W swej historii Koszalin nosił także nazwy: Koszalice, Koeslin, Cussalitz, Coeslin, Cosalitz.
do XII w.
ok. 847 – Starcie zbrojne osadników Koszalina z grupą skandynawskich wojowników przybyłych w te okolice w poszukiwaniu surowców kopalnych, w szczególności miedzi. Bitwa zakończyła się zwycięstwem mieszkańców osady[potrzebnyprzypis].
1214 23 października – wystawiono przywilej przez księcia zachodniopomorskiego Bogusława II, w którym jest nadanie klasztorowinorbertanów w Białobłokach koło Trzebiatowa: ...w spokojne i swobodne posiadanie wraz z wszystkimi przynależnościami wieś Cossalitz zwaną, w pobliżu Cholin (Góry Chełmskiej) w kasztelanii kołobrzeskiej położoną...
1248 – miejscowość Cossalitz została przejęta na rzecz dóbr biskupa kamieńskiego
1248 – biskup z Kamienia Pomorskiego mianuje ks. Mikołaja pierwszym proboszczem parafii w Cossalitz
1263 – wymienia się kaplicę chrześcijańską na Górze Chełmskiej jako parafialną dla osady zarządzanej przez norbertanów.
1266 23 maja – Koszalin otrzymał prawa miejskie na prawie lubeckim. Pierwsze godło miasta przedstawiało założyciela miasta, biskupa kamieńskiego Hermana von Gleichena. Godło to znajdowało się na pierwszej dużej pieczęci miejskiej, wykonanej wkrótce po założeniu miasta[1]. od 1266 do 1440
1274 – koszalinianie nabyli od bpa Hermana prawo do wyboru rady miejskiej.
1278 – kaplica na Górze Chełmskiej przechodzi w posiadanie zakonu cysterek z Koszalina.
1284 – pierwsza wzmianka o wsi Rokosowo położonej obok Koszalina. Nazwa wsi pochodzi od trawy rokosy.
1288 – rada miejska wykupiła wójtostwo wraz 30 łanami ziemi, uwalniając się od nadzoru urzędnika biskupiego. Miasto uzyskało pełny samorząd.
1291–1310 – wybudowano dookoła miasta nowe, murowane mury warowne. Mury miały 1560 metrów długości i ponad 7 wysokości. Na murach znajdowało się 46 baszt – czatowni otwartych od strony miasta. Ponadto była wieża więzienna i prochowa. Te solidne obwarowania wzmocnione były jeszcze zewnętrzną głęboką fosą. Do miasta można było się dostać jedną z trzech bram: Młyńską – od północy, Nową – od zachodu i Wysoką od południa.
1295 – porażka koszalinian w bitwie pod Gąskami. Zwycięstwo w tej potyczce odniosły oddziały Święców ze Sławna.
1298 – oddziały koszalińskie najechały dobra cystersów bukowskich w ziemi sławieńskiej
XIV w.
1300–1333 – powstał kościół parafialny Mariacki (obecna katedra), pod patronatem koszalińskiego klasztoru cysterek, zbudowany ze składek mieszczan, mniszek i darowizn pielgrzymów.
1302–1303 – Koszalin był często najeżdżany przez oddziały zbrojne z ziemi sławieńskiej (Święcowie) oraz Czecha Fryczka, namiestnika króla Polski Wacława II.
Koszalin odniósł spore straty.
1308 – rada miejska zakupiła od rodu Święców gród strażniczy w Gorzebądziu.
1308 – wybudowano pierwszy ratusz miejski. Budynek był w stylu gotyckim i znajdował się na środku rynku.
1313 – od tego roku Góra Chełmska (Gollen) należy do Miasta. Została przekazana Koszalinowi przez biskupa kamieńskiego Heinricha von Wacholt.
1324 – miasto wypowiedziało się przeciwko swemu zwierzchnikowi księciu Arnoldowi z Elz, a poparło jego przeciwnika księcia Ferdynanda.
1331 – wieś Jamno została przekazana na własność miastu Koszalin przez biskupa kamieńskiego Fryderyka von Eickstedta we wdzięczności za poparcie, jakiego Koszalin mu udzielił w sporze z księciem Arnoldem z Elz.
1333 – mieszczanin koszaliński Jan Spruth nabywa zachodnią połowę Jamna od książąt Sławna i Darłowa
1343 – biskup Johann nadaje Koszalinowi nową pieczęć.
1354 – bracia Bartuszkiewicze z Osiek sprzedają miastu Koszalin dwie trzecie swoich praw do jeziora Jamno
1356 – miasto uzyskało prawa sądownicze, żeglugowe i połowowe na obszarze jeziora Jamno i okolicznych miejscowościach odkupionych od mieszczanina Jana Spruthy i rodziny Bartuszewiczów z Osiek. Prawa te zostały zatwierdzone przez bpa Jana.
