Kościół Krzyża Świętego w Siemianowicach Śląskich

Kościół Krzyża Świętego – rzymskokatolicki kościół parafialny parafii Krzyża Świętego położony w Centrum Siemianowic Śląskich, przy ulicy Powstańców. Neogotycka świątynia, powstała według projektu architekta Paula Jackischa, została konsekrowana 23 września 1884 roku.

Kościół Krzyża Świętego
w Siemianowicach Śląskich

kościół parafialny
Widok z ul. Fitznerów (2020)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Siemianowice Śląskie
Adres	ul. Powstańców
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Krzyża Świętego
Wezwanie	Krzyża Świętego
Wspomnienie liturgiczne	14 września
Historia Data rozpoczęcia budowy 1881 Data zakończenia budowy 1884 Data poświęcenia 23 września 1884
Dane świątyni Styl neogotycki Architekt Paul Jackisch Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 3 Liczba naw 3
Położenie na mapie Polski Kościół Krzyża Świętego w Siemianowicach Śląskich
Położenie na mapie województwa śląskiego Kościół Krzyża Świętego w Siemianowicach Śląskich
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich Kościół Krzyża Świętego w Siemianowicach Śląskich
50°18′08,34″N 19°01′57,98″E

Historia

Tympanon nad głównym wejściem w płaskorzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem

Od 1822 roku obszar Siemianowic należał do parafii w Michałkowicach, a jedynym obiektem sakralnym była kaplica z 1830 roku urządzona w pałacu Donnersmarcków. Od 24 stycznia 1834 roku można było w niej odprawiać jedną cichą mszę tygodniowo. Ze względu na wzrastającą liczbę ludności Siemianowic, dotychczasowa kaplica była niewystarczająca. W 1866 roku uzyskano decyzję biskupa wrocławskiego na budowę kościoła tymczasowego. Hrabina Wanda von Donnersmarck zakupiła teren pod świątynię. Budowę rozpoczęto 12 czerwca 1867 roku, a uroczyste poświęcenie odbyło się 28 listopada tego samego roku. Kościół ten nosił wezwanie Matki Boskiej, której wizerunek umieszczono na głównym ołtarzu. Kościół ten początkowo był obiektem filialnym parafii michałkowickiej. Jednocześnie gromadzono fundusze na budowę nowego kościoła. W 1881 roku Paul Jackisch przygotował projekt kościoła, a jego budowę ukończono w 1884 roku^[1].

Uroczystej konsekracji kościoła 23 września 1884 roku dokonał biskup Herman Gleich – sufragan wrocławski. Całkowity koszt budowy wyniósł 360 tys. marek. W tym samym roku rozebrano kościół tymczasowy, a w jego miejscu powstała Kaplica Ogrójca (obecnie kaplica Wieczystej Adoracji)^[2].

W czasie II wojny światowej kościół uległ uszkodzeniom od bomby, która spadła w pobliżu budynku probostwa. Wybuch uszkodził witraże i mury kościoła. Prace remontowe, a także związane z likwidacją skutków szkód górniczych, zakończono w 1950 roku. W wyniku zmian posoborowych z kościoła usunięto znaczną część neogotyckiego wyposażenia, w tym ołtarz główny, ambonę i chrzcielnicę, a potem ołtarze boczne, żyrandole, balaski, ramy Drogi Krzyżowej, rzeźby z filarów nawy głównej, jeden z konfesjonałów, a na końcu polichromie i freski^[2].

Architektura i wyposażenie

Jest to świątynia wybudowana w 1884 roku w stylu neogotyckim według projektu architekta Paula Jackischa^[1]. Wyposażenie wykonane zostało przez najlepsze w tym czasie firmy: ołtarze zostały wykonane przez Buhla z Wrocławia. Organy zostały zamówione w firmie Schlag & Söhne z Świdnicy. Droga Krzyżowa i obrazy w ołtarzu głównym zostały wykonane przez malarza Fahnrota z Wrocławia, który namalował również obrazy znajdujące się w ołtarzach bocznych: św. Barbary i św. Józefa. Prace malarskie zostały wykonane przez malarza Stolpera z Nysy. Na filarach nawy głównej świątyni zostały umieszczone drewniane, polichromowane rzeźby, na których są przedstawione wizerunki świętych. Ambona ozdobiona rzeźbionymi wizerunkami czterech ewangelistów została wykonana przez Lusta z Wrocławia. Na wieży świątyni zostały zawieszone trzy dzwony. Do dnia dzisiejszego zachowały się tylko niektóre fragmenty bogatego wyposażenia świątyni, z kolei freski zostały całkowicie zamalowane^[3].

• Wnętrze kościoła Krzyża Świętego
• 
  Organy
• 
  Ołtarz główny
• 
  Nawa główna

Przypisy

1. Derus 2014 ↓, s. 121.
2. Derus 2014 ↓, s. 123.
3. Urząd Miasta Siemianowice Śląskie: Kościoły. www.siemianowice.pl. [dostęp 2020-10-11]. (pol.).

Bibliografia

• MałgorzataM. Derus MałgorzataM., Siemianowickie parafie w rozwoju historycznym, „Siemianowicki Rocznik Muzealny” (13), Siemianowice Śląskie: Muzeum Miejskie w Siemianowicach Śląskich, 2014, s. 113-136, ISSN 1644-8154 (pol.).