Kolding

Kolding – miasto w Danii, w regionie Dania Południowa, siedziba administracyjna gminy Kolding. Ośrodek przemysłowy i handlowy z rozwiniętym przemysłem maszynowym, włókienniczym, środków transportu, cementowym, elektronicznym. Jest to także port handlowy oraz węzeł kolejowy i drogowy. W 2008 roku miasto liczyło 55,6 tys. mieszkańców^[1].

Kolding

Zamek Królewski w Kolding(inne języki)
Herb
Państwo	Dania
Region	Dania Południowa
Gmina	Kolding
Burmistrz	Jørn Pedersen
Powierzchnia	265 km²
Populacja (2008) • liczba ludności	55 596
Nr kierunkowy	7
Kod pocztowy	6000
Położenie na mapie Danii Południowej Kolding
Położenie na mapie Danii Kolding
55°29′29″N 9°28′37″E
Strona internetowa

Plan Kolding ok. 1900 r.

Centrum miasta z jeziorem Slotsø

Kolding, pomnik duńskich ofiar II wojny światowej, 1940–1945

Centrum miasta

Geografia

Miasto położone jest w południowej Jutlandii, nad trzema akwenami: rzeczką Koldingå, fiordem Kolding Fjord i jeziorem Slotssøen(inne języki) ^[a]. Kolding leży ok. 75 km na zachód od Odense, na skrzyżowaniu linii kolejowych (stacja Kolding) biegnących z zachodu na wschód Danii oraz z południa na północ kraju.

Historia

Najstarszy zachowany dokument odnoszący się do historii miasta pochodzi z 1321. Jest to potwierdzenie przez króla Krzysztofa II wcześniejszych przywilejów nadanych miastu przez jego poprzedników. Miasto rozwinęło się wokół kościoła powstałego w połowie XIII w. Położenie na skrzyżowaniu głównych dróg handlowych i nad fiordem sprzyjało rozwojowi handlu w okresie średniowiecza. Budowa zamku(inne języki) przez przyszłego króla Danii Abla w 1248 wpłynęła na podniesienie rangi miasta, które odtąd stało się rezydencją królewską na Jutlandii i ważnym ośrodkiem politycznym. Miasto otrzymało wiele przywilejów królewskich. Szczególnie pomyślnym okresem w rozwoju gospodarczym Kolding były lata 1536–1627. Miasto było wtedy jednym z ważniejszych ośrodków handlu bydłem. Załamanie gospodarcze spowodowane zostało uczestnictwem Danii w wojnie trzydziestoletniej. Kolding był okupowany przez wojska cesarskie w 1627 doznając wielu szkód, a następnie epidemii w latach 1640 i 1654. Podczas ponownej okupacji miasta w 1644 zniszczeniu uległo wiele budynków. W czasie II wojny północnej 25 grudnia 1658 połączone siły polsko-duńskie dowodzone przez Stefana Czarnieckiego po dwudniowym oblężeniu zdobyły miasto. Kolding został jednak najpierw splądrowany przez Szwedów, a następnie przez sojuszników Danii. Podczas oblężenia uszkodzony został zamek królewski. Na dodatek w 1659 r. wybuchła zaraza przyczyniając się do wyludnienia miasta. Pomimo pomocy finansowej udzielonej miastu przez kolejnych królów duńskich, Kolding nie odzyskał już dawnej świetności. W 1672 r. miasto liczyło 1094 mieszkańców^[2]. W 1711 r. podczas trwającej w Kopenhadze zarazy na zamku w Kolding schroniła się duńska rodzina królewska. W XVIII w. Kolding pogrążył się w zapaści ekonomicznej. W 1769 r. miasto liczyło jedynie 1396 mieszkańców^[3].