1378 – papież Grzegorz XI nadaje kaplicy na Górze Chełmskiej przywileje odpustowe.
1383 – poza murami miejskimi wybudowano kaplicę cmentarną św. Gertrudy. Kaplica powstała na planie ośmioboku w stylu gotyckim[2].
1386 – Koszalin pośrednio wstępuje do związku miast Hanzy. Z powodu dość wysokiej składki członkowskiej miasto jest reprezentowane przez Kołobrzeg.
1388 – pod Sianowem rycerze pomorscy napadają na gościa zakonu krzyżackiego księcia Geldrii Wilhelma i go porywają. W odwecie Krzyżacy pod dowództwem komtura Konrada Wallenroda niszczą część księstwa Bogusława VIII.
1389 – miasto oblegają Krzyżacy, zdobywają je i zmuszają do rozebrania jednej wieży i zniszczenia części murów miejskich.
1399–1400 – papież Bonifacy IX potwierdza przywileje odpustowe dla kaplicy na Górze Chełmskiej.
ok. 1400 – przed Bramą Wysoką został wybudowany ceglany barbakan, zakończono naprawę umocnień zniszczonych w trakcie oblężenia krzyżackiego.
1400 – von Borke na polecenie księcia pomorskiego przekazuje miastu Koszalin wsie Czajcze (Deep) i Podamirowo (Puddemsdorf) Od tej pory do miasta należy praktycznie całe jezioro Jamno.
XV w.
1419 – rada miejska udzieliła pożyczki bp. Magnusowi na sumę 3000 grzywien, w zastaw za podatek od parceli miejskich.
142715 sierpnia – Koszalin został włączony w uroczystości odpustowe na Górze Chełmskiej.
1440 – zbrojny napad na port Koszalina w Unieściu. Sprawcami byli zbrojni zaciągnięci i wyekwipowani przez kupców kołobrzeskich.
144627 września – bitwa pod Tatowem między miastami Koszalina i Kołobrzegu (Kőslin i Kolberg). „...W ostatniej batalii zwyciężył Koszalin zdobywając główny sztandar miasta Kołobrzeg i wpędzając kilku jego mieszkańców do jeziora między Cieszynem a Tatowem. Ku pamięci tego zwycięstwa rada miejska Koszalina wydawała na św. Damiana i Kosmy, czyli 27 września, ucztę dla wszystkich mieszczan, którzy po niej obdarowywani byli jeszcze orzechami i obwarzankami w dużej ilości. Zwyczaj wydawania uczty został zniesiony przez burmistrza Antoniusa von Schlieffa [Antonius von Schlieffen], który był kołobrzeżaninem z urodzenia...” Według Kroniki Wendlanda. Wspomniany burmistrz urzędował w Koszalinie w latach 1533–1534. Od bitwy Koszalin samodzielnie występował w Hanzie.
ok. 1445–1450 – powstał zakład szkutniczy, który zajmował się produkcją łodzi żaglowych, oraz szkut. Zakład znajdował się w okolicach obecnego Placu Kilińskiego. Zbudowane łodzie były spławiane rzeką na jezioro Jamno, na brzegach którego było kilka przystani rybackich i port.
1459 – Koszalin nabywa prawo sądzenia mieszczan tylko przed sądem miejskim (pierwszej instancji) w sprawach skierowanych przeciwko mieszczanom.
1464 – miasto nabywa prawa sądownicze związane z utworzeniem sądu miejskiego. Miasto od tej chwili ma własnego kata i prawo powoływania ławników sądowych.
1473 – delegat miasta uczestniczy w zjeździe Hanzy w Lubece.
1475 – rycerze z orszaku księcia Bogusława X obrabowali kupców na szlaku w okolicach Góry Chełmskiej. W odwecie mieszczanie napadli na zamek w Sianowie, gdzie książę nocował. Poturbowano dworzan i porwano księcia, którego uwięziono w Koszalinie. Miasto za ten czyn musiało zapłacić księciu 3000 guldenów reńskich i błagać księcia na klęczkach o wybaczenie.
1480 – z polecenia bpa Marinusa, oddział zbrojny z Koszalina zajął i zniszczył zamek w Karlinie. W tym samym roku bp Marinus potwierdza prawo Koszalina do żeglugi.
1481 – Koszalin przystąpił do konfederacji miast pomorskich, zawiązanej w celu zwalczania rozbojów rycerskich na drogach.
1481 – Koszalin otrzymał od bpa Marinusa prawo karania śmiercią każdego schwytanego na rozboju na terenie dominium kamieńskiego.
ok. 1500 – Bramę Nową wzmocniono przedbramiem z ceglanym barbakanem.
XVI w.
1504 – wielki pożar miasta, spłonął klasztor cysterek, ratusz i wiele budynków mieszkalnych.
1504 – rozpoczęto budowę drugiego ratusza miejskiego.
