Loading AI tools
planeta pozasłoneczna Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kapteyn b – planeta pozasłoneczna krążąca wokół Gwiazdy Kapteyna, jedna z dwóch w tym układzie planetarnym[1]. Jej wyznaczona orbita znajduje się w ekosferze gwiazdy; jest ona najstarszą obecnie znaną planetą, na której potencjalnie może istnieć życie pozaziemskie[3]. Istnienie planety zostało podane w wątpliwość w pracy z 2015 roku[4], a następnie ponownie potwierdzone w 2016 roku[5].
Odkrywca |
Guillem Anglada-Escudé i inni |
---|---|
Data odkrycia |
2014 |
Charakterystyka orbity (J2000) | |
Półoś wielka | |
Mimośród |
0,21 +0,11−0,10 |
Okres orbitalny |
48,616 +0,036−0,032 |
Argument perycentrum |
80,4 +30,7−28,9° |
Charakterystyka fizyczna | |
Masa minimalna (M·sin i) | |
Temperatura powierzchni |
Planeta została wykryta metodą dopplerowską, poprzez analizę okresowych wahań prędkości radialnej Gwiazdy Kapteyna, razem z chłodniejszą planetą Kapteyn c, krążącą poza ekosferą. Odkrycia dokonano przy wykorzystaniu spektrometru HARPS w europejskim obserwatorium La Silla w Chile w 2014 roku[1][3]. Odkrycie zostało zweryfikowane przez pomiary spektrometryczne w Obserwatorium Kecka i Obserwatorium Las Campanas. Nazwa planety wywodzi się od gwiazdy centralnej systemu, charakteryzującej się wyjątkowo dużym ruchem własnym na tle gwiazd, odkrytym w 1897 roku przez Jacobusa Kapteyna[6]; litera b standardowo oznacza, że jest to pierwsza planeta odkryta w systemie[3].
Wyniki analiz opublikowanych w 2015 roku wskazywały, że sygnał przypisywany planecie jest współmierny z obrotem gwiazdy, a tym samym jest przejawem jej aktywności[4]. Jednak późniejsze analizy zrewidowały okres obrotu gwiazdy ze 143 na 85 dni co usunęło współmierność i argument za nieistnieniem planety[5].
Kapteyn b, ma masę minimalną 4,8 razy większą niż masa Ziemi. Jej rozmiary nie są znane, co nie pozwala określić natury tego ciała: może to być skalista superziemia, ale niewykluczone, że jest to gazowy karzeł podobny do Neptuna (choć znacznie cieplejszy)[7]. Krąży po eliptycznej orbicie, w całości mieszczącej się w obrębie ekosfery gwiazdy. Okres orbitalny (rok) tej planety to nieco ponad 48 dni[1]. Do planety dociera strumień promieniowania równy 45% strumienia docierającego do Ziemi; jest to promieniowanie o większych długościach fal. Temperatura powierzchni Kapteyna b (bez uwzględnienia wpływu atmosfery) może zmieniać się od 188 K w aphelium do 233 K w peryhelium (średnia wynosi 207 K). Indeks podobieństwa do Ziemi tej planety został wstępnie oceniony na 0,68, zatem jest wyższy niż dla Marsa[2]. Jeżeli planeta miałaby skalistą powierzchnię i atmosferę podobną do ziemskiej, byłaby chłodniejsza, ale przy wyższej masie prawdopodobnie posiada gęstszą atmosferę, a także wyższą i stabilniejszą temperaturę[3]. Ogólnie warunki na powierzchni mogą być podobne do panujących na Gliese 667 Ce[1].
Ze względu na niedużą odległość od gwiazdy (średnio ok. 25 milionów kilometrów, ponad dwa razy bliżej niż Merkury względem Słońca) planeta znajduje się w strefie, w której dochodzi do synchronizacji obrotu z obiegiem[2] (choć eliptyczność orbity planety może uchronić ją przed pełną synchronizacją, a przynajmniej zapewnia dużą librację).
Planeta ma krążyć wokół Gwiazdy Kapteyna, która jest jedną z gwiazd najbliższych Ziemi i najbliższym znanym obiektem populacji halo galaktycznego. Prawdopodobnie wywodzi się z karłowatej galaktyki satelickiej rozerwanej przez Drogę Mleczną, której największą pozostałością jest gromada omega Centauri. Gwiazda Kapteyna jest starą gwiazdą, liczy około 11,5 miliarda lat; planety zazwyczaj tworzą się razem z gwiazdami. Zatem jeżeli Kapteyn b jest planetą o skalistej powierzchni, zdatną do życia, potencjalne organizmy żywe mogły zacząć rozwijać się nawet siedem miliardów lat wcześniej niż na Ziemi[3]. Niemniej wiek tej planety może być także problemem dla potencjalnego życia. Z czasem aktywność geologiczna planety spada, co ostatecznie prowadzi do zatrzymania obiegu węgla, a wówczas wietrzenie usuwające dwutlenek węgla prowadzi do ochłodzenia klimatu (i spadku ciśnienia), być może aż do globalnego zlodowacenia[7].
Pisarz fantastyki naukowej, Alastair Reynolds, napisał o tej planecie opowiadanie Sad Kapteyn. Opisuje ono badania planety w odległej przyszłości przez międzygwiezdną sondę kosmiczną, wysłaną z Ziemi[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.