Kaszubskie nuty
tradycyjna pieśń kaszubska Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
tradycyjna pieśń kaszubska Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kaszubskie nuty (kasz. Kaszëbsczé nótë, inne nazwy: Alfabet kaszubski, Abecadło kaszubskie) – tradycyjna pieśń kaszubska, będąca jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów folkloru kaszubskiego.
Pieśń jest wyliczanką, a nieodzowna do jej wykonania jest plansza z rysunkami – równolegle do śpiewanego tekstu jedna osoba wskazuje odpowiedni obrazek na pięciolinii (stąd jedna z używanych nazw: kaszubskie nuty). Śpiewane są kolejno trzy pięciolinie, z tym, że po dojściu do końca każdej z nich powraca się w odwrotnej kolejności do początku (w ten sposób z każdą kolejną zwrotką tekst piosenki wydłuża się). Pieśń śpiewana jest wolno, z pewnym namaszczeniem, choć w pierwotnej wersji miała szybkie tempo.
| w języku kaszubskim | tłumaczenie tekstu |
|---|---|
To je krótczé, to je dłudżé, to kaszëbskô stolëca, |
To jest krótkie, to jest długie, to kaszubska stolica. |
Z drobnymi różnicami w melodii i tekście, pieśń znana jest na całych Kaszubach. Była przede wszystkim śpiewana na weselach, ale towarzyszyła też innym uroczystościom rodzinnym. Prawdopodobnie z powodu silnego wrośnięcia w tradycję rodzinną przyjęło się uważać, że w okresie zaborów odgrywała dużą rolę w zachowaniu języka kaszubskiego. Przeczy temu Izydor Gulgowski, który tak opisał „kaszubskie hieroglify”[2]:
przy okazji [wesela] widziałem kaszubskie hieroglify. Na drzwiach rysowano kredą znaki i objaśniano je śpiewanym tekstem. Sołtys Gołunia Jakub Langowski opowiedział mi, że jakieś 35 lat temu [czyli w latach 1870.] poznał tę zabawę w okolicy Żuław Wiślanych. Pierwotny tekst był niemiecki, a jego brat Wilhelm przetłumaczył go na kaszubski.
Na niekaszubskie pochodzenie pieśni wskazuje wcześniejszy opis zabawy druciarzy słowackich zanotowany przez Oskara Kolberga w 1846 roku:
[...] śpiewak w miarę jak przedmioty nią [pieśnią] objęte jedne po drugich wymienia, rysuje je zaraz kredą na stole, wybijając takt drugą ręką.
W XIX wieku zabawa znana też była na Polesiu, w Czechach, Morawach, Słowacji[3].
Tylko w najpopularniejszej odmianie pieśni z Kartuz występuje „kaszëbskô stolëca” i „òznaczô Kaszëba”. W pozostałych tekstach, opartych na wersji niemieckiej, zamiast kaszubskiej stolicy jest „cesarskô”, a Kaszuba zastępuje szlachcic: „to òznaczô szlachcëca”[3].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
