Kamienica Pod Siedmioma Elektorami we Wrocławiu

Kamienica Pod Siedmioma Elektorami (Kamienica Pod Siedmioma Książętami^[2]) (niem.: Haus Zu den sieben Kurfürsten) – renesansowa kamienica na wrocławskim Rynku z drugiej połowy XIII wieku. Odznacza się bogatymi zdobieniami (malarstwo iluzjonistyczne, barokowe freski z podobizną cesarza Leopolda I oraz siedmiu elektorów). W tympanonie umieszczony został habsburski orzeł. W XVII w. kamienicę nazywano Köbersche Haus albo Stellenfeldsche Haus.

Kamienica Pod Siedmioma Elektorami

nr rej. 108 z 5.11.1949 oraz 147 z 15.02.1962[1]
Kamienica Pod Siedmioma Elektorami we Wrocławiu
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
Adres	Rynek 8
Ukończenie budowy	XIII wiek
Ważniejsze przebudowy	po 1672, ok. 1730
Położenie na mapie Wrocławia Kamienica Pod Siedmioma Elektorami
Położenie na mapie Polski Kamienica Pod Siedmioma Elektorami
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kamienica Pod Siedmioma Elektorami
51°06′36,2″N 17°01′48,8″E

Historia kamienicy i jej architektura

Budynek na działce nr 8 należy do najstarszych, obok kamienicy nr 52, 17 i 24 budynków na wrocławskim Rynku. Według przeprowadzonych badań ich powstanie datuje się przed 1241 rokiem^[a][3]. Z tego okresu zachowały się ściany piwniczne sięgające do stropu nad pierwszym piętrem ułożone z cegieł w wątku wendyjskim^[4]. Układ planu piwnicy i parteru był podobny do rozmieszczenia pomieszczeń na pierwszym i drugim piętrze przy czym podzielone węższe pomieszczenia na wyższych kondygnacjach nie były podzielone. W XV wieku kamienice rozbudowano o jeden tylny trakt oraz południową oficynę. W południowej części parteru zachowały się sklepienia datowane najpóźniej na początek XVI wieku. W narożniku północno-zachodnim znajdowały się schody^[5] Pod koniec XV i na początku XVI wieku budynek ponownie przebudowano; dodano jeszcze jeden tylny trakt o rozpiętości około 10 metrów. Sień tylna została połączona z południowym pomieszczeniem za pośrednictwem portalu o dwuramiennym nadprożu datowanym na rok ok. 1500. Pomieszczenie przykryte było drewnianym stropem a jego belki miały profil gotyckich żeber sklepieniowych^[6] pokrytych malowidłami z motywami roślinnymi w tonacji różowej^[7]. Schody zostały przeniesione do południowo-zachodniego narożnika, przy ścianie graniczącej z nowo powstałą oficyną. Nad zachowanym oknem z tego okresu widnieje data "1505"^[6].

• 
• 
• 

Po 1672 roku w wyniku modernizacji powstał nowy portal oraz obramowania okien. Nad portalem, w wieńczącym rozsuniętym gzymsie tympanonu ustawiono rzeźbę cesarskiego orła z insygniami władzy. Fasada budynku została wzbogacona o bogatą dekoracje malarską przedstawiającą postacie i herby:

• między oknami pierwszego pietra herby świeckich elektorów Rzeszy (od lewej): Saksonii, Brandenburgii, Palatynatu i Czech^[8].
  
• między oknami drugiego piętra (od lewej): cesarza Leopolda I, herby kościelnych elektorów Rzeszy: Moguncji, Trewiru, Kolonii,
• między kolumnami na trzecim piętrze, w niszach, umieszczono ich antyczne popiersia.

• 
  Herb Saksonii
• 
  Herb Brandenburgii
• 
  Herb Palatynatu
• 
  Herb Czech
• 
  Herb Leopolda I
• 
  Herb Moguncji
• 
  Herb Trewiru
• 
  Herb Kolonii

W sieni znajdującej się w tylnej części kamienicy zmieniono strop: na dotychczasowy gotycki pokryto bogata sztukaterią oraz przebudowano schody nadając im barokowe dekoracje. W osi kamienicy ustawiony został kolumnowy portal o otworze zamkniętym łękiem koszowym^[7].

Około 1730 roku wykonano stolarkę oraz bogatą kratę nadświetla portalu. W latach czterdziestych XVIII wieku na elewacji ponad portalem, na krótko prawdopodobnie pojawił się wykusz^[9]. Polichromię fasady i dekoracje malarskie odnawiano latach 1783 (pod kierunkiem Adalberta Longinusa Höckera), 1865 (pod kierunkiem Ferdinanda Wagnera z Augsburga), 1989, 1991, 1995 i w 1998 (pod kierunkiem Jana Żelbromskiego).

Właścicielami budynku byli, m.in., w XVII wieku spadkobiercy Kiliana Uthamanna, od 1672 Benjamin Hell von Hellenfeld, potem hrabiowie von Hochberg: Hans Heinrich II, Conrad Ernst Maximilian i Heinrich Carl.

Uwagi

1. W 1241 roku miał miejsce najazd Śląska przez Mongołów