1916 roku w korpusie oficerów rezerwy piechoty. Był odznaczony Srebrnym Medalem Waleczności 1 klasy i Krzyżem Wojskowym Karola^[38]. Został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty^[39].
5. W styczniu 1934 roku sprostowano nazwisko i datę urodzenia z „Akatoff ur. 30 marca 1895” na „Akatow ur. 11 kwietnia 1895”^[44]. W marcu 1932 roku został przydzielony z 35 pp do PKU Łuków, w celu odbycia praktyki poborowej^[22]. Zmarł 15 września 1958 roku. Został pochowany na cmentarzu komunalnym nr 2 Junikowo w Poznaniu^[45].
6. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[46].
7. Stanisław Feliks Michalak (ur. 21 lutego 1894), kapitan ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku w korpusie oficerów piechoty. W sierpniu 1935 roku został przeniesiony z 55 pp do PKU Łuków na stanowisko kierownika I referatu. Był odznaczony Krzyżem Walecznych (dwukrotnie) i Srebrnym Krzyżem Zasługi^[47][48].
8. Jan Szepczyński (ur. 3 września 1904)^[49]

Przypisy

1. Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 38.
2. Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
3. Szandrocho 2011 ↓, s. 47.
4. Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
5. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
6. M.P. z 1934 r. nr 27, poz. 41.
7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 19 marca 1934 roku, s. 106.
8. Jarno 2001 ↓, s. 173.
9. Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
10. Historia WKU Suwałki ↓.
11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 49 z 22 grudnia 1920 roku, s. 1411.
12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 61 z 18 września 1923 roku, s. 570.
13. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1471.
14. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1340.
15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 215, 228, z dniem 1 sierpnia został urlopowany, a z dniem 30 września 1927 roku przeniesiony w stan spoczynku.
16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 234.
17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku, s. 87.
18. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 354.
19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 86.
20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 90.
21. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 23 grudnia 1931 roku, s. 415.
22. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 234.
23. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 431.
24. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 852.
25. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1471, 1565–1567.
26. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 52, 477.
27. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 97 z 1 października 1925 roku, s. 527.
28. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 31 stycznia 1920 roku, s. 45.
29. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 18.
30. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 119, 828, 833.
31. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 518.
32. Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 20, 35, 41.
33. Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 19, 34, 40.
34. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 18 lutego 1927 roku, s. 54.
35. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 217.
36. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 20 stycznia 1928 roku, s. 4.
37. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 186.
38. Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 284, 446.
39. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 41.
40. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 382.
41. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 90.
42. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 97.
43. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 434.
44. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 29.
45. Poznańskie cmentarze.
46. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
47. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 72, 583.
48. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 303.
49. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 68.

Bibliografia

• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
• Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
• Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach. [dostęp 2019-05-18].
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Robert Szandrocho: 90 lat terenowych organów administracji wojskowej w Polsce. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2, 2011. ISBN 978-83-60732-61-8.