1510 – Koszalin został oskarżony przez Kołobrzeg o przywóz soli przez port w Unieściu, a tym samym naruszenie monopolu gildii kołobrzeskiej na handel solą w dominium kamieńskim. Spór rozstrzygnął bp Marcin, zakazując Koszalinowi żeglugi, z wyjątkiem wywozu ryb małymi statkami. Zakaz był respektowany przypuszczalnie tylko do reformacji (1534 r.), gdy osłabła władza katolickich biskupów z Kamienia Pomorskiego.
1512 – powstaje główny ołtarz dla kościoła parafialnego (obecnie katedra) – tryptyk – rzeźba Andrzeja Wenzela z Iwięcina (powiat Koszalin)
1519 – budowa organów przez Ludemana, a także budowa rzeźbionych stalli – kościół farny nabiera blasku.
153016 lipca – Nikolaus z Lubeki, zwolennik Lutra głosi kazania w kościele mariackim.
1533 – w wyniku rozruchów reformatorskich spłonęła kaplica na Górze Chełmskiej.
1533 – piwowarzy koszalińscy wywalczyli sobie na wyłączność prawo na sprzedaż piwa. Od tej chwili inni mieszkańcy miasta mogli warzyć piwo jedynie na własny użytek bez prawa sprzedaży. Za złamanie prawa groziły wysokie grzywny.
1534 – przejęcia kościoła parafialnego przez protestantów, upadek wyznania katolickiego na Pomorzu.
1535 – powstała szkoła miejska dla chłopców, w której, obok synów bogatych mieszczan, uczyli się niezamożni chłopcy, wspierani przez radę miejską
1535 – na dżumę zmarło 1,5 tys. z 2,5 tys. mieszkańców Koszalin
1544 – po reformacji miasto Koszalin staje się biskupstwem ewangelickim
1545 – kolejna zaraza dziesiątkuje miasto. Umiera 1,5 tys. mieszkańców.
1555 – powstaje Szkoła Łaciny (tzw. miejska-powszechna); w latach
późniejszych na jej „podstawie” powstają w Koszalinie
Miejskie i Królewskie Gimnazja
1566 – Godność biskupa pomorskiego przechodzi na pomorski dom książęcy.
1569–1574 – rozebrano pozostałości po klasztorze i rozpoczęto wznoszenie zamku książęcego.
1572 – książę Jan Fryderyk rozstrzyga spór między Koszalinem a Kołobrzegiem, Darłowem i Słupskiem o uprawnienia żeglugowe. Na mocy decyzji księcia Koszalin mógł importować, z pominięciem Kołobrzegu, 700 łasztów soli bajskiej i lineburskiej, sukna angielskie i flandryjskie rocznie oraz eksportować do Szwecji, Danii, Prus, Gdańska i Inflant zboże, wełnę i miód.
1574 – Jan Fryderyk przeniósł się do Szczecina, zaś biskupem kamieńskim został jego brat, książę Kazimierz. Zamek koszaliński był główną siedzibą księcia.
1582 – ukończono budowę zamku-rezydencji książąt-biskupów kamieńskich – Ostatnim etapem budowy było wzniesienie wieży zegarowej. Od tego roku, książę biskup Kazimierz był częstym gościem w swej siedzibie.
1599 – miasto uzyskało od księcia bpa Kazimierza prawo organizowania jarmarków na bydło
XVII w.
„Mała mapa” Pomorza Zachodniego z 1635; na podst. mapy Lubinusa
1602–1609 – przebudowa kaplicy z klasztoru cysterek na Kościół Zamkowy
1609 – Na ratuszu dobudowano wieżę z dzwonem pożarowym i zegarem.
1615 – biskup kamieński Franciszek w koszalińskiej mennicy emituje drobne monety: trzeciaki, grosze i podwójne szelągi.
1618 – z tego roku pochodzi najstarszy zapis ikonograficzny Koszalina wykonany przez malarza Johanna Wolfarta do mapy szwedzkiego kartografa E. Lubinusa
1618–1648 – w trakcie wojny trzydziestoletniej miasto zostało dość poważnie zniszczone. Zburzono około 200 domów, wiele straganów i warsztatów. Miasto podupadło finansowo i częściowo się wyludniło.
1625 – na wieży katedry zawisł pierwszy dzwon odlany przez Kockettza ze Szczecina;
1627 – Koszalin zajęły wojska cesarskie dowodzone przez barona ppłk. Fünfkircha. Na miasto nałożono wysoką kontrybucje w wysokości 15 tys. guldenów. W wyniku działań wojennych, stacjonowania wojsk cesarskich, kontrybucji, a także z powodu głodu i zarazy miasto się wyludniło
1637 – Koszalin zajęły wojska szwedzkie pod dowództwem generała Banniera
1660 – księstwo kamieńskie zostało włączone w skład Brandenburgii. Tym samym Koszalin staje się miastem brandenburskim.