Pewne ożywienie polityczne i gospodarcze wywołało pojawienie się w mieście w 1807 r. duńskiej rodziny królewskiej poszukującej tutaj schronienia po zbombardowaniu Kopenhagi przez Anglików. Na krótko Kolding stał się centrum administracyjnym kraju. W mieście pojawiły się w 1808 r. sojusznicze wojska hiszpańskie, które stacjonowały na zamku. W 1843 r. miasto otrzymało port handlowy nad fiordem, co przyczyniło się do rozkwitu handlu. Podczas I wojny o Szlezwik Kolding był w 1848 r. okupowany przez wojska pruskie. 23 kwietnia 1849 miała tu miejsce bitwa z Prusakami, podczas której miasto doznało poważnych zniszczeń. Ponownie miasto wpadło w pruskie ręce podczas II wojny o Szlezwik w 1864 r. Okres po 1864 r. charakteryzował się uprzemysłowieniem i znacznym rozwojem gospodarczym miasta, co wiązało się m.in. z otwarciem linii kolejowej w 1866 r. Powstały zakłady spożywcze, kosmetyczne i odzieżowe, a liczba ludności potroiła się osiągając 12 516 osób w 1901 r.^[4] Podczas okupacji niemieckiej w II wojnie światowej działał tutaj ruch oporu. W 1944 r. Niemcy aresztowali i zesłali do obozów koncentracyjnych 27 osób wydających w Kolding nielegalną gazetę Budstikken. Dokonywano także aktów sabotażu skierowanych przeciw wojskom okupacyjnym, które wznosiły tutaj fortyfikacje.

Zabytki oraz interesujące miejsca

• Zamek Królewski Koldinghus(inne języki) – dawna siedziba królów Danii. Zamek został wzniesiony w średniowieczu. Rozbudowany w XV w. przez Krzysztofa bawarskiego. Zamek pełnił funkcje obronne, jednocześnie będąc jutlandzką siedzibą duńskich królów i królowych. Zamek spłonął w 1808 r. i do odbudowy w XX w. był ruiną. Obecnie muzeum.
• Kościół św. Mikołaja (Skt. Nikolaj kirke)(inne języki) z XIII w., gotycki z renesansowym wyposażeniem wnętrza (ołtarz, ambona) i epitafiami z XVII i XVIII w.
• Muzeum Sztuki Trapholt(inne języki) (Kunstmuseet Trapholt).

Herb Kolding

Herb Kolding znany jest z pieczęci z 1421, ale jest starszy^[5]. Pieczęć ukazuje podrywającego się do lotu orła na skale otoczonej falami. Obok orła widnieje kwitnąca lilia. Na pieczęci widać zniekształcony napis łaciński: S’CIWITATIS IN KAALDYNG (pieczęć miasta Kolding). Początkowo pieczęć była znakiem Gildii Św. Jerzego w Kolding, ale później stała się pieczęcią miejską. Nie jest znane pewne znaczenie symboli występujących w herbie Kolding. Herb miasta został oficjalnie potwierdzony w 1938 i 1988.

Burmistrzowie Kolding od 1877

Lista wg archiwum miejskiego^[6]

• 1877–1909: Caspar Peter Charles Schiørring (1831–1913)
• 1909–1914: Viggo Baller (1859–1935)
• 1914–1916: Edvard Lau (1859–1924)
• 1916–1923: Oluf Bech (1865–1958)
• 1923–1925: Hans Soll (1874–1947)
• 1925–1930: Therkild Fischer-Nielsen (1873–1960)
• 1930–1937 i 1943–1946: Valdemar Juhl (1898–1982)
• 1937–1943: Knud Hansen (1866–1952)
• 1946–1950: Søren M. Jensen (1892–1972)
• 1950–1962: Peter Beirholm (1892–1964)
• 1962–1977: Peter Ravn (1912–1997)
• 1977–1985: Bent Rasmussen (ur. 1932)
• 1985–2009: Per Bødker Andersen (ur. 1946)
• od 1.01.2010: Jørn Pedersen (ur. 1968)

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, włókienniczy, środków transportu, cementowy oraz elektroniczny^[7].

Miasta partnerskie

• Anjō, Japonia
• Delmenhorst, Niemcy
• Drammen, Norwegia
• Huéscar, Hiszpania
• Lappeenranta, Finlandia
• Poniewież, Litwa
• Piza, Włochy
• Stykkishólmur, Islandia
• Szombathely, Węgry
• Örebro, Szwecja

Ludzie związani z Kolding

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Kolding.

Uwagi

1. duń. slot=zamek, sø=jezioro