Kaplica św. Barbary w Warszawie (Śródmieście)

Kaplica św. Barbary – zabytkowa kaplica znajdująca się przy ul. Wspólnej w Warszawie.

Kaplica św. Barbary w Warszawie

nr rej. 612 z dnia 1.07. 1965
Kaplica św. Barbary, widok od ulicy Wspólnej
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Adres	Wspólna 68
Ukończenie budowy	1782
Ważniejsze przebudowy	1881 (rozbudowa)
Położenie na mapie Warszawy Kaplica św. Barbary w Warszawie
Położenie na mapie Polski Kaplica św. Barbary w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kaplica św. Barbary w Warszawie
52°13′33,74″N 21°00′28,35″E
Strona internetowa

Kaplica św.Barbary

Historia

Historia rozpoczyna się wraz z rokiem 1782, kiedy to założono cmentarz Świętokrzyski. Na początku parafianie nie chcieli tam nikogo grzebać. Dopiero w 1788 roku cmentarz zaczął służyć swojemu przeznaczeniu z inicjatywy ks. Gabryela Wodzyńskiego, który napisał w swoim testamencie, iż chce, aby jego ciało właśnie tam pochowano. Jednak nie na długo cieszył się swoją popularnością, gdyż w 1836 roku władze zabroniły dalszego pochówku ze względu na tworzenie się ścieków wody zaskórnej. Cmentarz i kościółek leżący niedaleko niego zaczęły zamieniać się w ruiny.

1 września 1866 roku kaplicę przeznaczono na kościół parafialny pod wezwaniem św. Barbary. Mógł on pomieścić zaledwie 200 osób. W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na powiększenie budynku zapadła decyzja o jego rozbudowie. W 1881 roku wybudowano boczną kaplicę mieszczącą tyle samo osób. Jednak i ta rozbudowa okazała się niewystarczająca. Zaczęto więc w 1883 roku budować nowy, większy kościół św. Apostołów Piotra i Pawła.

W kaplicy odbywają się ceremonie pożegnalne, prowadzone przez działający na terenie parafii dom pogrzebowy.

Opis

Kaplica jest zbudowana w stylu klasycystycznym. Zewnętrzny wystrój utrzymuje prostotę i równowagę układu, ma kształt spokojny i skromny. Charakteryzuje się oszczędnym stosowaniem dekoracji i zdobnictwa. Od strony podwórka znajduje się fasada o liniach prostych bez znacznych wygięć i skrętów (wyniosły front ukazuje lekko cofnięte wejście: wnękę opartą na pilastrach). Nad wejściem znajduje się tympanon w kształcie trójkąta. Pionowym akcentem wieńczącym budynek jest wieżyczka z umieszczonym w środku kielichem i hostią. Nad nią widnieje krzyż.

Ściana od strony ulicy Wspólnej zawiera kilka symbolicznych dekoracji. Na fryzie pod tympanonem umieszczony został napis z Ewangelii św. Jana: „A słowo ciałem się stało i mieszkało między nami”. W centrum znajduje się postać Św. Jana Ewangelisty. Apostoł trzyma w rękach księgę i pióro. Orzeł po jego prawej stronie trzyma w szponach zwój papieru z napisem Ewangelium. Po lewej stronie obrazu widzimy tablicę z trzema pierwszymi przykazaniami Dekalogu, natomiast prawa mieści pozostałe.

Nad wejściem umieszczono napis po łacinie:

Ad maiorem Dei gloriam, ad fidelium animarum salutem aeternam,
EORUMQUO CORPORUM MORTUORUM REQUIEM TEMPORALEM,
COEMETERIUM HOC CUM SUA CAPELLA PRO PAROCHIA VARSAVIENSIS SANCTAE CRUCIS,
REGNANTE SERENISSIMO STANISLAO AUGUSTO,
LOCI ORDINARIO AC SUPREMO REGNI CANCELLARIO ILLUSTRISSIMO AC REVERENDISSIMO ANTONIO OKĘCKI,
ANNO DOMINI 1783 AEDIFICATUM,
ET NONA AUGUSTI PER EUNDEM ANTISTITEM,
CONSECRATO IN CRASTINUM SACELLO BENEDICTUM.

Po polsku oznacza on:

Na większą chwałę Boga, ku wiecznemu zbawieniu dusz wiernych,
i tymczasowemu spoczynkowi ich śmiertelnych ciał,
ten cmentarz z własną kaplicą przy warszawskiej parafii Świętego Krzyża,
za panowania najjaśniejszego króla Stanisława Augusta,
przez biskupa [tego] miejsca i najwyższego kanclerza królestwa, jaśniewielmożnego i najczcigodniejszego Antoniego Okęckiego
założony w roku pańskim 1783,
i dziewiątego sierpnia przez tego samego kapłana
konsekrowany nazajutrz po poświęceniu kaplicy.

napis nad wejściem do kaplicy

Bibliografia

• „Tygodnik Ilustrowany”, nr 28 tom II Warszawa, 14 lipca 1883 roku