1671 – kolejna zaraza atakuje miasto. W Koszalinie mieszka tylko 80 mieszczan.
1675 – W wyniku wojny szwedzko-brandenburskiej Koszalin ponownie jest okupowany przez Szwedów. Na miasto został nałożony kolejny okup. Miasto pogrążyło się w biedzie.
1690 – na ratuszu dobudowano wieżę z zegarem i dzwonem alarmowym.
XVIII w.
1701 – sprowadzono z Kołobrzegu drugi spiżowy dzwon dla katedry
1713 – w mieście został założony garnizon wojskowy w sile około 1000 żołnierzy wojsk pruskich. Były to regularne jednostki wycofane z Holandii, wśród nich składający się z dwunastu kompanii 17. Regiment Piechoty von Grumbckova (infanterie-Regiment von Grumbckow) oraz 1 Regiment Dragonów Andreasa Rouvignac du Veyne (Dragoner-Regiment Andreas Rouvignac du Veyne)[3]
171811 października – wybuchł największy pożar w dziejach miasta. Spaliło się 317 domów (z 387 istniejących w mieście), 73 stajnie i 25 stodół. Całkowitemu zniszczeniu uległ ratusz wraz z aktami i biblioteką założoną przez Jakuba Schwedera, oraz zabudowania zamkowe i kościół zamkowy. Ocalał kościół NMP (dzisiejsza katedra) oraz część zabudowań położonych blisko niego.
1719 – na zarządzenie Friedricha Wilhelma I miasto otrzymuje znaczne wsparcie z kasy królewskiej na odbudowę po pożarze. Rozpoczęto w tym roku też budowę nowych wodociągów miejskich.
1720 – rozpoczęto budowę nowego – trzeciego już ratusza. Ten jednak nie powstał w centrum placu, lecz na jego południowej pierzei. Nowy barokowy ratusz miał dwie kondygnacje i wysoki łamany dach.
1724 – w Koszalinie uruchomiono wodociąg miejski. Woda ze źródeł z Góry Chełmskiej spływała drewnianymi rurami do dwóch zbiorników znajdujących się na rynku. Pomiędzy zbiornikami stał pomnik Fryderyka Wilhelma
1731 – remont katedry: hełm wieży pokryto blachą miedzianą a dach falistą dachówką ceramiczną.
1736 – odbyła się w mieście, na nowym placu zagospodarowanym po zlikwidowanych fortyfikacjach, pierwsza parada wojskowa, w której uczestniczył przyszły król Prus, Fryderyk Wielki
1755 – dzwonnica katedry otrzymuje kolejne dwa dzwony. Od tego też roku kaplica św. Mikołaja (zburzona w 1822, znajdowała się na obecnym Placu Kilińskiego, Podgórna) służyła jako miejsce modlitwy dla żołnierzy katolików, głównie pochodzenia polskiego.
1760 – oblężenie i ostrzał Koszalina przez wojska rosyjskiego generała Tottlebena; pruski generał Benkendorf otrzymuje wolną drogę do wycofania się z miasta.
1761 – bitwa pod Bielicami. W tymże roku doszło do oblężenia Kołobrzegu przez wojska rosyjskie (wojna siedmioletnia), W okolicach Bielic doszło do starcia między oddziałem pruskim generała husarii Wernera a oddziałem rosyjskim pod dowództwem generała Tottlebena. Starcie musiało być dość poważne, gdyż na odsiecz rosyjskim oddziałom przybył na czele 24 000 żołnierzy rosyjski feldmarszałek Romancow. Po ustąpieniu wojsk pruskich Rosjanie rozbili na pewien czas obóz, a następnie powrócili do oblężenia Kołobrzegu. Zimą 1761/62 armia rosyjska powróciła pod Bielice, gdzie urządziła sobie obóz zimowy.
1764 – budowa pierwszej papierni w Kłosie k. Koszalina
1778 – Krystyn Fryderyk Schmieder z Saksonii, siodlarz, kołodziej i lakiernik w jednej osobie otwiera w Koszalinie manufakturę produkującą różnego rodzaju powozy, karety i inne pojazdy lżejszego typu. Firma bardzo dynamicznie się rozwija, lecz na początku XIX wieku ulega likwidacji z powodu śmierci jej założyciela.
1781 – powstała mydlarnia – założył ją kupiec Jan Bogumił Vogel. Zakład produkował na potrzeby rynku lokalnego, oraz znaczną część produkcji wysyłał do Szczecina, na Śląsk, do Saksonii, a nawet do Szwecji. Część surowców potrzebnych do produkcji mydła sprowadzano poprzez port Koszalina w Czajcze. Tą samą drogą część produkcji była wysyłana do odbiorców. Mydlarnia była jednym z największych zakładów Koszalina i najdłużej działających bez przerw. Produkcja w zakładzie trwała aż do 1939 roku.
