Kartoteka haseł wzorcowych

Kartoteka haseł wzorcowych, KHW – forma prezentacji języka opisu bibliograficznego oraz języka informacyjno-wyszukiwawczego, jak również ich organizacji, kontroli poprawności i spójności w niektórych zautomatyzowanych systemach informacyjno-wyszukiwawczych^[1].

Obecnie termin ten jest stosowany niemal wyłącznie do systemów komputerowych^[1]. W danym kraju może być wiele kartotek wzorcowych.

Rodzaje kartotek haseł wzorcowych

Wyróżnia się dwa rodzaje kartotek haseł wzorcowych:

Kartoteka haseł wzorcowych formalnych

Kartoteka haseł wzorcowych formalnych zawiera:

• hasła opisu bibliograficznego
  • hasła osobowe, na przykład Personennamendatei^[2]
  • hasła korporatywne
  • hasła tytułowe
• tytuły
  • tytuły serii
  • tytuły wydawnictw zwartych wieloczęściowych

Kartoteka haseł opisu rzeczowego

Przykładami kartotek haseł opisu rzeczowego są:

• kartoteka wzorcowa języka haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej
• kartoteka wzorcowa języka haseł przedmiotowych KABA
• kartoteka wzorcowa uniwersalnej klasyfikacji dziesiętnej^[3] .

Pozycje KHW

W kartotece występują trzy typy pozycji:

• autorytatywna
• odsyłaczowa – tworzona z wariantów haseł (odsyłacze ogólne) i dla związanych haseł ujednoliconych (odsyłacze uzupełniające)
• wyjaśniająca – tworzona w celu pełnienia roli odsyłaczy orientacyjnych.

Ustalanie hasła wzorcowego polega na wyborze tytułu lub nazwy osobowej, nadaniu im sformalizowanej postaci, która umożliwiałaby jednoznaczną identyfikację danego obiektu. W przypadku haseł przedmiotowych ujednolica się także nazwy geograficzne i pospolite. Wyboru dokonuje się zgodnie z odpowiednimi przepisami krajowymi lub zaleceniami IFLA^[3] .

Zobacz też

• kontrola autorytatywna