Kościół Narodzenia Maryi Panny w Starym Boguminie

Kościół Narodzenia Maryi Panny w Starym Boguminie (czes. Kostel Narození Panny Marie) – rzymskokatolicki zabytkowy kościół w Boguminie, w dzielnicy Stary Bogumin, w kraju morawsko-śląskim w Czechach (w historycznym regionie Śląska Cieszyńskiego). Jest kościołem parafialnym parafii Narodzenia Maryi Panny w Starym Boguminie.

Kościół Narodzenia Maryi Panny
w Starym Boguminie

Kostel Narození Panny Marie

nr rej. 11243/8-821 z dnia 3 maja 1958[1]
kościół parafialny
Państwo	Czechy
Kraj	morawsko-śląski
Miejscowość	Bogumin
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Narodzenia Maryi Panny w Starym Boguminie
Wezwanie	Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Przedmioty szczególnego kultu
Cudowne wizerunki	Matki Boskiej Różańcowej Starobogumińskiej
Historia Data rozpoczęcia budowy poł. XIV w.
Dane świątyni Styl gotycki
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego Kościół Narodzenia Maryi Panny w Starym Boguminie
Położenie na mapie Czech Kościół Narodzenia Maryi Panny w Starym Boguminie
49°55′13,36″N 18°19′48,52″E

Historia

Jest to najstarszy kościół i jednocześnie najstarszy zabytek w Boguminie^[2][3]. Pierwsza drewniana świątynia istniała tu już w połowie XIII wieku – opiekowali się nią benedyktyni. Murowany kościół gotycki wzniesiono pomiędzy 1320 a 1400, wieżę zaś dostawiono w XV wieku. Z dawnego wystroju zachował się fragment gotyckiego okna^[2]. Po śmierci ostatniego księcia raciborskiego Walentyna z rodu Przemyślidów w 1521 r. i księcia opolskiego Jana II Dobrego z rodu Piastów w 1523 r. bogumińskie włości przypadły karniowskiemu księciu Jerzemu z rodu Hohenzollernów. Ten podarował je krótko potem synowi, Jerzemu Fryderykowi Hohenzollernowi. Przedstawiciele rodu stali się zwolennikami Kościoła protestanckiego augsburskiego wyznania. Kościół bogumiński odebrano benedyktynom prawdopodobnie już w 1530 roku, aby przekazać go pastorom wyznania augsburskiego. Napisy, które na ścianach świątyni pozostawili benedyktyni, usunięto sto lat później na żądanie księcia cieszyńskiego Wacława Adama^[3].

W roku 1620 protestancki pastor Jerzy Floderus z Frysztatu dokonał przebudowy kościoła. W nowej wieży zawieszono 2 dzwony odlane w ludwisarni Hansa Knauffa w Opawie. Kościół został odebrany protestantom w drugiej połowie 1629 roku, po tym, jak Bogumin sprzedano Eliaszowi Henckelowi. W tym samym roku duchowym opiekunem świątyni został Jan Fridrichowski^[3]. W 1668 z ofiar zebranych przez wiernych z Olzy, Gorzyc i Łazisk do kościoła od strony północnej dobudowano kaplicę pw. św. Jana^[2] (która w 1729 r. została poświęcona św. Janowi Nepomucenowi). Pod podłogą tej kaplicy na koszt właścicieli miasta zbudowano kryptę o powierzchni 20 m², która służyła jako miejsce pochówku do 2 poł. XVIII wieku. Od strony południowej zaś, przed 1688, dobudowano kaplicę Panny Marii Różańcowej^[2]. W nocy z 14 na 15 kwietnia 1779 kościół został obrabowany – straty oszacowano na ogromną w tamtych czasach sumę 1968 złotych ryńskich. Najtragiczniejszym dniem dla kościoła był jednak 22 sierpnia 1850. Wtedy w wieżę uderzył piorun, powodując pożar, który uszkodził nie tylko samą wieżę, ale także wiązania dachowe świątyni. Spadające belki przebiły sklepienie kościelnej nawy. Z wyposażenia udało się uratować niewiele. Do roku 1853 zakończono naprawę dachu i sklepienia nad nawą kościoła. Pierwotne sklepienie krzyżowe zastąpiono sklepieniem beczkowym z freskami, dzięki czemu kościół trójnawowy przekształcił się w jednonawowy. Obniżono też wysokość sklepienia o kilka metrów. Łuki dwóch okien gotyckich znajdują się dziś na poddaszu. Rekonstrukcja wieży, która utraciła wtedy cebulastą kopułę, przebiegła w roku 1854^[3]. Obecny wygląd kościół uzyskał w wyniku remontu w latach 1910–1911^[2]. W czasie I wojny światowej, 17 grudnia 1917, skonfiskowano na cele wojenne obydwa dzwony oraz miedziany drut piorunochronu^[3].

Opis

Na wyposażeniu kościoła znajdują się organy z 1899 pochodzące z pracowni braci Rieger w Karniowie^[2]. Wewnątrz kościoła, w bocznej kaplicy, znajduje się otoczony kultem obraz Matki Boskiej Różańcowej Starobogumińskiej^[4]. 7 października 2004 bp ostrawsko-opawski František Lobkowicz dokonał jego koronacji. Pozłacane korony zostały wcześniej poświęcone na placu św. Piotra w Watykanie przez papieża Jana Pawła II^[2].

Przypisy

1. Národní památkový ústav: Ústřední seznam kulturních památek České republiky. Nemovité památky. [dostęp 2015-04-04]. (cz.).
2. ABC miejscowości. W: Aleksander Żukowski, Daniel Jakubczyk: Szlakami Zielonego Śląska 3. Czerwionka-Leszczyny: Agencja Reklamowo-Wydawnicza Vectra, 2014, s. 286-287. ISBN 978-83-60891-58-2.
3. Kościół parafialny Narodzin Panny Marii. mesto-bohumin.cz, 2009-11-01. [dostęp 2015-04-05]. (pol.).
4. Marcin Żerański: Śląsk Cieszyński. Od Bielska-Białej do Ostrawy. Cieszyn: Pracownia na pastwiskach, 2012, s. 111. ISBN 978-83-933109-3-7.