1793 – powstała manufaktura tasiemek – założył ją kupiec Jakub Salomon Borchard. Na przełomie XVIII i XIX wieku przedsiębiorstwo zatrudniało wysoką jak na te czasy liczbę robotników – 359 Firma upadła po okresie wojen napoleońskich około 1820 r.
1798 – wizyta króla Friedricha Wilhelma III i małżonką Luizą w Koszalinie.
1800 – pojawia się modyfikacja herbu miasta[1]. od 1800 do 1938
XIX w.
1807 – oblężenie Kołobrzegu, francuska kwatera główna w Koszalinie. Wszyscy urzędnicy składają przysięgę wierności Napoleonowi, odmawia tylko referendarz rządowy Braun – późniejszy burmistrz Koszalina.
1808 – rozpoczyna się budowa przedmieścia Friedricha Wilhelma
1816 – w Koszalinie umieszczono stolicę jednej z trzech rejencji (obok szczecińskiej i stralsundskiej) wchodzącej w skład prowincji pomorskiej państwa pruskiego.
1816 – utworzenie seminarium nauczycielskiego i firmy wydawniczej Hendess
181715 czerwca – księżniczka Charlotte (córka królowej Luizy) ze swoim bratem, późniejszym cesarzem Wilhelmem I odwiedzają Koszalin.
1820 – przebito mur w okolicach obecnego EMPIKu, zbudowano most i usypano groblę. Rozpoczęto budowę drogi w kierunku Rokosowa.
1825 – powstała Miejska Kasa Oszczędności – jako druga na Pomorzu
1825 – utworzono ogólnopomorską gazetę „Kosliner Zeitung”.
1828–1835 – budowa drogi Goleniów – Nowogard – Karlino – Koszalin – Kłos – Sianów – Sławno – Słupsk – Lębork. Na budowie drogi w latach 1833–1835 na odcinku przez Górę Chełmską z Koszalina do Sianowa pracowało 100 polskich powstańców, którzy po zakończeniu w 1831 roku powstania listopadowego w zaborze rosyjskim, przeszli do Prus i nie byli skłonni do przesiedlenia do Ameryki. Powstańcy pracowali pod nadzorem wojskowym.
1829 – odsłonięto na Górze Chełmskiej pomnik w kształcie krzyża. Zgodnie z uchwałą ówczesnej Rady Miejskiej zbudowano go dla uczczenia ofiar jakie miasto poniosło w wojnie prowadzonej przez Prusy z Napoleonem w latach 1813–1815 Wysiłek mieszczan był dość znaczny. Miasto na własny koszt uzbroiło i wyekwipowało 800-osobowy oddział wojskowy. Wszyscy ochotnicy byli mieszkańcami miasta i najbliższych okolic. Znaczna część ochotników poległa na różnych polach bitew ówczesnej Europy[4].
1859 – wybudowano pierwszy dworzec kolejowy w mieście. Do 1870 Koszalin był stacją końcową dla linii ze Szczecina przez Białogard. 1 czerwca1959 uruchomiono regularną komunikację kolejową ze Szczecinem.
1905 – uruchomienie linii kolejowej Koszalin – Mścice – Mielno.
1905 – otwarcie linii kolejki wąskotorowej Manowo – Bobolice przez Świelino i Świelino – Białogard
1908 – pierwsze rokowania pomiędzy Fundacją Salem a władzami powiatu Koszalina podjęte w sprawie budowy pierwszego na Pomorzu Środkowym szpitala i Domu Macierzystego Sióstr
1908 – Powstaje fabryka części samolotowych LVG (Luft-Verkehrs-Gesellschaft mbH Köslin), będąca filią zakładów lotniczych w Hamburgu
1912 – podpisanie umowy o budowie szpitala przez zakon Salem i przystąpienie do realizacji inwestycji.
1912 – 25 maja–12 sierpnia wielka wystawa gospodarczo-przemysłowo-rolnicza na terenach wystawowych położonych u podnóża Góry Chełmskiej.
1913 – przyjęcie do nowego szpitala pierwszego pacjenta
1913 – przedłużenie linii tramwajowej z Mielna do Unieścia.
1914 – w mieście powstaje lotnisko i zakłady towarzystwa komunikacji lotniczej
1914 – zakończenie budowy nowego dworca kolejowego
1914 – powstaje w mieście, przy zakładach lotniczych i lotnisku, Wojskowa Szkoła Pilotów nr 9 W krótkim czasie powstaje na lotnisku kilka obszernych hangarów na różnego typu samoloty. Adepci uczyli się pilotażu na różnych typach i odmianach samolotu. M.in. na myśliwskich Albatrosach, dwusilnikowych bombowcach Friedrichshafen, czy też wielozadaniowych L.V.G.
1915 – całkowity rozruch szpitala oraz rozpoczęcie dalszej rozbudowy obiektów szpitalnych
1919 – w wyniku traktatów wersalskich szkoła kadetów zostaje rozwiązana, a w obiektach po niej powstaje gimnazjum realne.
