Kazimierz Grabowski (marszałek)

Kazimierz Grabowski (ur. ok. 1774, zm. 1842) – marszałek wołkowyski, tłumacz, najprawdopodobniej nieślubny syn króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego i jego kochanki Elżbiety Grabowskiej, oficjalnie uchodzący za syna generała lejtnanta wojsk koronnych Jana Jerzego Grabowskiego, komandor maltański^[1].

Kazimierz Grabowski

Oksza
Rodzina	Grabowscy
Data urodzenia	ok. 1774
Data śmierci	1842
Ojciec	Stanisław August Poniatowski (oficjalnie Jan Jerzy Grabowski)
Matka	Elżbieta Szydłowska
Żona	Ludwika Kurnatowska Monika Sobolewska
Dzieci	Zuzanna Anna Grabowska Maksymilian Grabowski Mateusz Alfred Edward Grabowski Kazimierz Maurycy Grabowski Gustaw Jan Grabowski

Życiorys

Kazimierz Grabowski otrzymał zapewne imię po bracie swojego biologicznego ojca, podkomorzym nadwornym koronnym Kazimierzu Poniatowskim^[2]. Wychowywany był w wierze katolickiej^[3]. 29 grudnia 1793 w Wielkanocy^[4] ożenił się z pochodzącą z kalwińskiego rodu Ludwiką Kurnatowską, córką Aleksandra Kurnatowskiego i Ludwiki z Bronikowskich^[5]. Z tego małżeństwa pochodziła urodzona w 1794 córka Zuzanna Anna, zmarła w niemowlęctwie i pochowana 27 września 1794 w Wielkanocy. Pierwsza żona Kazimierza zmarła 25 grudnia 1795^[3]. Drugą żoną Grabowskiego została w 1797 Monika Sobolewska, córka kasztelana warszawskiego Macieja Sobolewskiego i ciotki Kazimierza, Ewy Szydłowskiej^[6]. Z małżeństwa Kazimierza i Sobolewskiej pochodziło czworo dzieci:

• Maksymilian (ur. 17 grudnia 1797, zm. 24 lutego 1868),
• Mateusz Alfred Edward (ur. 1799) – ochrzczony 21 maja 1799 w katedrze Świętego Krzyża,
• Kazimierz Maurycy (ur. 14 grudnia 1800, zm. przed 12 lutego 1880) – kapitan wojsk belgijskich,
• Gustaw Jan (ur. 1806, zm. w czerwcu 1831) – walczący w bitwie pod Ostrołęką.

W latach 1798–1808 Kazimierz Grabowski sprawował urząd marszałka wołkowyskiego^[3][6]. W 1810 wraz z braćmi Michałem i Stanisławem oraz siostrą Izabelą ufundował nagrobek swojej matki Elżbiety^[7]. We wrześniu 1812 Kazimierz został mianowany delegatem powiatów brzeskiego, kobryńskiego i prużańskiego w ramach przygotowywanej przez cesarza Francuzów Napoleona Bonaparte kampanii rosyjskiej^[8].

Kazimierz Grabowski większość swojego życia spędził na Litwie, gdzie zajmował się tłumaczeniem dzieł angielskich pisarzy na język polski^[9]. W 1817 przetłumaczył na język polski powieść Olivera Goldsmitha Czuły człowiek. W 1819 w swojej majętności w Podorosku przyjmował polskiego dramaturga Juliana Ursyna Niemcewicza^[10]. W tym samym roku Kazimierz został mianowany marszałkiem guberni grodzieńskiej. Funkcję tę pełnił do 1825^[11]. 20 stycznia 1829 zmarła druga żona Kazimierza, Monika z Sobolewskich Grabowska. 13 lutego 1833 w sądzie w Wołkowysku Kazimierz zapisał majątek Izabelin wraz z przylegającymi do niego wsiami i folwarkami swojemu synowi Maksymilianowi^[12].

Przypisy

1. Спісы маршалкаў шляхты Гарадзенскай губерні ў ХІХ ст. (паводле Люцыяна Шчукі), w:ГЕРОЛЬД LITHERLAND № 3–4 (3). Горадня, 2001. Год І, s. 110.
2. K. Zienkowska, Stanisław August Poniatowski, Wrocław 2004, s. 272.
3. S. Konarski, Szlachta kalwińska w Polsce, Warszawa 1936, s. 97.
4. W akcie ślubu występuje pod imieniem Michał. Zob. S. Konarski, Szlachta kalwińska w Polsce, Warszawa 1936, s. 97.
5. S. Konarski, Szlachta kalwińska w Polsce, Warszawa 1936, s. 165.
6. A. Boniecki, Herbarz polski. T. 7: Grabowscy - Hulkiewiczowie, Warszawa 1904, s. 11.
7. K. W. Wójcicki, Cmentarz Powązkowski pod Warszawą. T. 3, Warszawa 1858, s. 4.
8. D. Nawrot, Litwa i Napoleon w 1812 roku, Katowice 2008, s. 407.
9. L. Dembowski, Moje wspomnienia. Tom 1, Petersburg 1898, s. 217.
10. J. U. Niemcewicz, Juljana Ursyna Niemcewicza podróże historyczne po ziemiach polskich od 1811 do 1828 roku, Petersburg 1859, s. 301.
11. L. Szczuka, Marszałkowie szlachty gubernji grodzieńskiej, Wilno 1924, s. 424.
12. Fateeva G.A.: Historia gminy Izabelin. [dostęp 2014-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-20)].

Bibliografia

• Boniecki A., Herbarz polski. T. 7: Grabowscy - Hulkiewiczowie, Warszawa 1904, ss. 10–11. (e-biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego)
• Dembowski L., Moje wspomnienia. Tom 1, Księgarnia K. Grendyszyńskiego, Petersburg 1898, s. 217. (Rolnicza Biblioteka Cyfrowa)
• Fateeva G.A.: Historia gminy Izabelin. [dostęp 2014-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-20)].
• Konarski S., Szlachta kalwińska w Polsce, Warszawa 1936, ss. 97, 165. (Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa)
• DariuszD. Nawrot DariuszD., Litwa i Napoleon w 1812 roku, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2008, s. 407, ISBN 978-83-226-1748-9, OCLC 233505840.
• Niemcewicz J. U., Juljana Ursyna Niemcewicza podróże historyczne po ziemiach polskich od 1811 do 1828 roku, Nakładem Bolesława Maurycego Wolffa, Petersburg 1859, s. 301. (Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona)
• Szczuka L., Marszałkowie szlachty gubernji grodzieńskiej, (w:) K. Chodynicki, Ateneum Wileńskie : czasopismo naukowe poświęcone badaniom przeszłości ziem W. X. Litewskiego : wydawnictwo III Wydziału Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie. R. 2, 1924, z. 7-8, Wydział Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, Wilno 1924, ss. 424, 427. (e-biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego)
• Uruski S., Rodzina: herbarz szlachty polskiej, t. 4, Gebethner i Wolff, Warszawa 1907, s. 346. (Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa)
• Wójcicki K. W., Cmentarz Powązkowski pod Warszawą. T. 3, Warszawa 1858, s. 4. (Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona)
• Zienkowska K., Stanisław August Poniatowski, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław 2004, ISBN 83-04-04725-X, s. 272.