Loading AI tools
rodzaj roślin Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kocimiętka (Nepeta L.) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Obejmuje ok. 290 gatunków[4]. Występują one w strefie umiarkowanej Europy, Azji oraz w północnej Afryce i na obszarach górskich w Afryce tropikalnej. W Polsce rodzimym gatunkiem jest tylko kocimiętka naga N. pannonica, kilka innych dziczeje trwale lub przejściowo.
Morfologia (kocimiętka właściwa) | |||||
Systematyka[1][2] | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Podkrólestwo | |||||
Nadgromada | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Nadklasa | |||||
Klasa | |||||
Nadrząd | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj |
kocimiętka | ||||
Nazwa systematyczna | |||||
Nepeta L. Sp. Pl. 570. 1753 | |||||
Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Rośliny zasiedlają zwykle suche, skaliste siedliska[5][6]. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, zwłaszcza kocimiętka Faassena N. × faasenii. Kocimiętka właściwa N. cataria stosowana jest w formie naparów w ziołolecznictwie, ma także działanie psychodeliczne. Niektóre gatunki zawierają nepetalakton, substancję wprawiającą wrażliwe na nią koty w stan euforyczny[6], w efekcie zwierzęta te tarzając się mogą zniszczyć rośliny[5]. Z kolei króliki nie stanowią zagrożenia dla kocimiętek[6].
Rośliny z tego rodzaju występują w strefie umiarkowanej Europy (24 gatunki), bez północnej części kontynentu, w Azji (z wyjątkiem południowo-wschodniej jej części) oraz w północnej Afryce i na obszarach górskich w Afryce tropikalnej[5][6]. Rośliny introdukowane z tego rodzaju występują w północnej Europie, na obu kontynentach amerykańskich oraz w Nowej Zelandii[4].
W Polsce rośnie jako rodzimy jeden gatunek, kilka innych jest uprawianych i niektóre dziczeją trwale lub przejściowo[7].
Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej[7], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online (jeśli jest inna)[4]
Rodzaj z podplemienia Nepetinae z plemienia Mentheae, podrodziny Nepetoideae w rodzinie jasnotowatych Lamiaceae[8].
Kocimiętki znajdują zastosowanie w ziołolecznictwie. Są to również ważne rośliny miododajne (wydajność z 1 hektara wynosi 150–200 kilogramów miodu), dlatego warto sadzić je w pobliżu pasiek. Niektóre gatunki i mieszańce są uprawiane jako rośliny ozdobne.
Kocimiętka znana jest także z wpływu, jaki wywiera na koty, od czego pochodzi nazwa rodzaju. Około 2/3 kotów jest podatnych na działanie kocimiętki[11], cecha ta jest dziedziczna.
Rośliny zawierają nepetalakton[6], będący prawdopodobnie kocim feromonem. Kiedy kot wyczuwa kocimiętkę, zaczyna się w niej tarzać, chwytać łapami, gryźć, lizać, następnie głośno mruczy i miauczy. Trwa to około 10 minut, po czym zwierzę traci zainteresowanie rośliną. Po kolejnych 2 godzinach cały proces może zajść na nowo. Małe kocięta i starsze koty wykazują mniejsze zainteresowanie kocimiętką, bardzo wyczulone na jej działanie wydają się osobniki w wieku rozrodczym.
Kocimiętka skutecznie odstrasza także niektóre owady: muchy bolimuszki kleparki (Stomoxys calcitrans, które żywią się krwią dużych ssaków, np. koni i krów), muchy domowe i karaczany[12].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.