1920 – W wyniku postanowień Traktatu Wersalskiego, rozformowano wszystkie jednostki garnizonu wojskowego w mieście. Zlikwidowano Wojskową Szkołę Pilotów, oraz zamieniono Korpus Kadetów na Państwowy Zakład Kształceniowy – szkołę średnią ogólnokształcącą z internatem. Zlikwidowano też zakłady lotnicze. Lotnisko zaś przetrwało aż do połowy lat 50. Obecnie teren lotniska jest zabudowany (ul. Morska róg ul.Przemysłowej) oraz znajdują się tam ogrody działkowe.
1921 – rozpoczęła się budowa obiektów rekreacyjnych na Górze Chełmskiej.
19231 kwietnia – w wyniku reformy administracyjnej Koszalin zostaje przekształcony w powiat grodzki.
19261 maja – oddano do użytku linię tramwajową do wsi Rokosowo.
1928 – ukończono budowę gmachu remizy straży pożarnej przy ul. Kazimierza Wielkiego.
1930 – ukończono budowę nowego gmachu dla sądu krajowego i rejonowego, obecnie też budynek zajmuje sąd okręgowy
1931 – powstaje park im. Hindenburga – obecnie park różany przy ul. Piastowskiej.
19321 sierpnia – ponowne utworzenie powiatu ziemskiego Koszalin z włączeniem dawnego powiatu Bobolice
1933–1934 – urządzenie stawu zamkowego i umacnianie ulicy Piastowskiej
1934 – odsłonięcie pomnika pamięci poległym z 49 pułku piechoty na placu im. Brauna (naprzeciw Zespołu Szkół Ekonom.)
1935 – początek budowy kompleksu koszar przy Alei Rokosowskiej (obecnie Zwycięstwa) i ulicy gen. Litzmanna (obecnie 4 Marca).
1936 – budowa stadionu sportowego przy Czarnym Wzgórzu – obecnie stadion Bałtyk
1936 – wprowadzenie sztabu 32 dywizji piechoty do wschodniego skrzydła budynku Rejencji. Wprowadzenie sztabu 94 pułku piechoty do nowych koszar.
1937 – początek budowy nowego gmachu dla Urzędu Rejencji (obecnie ul. Andersa, gmach byłego UW)
1937 – przebudowa placu im. Friedricha Wilhelma (obecnie plac Wolności np. gmachu poczty głównej)
1937 – wprowadzenie I dywizjonu 32 pułku artylerii do nowych koszar.
1938 – konkurs na nowy ratusz miejski planowany przy parku im. Hindenburga.
1939 – przekształcenie szpitala w szpital wojskowy
1945 – 1 marca wojna dotarła do bram miasta. W mieście ogłoszono alarm przeciwczołgowy, trwa ewakuacja mieszkańców. Ostatni raz był widziany pomnik z placu ratuszowego Friedricha Wilhelma I, wywieziony i ukryty gdzieś w okolicznych lasach.
19454 marca – Koszalin zajmują jednostki 3. samodzielnego korpusu pancernego gwardii 70 armii II Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej[7] pod dowództwem generałów Panfiłowa i Romanowskiego.
19457 marca – Wydział Propagandy Armii Czerwonej nakręcił reportaż ze zdobycia miasta "W Pomeranii". Nie wiadomo czy film był kręcony w dniu zajęcia miasta czy później[8].
194529 marca – powstały w mieście: Pierwszy Urząd Pocztowy przy ul. Dworcowej 17 oraz pierwszy oddział polskiej milicji
1945 – kościół mariacki zostaje przejęty przez katolików. Oo. franciszkanie prowadzą duszpasterstwo
1945–1947 – w Koszalinie stacjonował bardzo duży garnizon radziecki, część miasta jest zamknięta dla ludności cywilnej. W Koszalinie znajduje się 12 szpitali wojskowych radzieckich, gdzie kurują się ranni w wyniku ofensywy na Berlin. W tym też okresie Armia Czerwona demontuje maszyny z koszalińskich zakładów przemysłowych (min. papiernię) oraz rozbiera linie kolejowe na terenie powiatu: wąskotorowe i normalnotorowe o znaczeniu lokalnym (węzły kolejowe Polanów, Bobolice, czy też wąskotorówkę z tego obszaru.)
1946 – naprawa dachu i wieży kościoła mariackiego.
1946 – 7 maja oficjalnie zatwierdzono obecną nazwę miasta[9].
1953 – listopad, powstał Bałtycki Teatr Dramatyczny.
1953 – rozpoczęła działalność Rozgłośnia Polskiego Radia w Koszalinie.
1954 – 4 lutego w granice miasta włączono wieś Rokosowo.
1954 – wzniesienie, przed ówczesnym Urzędem Wojewódzkim na ul. Lampego, pomnika ku czci żołnierzy Armii Czerwonej[7].
