Karłówka żółtobrzucha

Karłówka żółtobrzucha^[3] (Micropsitta meeki) – gatunek ptaka z podrodziny papug wschodnich (Psittaculinae) w rodzinie rodziny papug wschodnich (Psittaculidae). Papuga ta zamieszkuje Archipelag Bismarcka, według IUCN nie jest zagrożona wyginięciem.

Karłówka żółtobrzucha

Micropsitta meeki[1]
Rothschild & Hartert, 1914
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugi wschodnie
Podrodzina	papugi wschodnie
Plemię	Micropsittini
Rodzaj	Micropsitta
Gatunek	karłówka żółtobrzucha
Podgatunki
M. m. meeki Rothschild & Hartert, 1914 M. m. proxima Rothschild & Hartert, 1924
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski

Zasięg występowania

Karłówka żółtobrzucha występuje na Archipelagu Bismarcka, zamieszkując w zależności od podgatunku^[4][5]:

• M. meeki meeki – Wyspy Admiralicji (Manus, Rambutyo i Lou).
• M. meeki proxima – Wyspy Świętego Macieja (Mussau, Eloaua i Emirau).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy opisali w 1914 roku angielski ornitolog Walter Rothschild i niemiecki ornitolog Ernst Hartert na łamach „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”^[6]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Rothschild i Hartert wskazali wyspę Manus^[6]. Holotypem był samiec, schwytany 25 października 1913 roku i znajdujący się w kolekcji Alberta Meeka^[6]. Podgatunek proxima po raz pierwszy opisali w 1924 roku również Rotschild i Hartert, jako miejsce odłowu osobnika typowego (samiec z kolekcji Alberta Eichhorna schwytany 30 maja 1923 roku) wskazując Wyspy Świętego Macieja^[7]. Wyróżniono dwa podgatunki^[4][5][8].

Etymologia

Nazwa rodzajowa: gr. μικρος mikros – mały; nowołac. psitta – papuga, od gr. ψιττακη psittakē – papuga^[9]. Epitet gatunkowy jest eponimem honorującym Alberta Stewarta Meeka (1871–1943), angielskiego podróżnika, kolekcjonera z Nowej Gwinei, Melanezji i Australii^[10]. Epitet proxima: łac. proximus – bardzo blisko, najbliższy, najbardziej podobny, od formy propior, propioris – bliższy, od formy prope – blisko^[11].

Morfologia

Długość ciała 10 cm^[5]; długość skrzydła 58–65 mm, ogona 24–30 mm, dzioba 7–10 mm i skoku 9–11 mm^[8]. Upierzenie głowy ciemno szarobrązowe, z jasnożółtymi krawędziami pokryw usznych i boków gardła, zazwyczaj z żółtym paskiem ocznym. Kark i dolne części ciała żółte ze słabo zaznaczonymi brązowymi krawędziami, dającymi niewyraźny efekt łuskowania. Górne części ciała i skrzydła zielone, z czarnymi plamami na pokrywach I rzędu; lotki I rzędu czarne z zielonymi krawędziami, lotki II rzędu głównie zielone^[8]. Pokrywy podskrzydłowe z ciemnymi końcówkami. Ogon w górnej części zielony, szary i żółty na dole^[5]. Brak dymorfizmu płciowego^[8]. Młode ptaki nieopisane^[8]. U podgatunku proxima głowa jest jaśniejsza i bardziej żółtawo-szarawa niż u podgatunku nominatywnego, zaś żółty pasek oczny jest znacznie wyraźniejszy^[8].

Ekologia

Ekologia słabo poznana^[8]. Karłówka żółtobrzucha zamieszkuje pierwotny i zdegradowany las, najwyraźniej częściej występując w tym ostatnim^[5]. Występuje do wysokości 700 m n.p.m.^[8] Odzywa się krótkimi dźwiękami o wysokich tonacjach, takich jak „tsit”, „tsee”, „zeee” i „zeeeep”^[5][8]. Wokalizuje również krótkimi 2–4 różnymi dźwiękami „see-sit-see-seet”^[5]. Papugi te przebywają w małych grupach, żywiąc się porostami i grzybami zbieranymi z pni drzew^[8]. Jedno gniazdo karłówki żółtobrzuchej zostało znalezione w nadrzewnej termitierze, zaledwie 25 cm nad ziemią; źródło tej obserwacji jest jednak niejasne^[5]. Brak dalszych informacji na temat lęgów^[5].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody gatunek został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski)^[2]. Globalna wielkość populacji nie jest znana, ale gatunek ten występuje powszechnie na Manus i Lou^[2]. Populację karłówki żółtobrzuchej uważa się za stabilną z powodu braku dowodów na jakiekolwiek spadki lub inne istotne zagrożenia^[2].

Przypisy

1. Micropsitta meeki, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. BirdLife International, Micropsitta meeki, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2017-1 [dostęp 2017-07-18] (ang.).
3. Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Micropsittini Reichenow, 1881 (1853) (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-01].
4. F. Gill & D. Donsker (red.): Parrots & cockatoos. IOC World Bird List: Version 7.2. [dostęp 2017-07-18]. (ang.).
5. N. Collar & P. Boesman: Yellow-breasted Pygmy-parrot (Micropsitta meeki). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2017-07-18]. (ang.). Brak numerów stron w książce
6. W. Rothschild & E. Hartert. Exhibition and description of new forms of birds from the Admiralty Islands. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 33, s. 107, 1914. (ang.).
7. W. Rothschild & E. Hartert. Sprawozdanie z 281. posiedzenia British Ornithologists’ Club. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 44, s. 50, 1924. (ang.).
8. M. Parr & T. Juniper: Parrots: A Guide to Parrots of the World. London: Bloomsbury Publishing, 2010, s. 295, seria: Helm Identification Guides. (ang.).
9. The Key to Scientific Names ↓, Micropsitta [dostęp 2017-07-18].
10. The Key to Scientific Names ↓, Meeki [dostęp 2017-07-18].
11. The Key to Scientific Names ↓, Proxima [dostęp 2017-07-18].

Bibliografia

• The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia karłówki żółtobrzuchej. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Encyklopedie internetowe (takson):

• SNL: gulbrystet_spettepapegøye

Identyfikatory zewnętrzne:

• GBIF: 2479243
• identyfikator iNaturalist: 19293
• ITIS: 554852
• NCBI: 2301375
• CoL: 434X8