Loading AI tools
Kalman Segal, hebr. קלמן סגל (ur. 29 grudnia 1917 w Sanoku, zm. 18 maja 1980 w Jerozolimie) – polsko-izraelski pisarz, poeta, dziennikarz radiowy. Pisał w języku polskim i jidysz.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
pisarz |
Urodził się 29 grudnia 1917 w Sanoku[1]. Jego rodzicami byli: Ita Manaster i Leib Segal (rolnik). Dom rodzinny Segalów znajdował się w Sanoku przy ówczesnej ulicy Królewskiej 25 (pierwotnie budynek figurował pod numerem konskrypcyjnym 893)[2].
Kalman Segal ukończył siedem klas Publicznej Szkoły Powszechnej im. Władysława Jagiełły w Sanoku. W latach 1932–1935 uczęszczał do klasy o profilu humanistycznym w Państwowym Gimnazjum Męskim im. Królowej Zofii w Sanoku. Był tam w jednym oddziale szkolnym z innym późniejszym pisarzem, Marianem Pankowskim. Będąc w VI klasie w roku szkolnym 1934/1935 z dniem 21 stycznia 1935 został skreślony z listy uczniów z powodu niepłacenia czesnego[3]. W młodości w Sanoku związał się z ruchem komunistycznym[4].
Po wybuchu II wojny światowej wraz z rodzicami przedostał się przez San do ZSRR, gdzie cała rodzinę zesłano do łagru na Kołymie. O doświadczeniach tych lat traktowała napisana później książka „Uchodźcy”, która jednak nie miała szans ukazania się w PRL-u.
Po powrocie do Polski po wojnie i krótkim tu pobycie, wyjechał z matką (ojciec zmarł w łagrze) do obozu dla uchodźców żydowskich w Linzu. Na emigracji po raz pierwszy opublikował swoje utwory literackie w czasopismach wydawanych w Austrii, takich jak „Ojfgang” i „Unterwegns”.
W 1947 wrócił do Polski. Mieszkał krótko m.in. w Sosnowcu i Chorzowie, ale ostatecznie osiedlił się w Katowicach. Początkowo pracował jako nauczyciel, a od 1952 został członkiem zespołu redakcyjnego Polskiego Radia w Katowicach, gdzie pisał liczne słuchowiska radiowe i dokonywał adaptacji tekstów literackich. W tym czasie wydał debiutancki tomik wierszy w języku jidysz pt. "Lider" (1952) i został członkiem Związku Literatów Polskich. Debiut prozatorski Segala – książka "Opowiadania z zabitego miasteczka" z 1956 roku – zapoczątkował okres jego kilkunastoletniej kariery pisarskiej, która spotykała się z dobrym odbiorem zarówno krytyków, jak i czytelników. Równolegle do polskojęzycznych tomów prozy w kraju pojawiło się także kilka ich wersji napisanych w jidysz. Ponadto Segal był bardzo płodnym publicystą; jego felietony i recenzje (niektóre w ramach stałej rubryki autorskiej) regularnie zamieszczano w tytułach regionalnych (np. „Dziennik Zachodni”, „Nowiny Rzeszowskie”, „Trybuna Opolska”) i w periodykach ogólnopolskich („Perspektywy”, „Widnokrąg”, „Panorama”, „Przyjaciółka”), w tym także poświęconych życiu artystycznemu („Odra”, „Tygodnik Kulturalny”, „Życie Literackie”, „Kultura”). Drukowano go jednocześnie za granicą w wielu czasopismach żydowskich, były to m.in.: „Naje Welt” (Tel Awiw), „Jeruszalaimer Almanach” (Jerozolima), „Di naje prese” (Paryż), „Idisze Kultur” (Nowy Jork), „Ojfgang” (Linz), „Sowietisz hejmland” (Moskwa) i „YKUF” (Buenos Aires).
Przygnębiony kampanią antysemicką zainicjowaną przez Gomułkę w Marcu 1968, w listopadzie 1969 Kalman Segal wyemigrował na znak protestu i solidarności z Polski do Izraela. Spędził tam ostatnią dekadę swojego życia, pracując dla radia Kol Israel i pisząc recenzje do czasopism artystycznych. Wydał również kilka zbiorów wierszy i prozy w języku hebrajskim oraz jidysz.
Tematyka polskojęzycznych utworów Segala w dużej mierze wiąże się ze wspomnieniami z okresu dzieciństwa spędzonego w Sanoku: obejmują one wątki autobiograficzne i ukazują specyfikę życia na polsko-żydowsko-ukraińskim pograniczu kulturowym. Wspomnienia te opisane są zwłaszcza w tomach Kochankowie w Sodomie, Opowiadania z zabitego miasteczka, Nad dziwną rzeką Sambation, Dolina zielonej pszenicy, Kij i kadzidło, Przygoda w miasteczku i Miłość o zmierzchu. Inne tomy prozatorskie poruszają także tematykę współczesną, a ich różnorodność stylistyczna dowodzi wszechstronnego warsztatu pisarskiego Segala.
Poeta Janusz Szuber napisał wiersz pt. Kalman Segal, wydany w tomikach poezji pt. Czerteż z 2006 oraz Pianie kogutów z 2008[5][6].
W Sanoku przed kamienicą przy Rynku 14 została ustanowiona ławeczka pamięci Kalmana Segala[7], odsłonięta w październiku 2007[8][9]. 21 czerwca 2014 na fasadzie budynku Gimnazjum nr 2 im. Królowej Zofii w Sanoku została odsłonięta tablica upamiętniająca trzech absolwentów tego gimnazjum, którymi byli literaci trzech narodowości: Ukrainiec Bohdan Ihor Antonycz (1909-1937), Żyd Kalman Segal (1917-1980) i Polak Marian Pankowski (1919-2011). Tablica została umieszczona przy wejściu do budynku i odsłonięta 21 czerwca 2014 podczas Światowego Zjazdu Sanoczan. Inskrypcja głosi: Pamięci wybitnych literatów, wychowanków Gimnazjum Męskiego im. Królowej Zofii w Sanoku w okresie międzywojennego dwudziestolecia reprezentujących trzy narodowości tworzące ówczesną społeczność naszego Miasta: Bohdana Ihora Antonycza 1909–1937, Kalmana Segala 1917–1980, Mariana Pankowskiego 1919–2011. Sanok, 21 czerwca 2014 – Światowy Zjazd Sanoczan. Ponadto przy szkole zasadzono trzy dęby szypułkowe honorujące tych pisarzy, w tym drzewo nazwane „Kalman”.
W czerwcu 2017 roku rozpoczęto cykl wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych upamiętniających setną rocznicę urodzin pisarza[1].
po polsku
|
w jidysz
|
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