1956 – powstała Koszalińska Orkiestra Symfoniczna (koncert inauguracyjny: 25.03.1956 r.).
1956 – kwiecień, rozpoczął regularną działalność Dyskusyjny Klub Filmowy. Najpierw pokazy w różnych salach, po roku chyba – w sali kina WDK, nazywanego w latach 70. kinem studyjnym „Kryterium”. DKF prowadził Józef Gross, Dana Jurszewicz, Katarzyna Mondroń.
1957 – utworzono Wojewódzki Dom Kultury w Koszalinie.
1960 – 7 grudnia powołano Teatr Propozycji „Dialog” (faktyczną działalność rozpoczął w sierpniu 1959 r.).
1960 – modernizacja kościoła mariackiego – usunięcie balkonów i galerii bocznych.
1962 – nadanie szpitalowi w Koszalinie rangi szpitala wojewódzkiego.
1962 – 15 grudnia oddano do urzędowania siedzibę władz miejskich – nowy ratusz – szósty w dziejach miasta – obecna siedziba władz miejskich.
1964 – powstało Koszalińskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, zajmujące się upowszechnianiem, inspirowaniem i koordynacją działalności kulturalnej na terenie miasta i w województwie poprzez m.in. działalność wydawniczą, organizację plenerów (w Osiekach) i in.
1965 – powstał Klub Międzynarodowej Prasy i Książki (popularnie zwany: „EMPIK”).
1965 – wzniesienie, przed gmachem Urzędu Miejskiego na ówczesnym Placu Bojowników PPR, pomnika „Byliśmy – Jesteśmy – Będziemy”[7].
1967 – 1 lutego otwarto kawiarnię „Ewa” przy ulicy 1-go Maja. Pierwszym gospodarzem kawiarni były Koszalińskie Zakłady Gastronomiczne.
1967 – 26 czerwca w mieście odbywa się XVI Zjazd Związku Literatów Polskich[10].
1972 – 28 czerwca zostaje powołana na podstawie bulli papieskiej diecezja koszalińsko-kołobrzeska z ordynariuszem ks. biskupem Ignacym Jeżem, ponadto kościół mariacki został podniesiony do rangi katedry.
1972 – 22 października ingres pierwszego biskupa ordynariusza Ignacego Jeża w katedrze.
1973 – otwarcie nowego amfiteatru. W 1975 oddają dach nad amfiteatrem. Jest to jedyny, unikatowy nawet w Europie, amfiteatr z widownią krytą dachem, oraz obrotowym dachem nad sceną, który po odwróceniu się o 90° tworzy potężny ekran dla projekcji kinowych. Rozwiązania te są autorstwa prof. dr inż. Jana Filipkowskiego z ówczesnej Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie (obecnie Politechnika)
1974 – 25 maja konsekracja pierwszego biskupa sufragana Tadeusza Werno
1974 – 3 lipca po ojcach franciszkanach opiekę duszpasterską w parafii katedralnej przejęli księża diecezjalni
1975 – I Międzynarodowe Spotkania Filmowe „Młodzież na ekranie”, które od następnego roku nazywały się Koszalińskie Spotkania Filmowe „Młodzi i Film”. W latach 1989–1999 impreza się nie odbywała. W 1999 r. reaktywacja festiwalu. W 2000 r. tylko przegląd filmów. W 2001 przekształcony w konkurs międzynarodowy. W 2004 roku dyrektor festiwalu – Mariusz Raniszewski wprowadza nazwę Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych „Młodzi i Film”. Dyrektorzy festiwalu: Piotr Jaroszyk – 1973–1989 i 1999, Ryszard Kirejczyk (dyr. programowy przeglądu) – 2000, Ryszard Urbański – 2001-2003, Mariusz Raniszewski – 2004–2006, Jacek Paprocki – od 2007 r.
1978 – oddano do użytku budowaną wiele lat Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną im. Joachima Lelewela
1978 – 22 maja naprzeciwko MOKU posadzono Dąb Pokoju (Kverko de Paco), posadził go Japończyk – esperantysta, który przeżył wybuch bomby atomowej w Hiroszimie.
1980 – 23 marca konsekracja czterech nowych dzwonów w katedrze.
1980 – wzniesienie pomnika gen. Karola Świerczewskiego przy ówczesnej ul. Świerczewskiego[11].
1991 – 1 czerwca wizyta papieża Jana Pawła II w Koszalinie. Papież wyświęcił min. Kaplicę Najświętszej Marii Panny Trzykroć Przedziwnej na Górze Chełmskiej oraz Wyższe Seminarium Duchowne w Wilkowie. Odprawił mszę dla żołnierzy WP na lotnisku w Zegrzu Pomorskim i dużą mszę dla wiernych na placu od tej chwili zwanym papieskim – obecnie stoi kompleks handlowy Emka.
1991 – podział szpitala na cztery odrębne jednostki: Szpital Wojewódzki, Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego, Zakład Opieki Zdrowotnej, Wojewódzka Przychodnia Specjalistyczna.
1992 – 23 lutego ingres w katedrze nowego biskupa ordynariusza Czesława Domina
1996 – 15 marca śmierć biskupa Czesława Domina. 21 marca biskup Domin został pochowany w sarkofagu w katedrze pod wieżą
1996 – 31 sierpnia ingres biskupa Mariana Gołębiewskiego w katedrze koszalińskiej.
1997 – wpisanie Szpitala Wojewódzkiego w Koszalinie do Rejestru Dla Samodzielnych Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej, przez co placówka otrzymała osobowość prawną
1999 – 1 stycznia w wyniku reformy administracyjnej kraju Koszalin stracił status miasta wojewódzkiego i został wcielony jako powiat grodzki do województwa zachodniopomorskiego ze stolicą w Szczecinie.
XXI w.
2004 – 18 marca w Sejmie RP odbyło się pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy w sprawie utworzenia województwa środkowopomorskiego. Decyzją posłów projekt skierowany został do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.
2006 – 10 kwietnia ukazał się pierwszy numer dziennika „Miasto”
2006 – 15 maja posadzenie 25 dębów, utworzenie Alei Dębów Pamięci, w parku przy Koszalińskiej Bibliotece, na dawnym cmentarzu niemieckim, na cześć dawnych zasłużonych mieszkańców Köslina
2006 – 26 maja uroczysta prezentacja przetłumaczonej z gotyku Kroniki Wendlanda w Ratuszu miejskim
2006 – 12 listopada drugie bezpośrednie wybory prezydenckie – ponownie na urząd prezydenta miasta został wybrany Mirosław Mikietyński
2007 – 12 stycznia przestał się ukazywać w Koszalinie dziennik „Głos Pomorza” W wyniku reformy wewnątrz koncernu prasowego połączono tytuły „Głos Pomorza”, „Głos Koszaliński” i „Głos Szczeciński” w jedną gazetę
2007 – 19 marca Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej uzyskuje imię Marszałka Józefa Piłsudskiego
Liczba ludności w poszczególnych latach (w tys.)[potrzebnyprzypis]
Początkowo pełniła funkcje kaplicy szpitalnej, a następnie – cmentarnej. W 1735 r. zamieniona na skład amunicji miejscowego garnizonu (zmiana dachu, zamurowanie otworów okiennych, rozebranie wieży). Na początku XX w. przywrócono kaplicy funkcje sakralne i poddano restauracji, odtwarzając pierwotny wygląd. Po II wojnie światowej pełniła funkcje magazynowe, mieściła się tu także Mała Scena Bałtyckiego Teatru Dramatycznego. W 1999 r. kaplica została przekazana parafii ewangelicko-augsburskiej i ponownie pełni funkcje sakralne. Wpisana do rejestru zabytków pod nr 103 dn. 24.08.1956 r.
„...cokół wykonano z kamienia, a sam krzyż odlano z żeliwa. Na zewnątrz, pod gzymsem dookoła ośmiu boków, biegł gotycki napis ułożony z metalowych liter: „Pomnik poświęcony poległym, dzielnym mieszkańcom Pomorza, którzy z pomocą Bożą walczyli w pruskim wojsku dla króla i Ojczyzny”. Z czasem napis zastąpiono pamiątkową tablicą. Zachowany fragment krzyża można zobaczyć na ekspozycji w Muzeum w Koszalinie.
Browar istniał w tym miejscu do 1910 r. Rozległe, podziemne pomieszczenia służyły dawniej do składowania i kiełkowania jęczmienia oraz leżakowania piwa. Były też wykorzystywane jako magazyny, a w czasie II wojny użytkowane przez fabrykę amunicji. Obecnie dolne kondygnacje podziemnych sal zalane są wodą.
Podłoże tej zmiany miało antysemickie i antyreligijne zabarwienie. Projekt nowego herbu wykonał prof. Otto Hupp, wprowadzając na czerwone pole złote godło, literę "Z" z dwoma kółkami po bokach. Autor określił ten znak jako znak runiczny o germańskim rodowodzie. Znak "Z" spotykany jest w herbach miast niemieckich, historycy niemieccy nazwali go Wolfsangel.
Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN83-217-2709-3, s. 345.
Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN83-217-2709-3, s. 346.
Koszalin od średniowiecza do współczesności Koszalin 2004 – Muzeum w Koszalinie
Koszalińskie Zeszyty Muzealne Tom od 1 do 26 Koszalin 1959-2007 – Muzeum w Koszalinie
„Przegląd Zachodniopomorski” Szczecin 1988-1990
Koszalin Dawniej i Dziś Koszalin 1981 – Muzeum w Koszalinie
Wojciech Grobelski, Historia Garnizonu w Koszalinie, Koszalin 2008
