Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
KT-86 – polski kuter torpedowy z okresu zimnej wojny, jeden z dziewiętnastu pozyskanych przez Polskę z ZSRR okrętów projektu 183. Jednostkę zbudowano w stoczni numer 5 w Leningradzie, a następnie została zakupiona przez Polskę i 24 listopada 1956 roku weszła w skład Marynarki Wojennej. Intensywnie eksploatowany okręt, oznaczony podczas służby znakami burtowymi KT-86 i 413, został skreślony z listy floty w październiku 1973 roku.
 Bliźniaczy kuter 410 w morzu, lata 60. XX wieku | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ |
proj. 183 |
| Oznaczenie NATO |
P-6 |
| Historia | |
| Stocznia |
Nr 5, Leningrad |
Zamówiony dla  Marynarka Wojenna ZSRR
| |
 Marynarka Wojenna (PRL)
| |
| Nazwa |
KT-86, 413 |
| Wejście do służby |
24 listopada 1956 |
| Wycofanie ze służby |
25 października 1973 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 56 ton |
| Długość |
25,5 metra |
| Szerokość |
6,1 m |
| Zanurzenie |
1,13 m |
| Napęd | |
| 4 silniki wysokoprężne M-50F o łącznej mocy 4800 KM 4 śruby | |
| Prędkość |
43 węzły |
| Zasięg |
1000 Mm przy prędkości 14 węzłów |
| Sensory | |
| system kontroli ognia Tros system „swój-obcy” Kremnij-1 radar Zarnica | |
| Uzbrojenie | |
| 4 działka kal. 25 mm 2M-3M (2 x II) 8-12 bg | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 × 533 mm |
| Wyposażenie | |
| radiostacja R-609 | |
| Załoga |
14 |
Prace nad dużym kutrem torpedowym rozpoczęły się w ZSRR w 1946 roku[1]. Ostateczny projekt jednostki pod oznaczeniem 183 powstał w biurze konstrukcyjnym CKB-5 w Leningradzie, a w 1949 roku prototyp przekazano Marynarce Wojennej ZSRR[1]. W porównaniu do poprzedników nowe okręty miały większą dzielność morską, doskonalsze uzbrojenie i rozwijały większą prędkość[1]. W 1952 roku rozpoczęto ich produkcję seryjną, budując do 1960 roku łącznie 360 okrętów[2][3]. Zadaniem kutrów było wykonywanie samodzielnych lub zespołowych ataków torpedowych na cele nawodne, operujące na obszarach przybrzeżnych i zamkniętych akwenach[4].
Na początku lat 50. w Dowództwie Marynarki Wojennej rozważano możliwość budowy kutrów torpedowych w polskich stoczniach (projektu TD-200)[5]. W październiku 1954 roku podjęto jednak decyzję o rezygnacji z ich budowy w kraju, w zamian postanowiono zakupić lub wydzierżawić w ZSRR gotowe jednostki tej klasy, nowszego proj. 183[5]. W 1955 roku uzyskano zgodę ZSRR na zakup pięciu nowych, nieużytkowanych jednostek tego typu, w cenie 2,5 mln rubli za okręt[5][6].
Przyszły KT-86 zbudowany został w stoczni numer 5 (ros. Katiernyj Zawod) w Leningradzie[4][7]. Jednostka prawdopodobnie powstała w 1953 roku, a po ukończeniu nie była eksploatowana i została zakonserwowana na lądzie w Królewcu[8].
Okręt był dużym kutrem torpedowym[2]. Długość całkowita wykonanego z drewna kadłuba wynosiła 25,5 metra, szerokość 6,1 metra i zanurzenie 1,13 metra[4]. Wyporność standardowa wynosiła 56 ton, a pełna 67 ton[1][4][uwaga 1]. Kadłub podzielony był na osiem przedziałów (od dziobu): I – forpik, II – przedział załogi, III – pomieszczenia oficerskie i kambuz, IV – agregaty prądotwórcze, pomieszczenia oficerskie i pomieszczenia socjalne, V i VI – silniki, VII – zbiorniki paliwa i VIII – magazyn amunicji i pomieszczenie sterowe[12]. Na śródokręciu mieściła się niewielka, otwarta nadbudówka, za którą znajdował się składany do tyłu maszt i otwór kanału wentylacyjnego siłowni[12]. Okręt napędzany był przez cztery czterosuwowe silniki wysokoprężne M-50F o łącznej mocy 4800 koni mechanicznych (KM), poruszające czterema śrubami o stałym skoku[4][10][uwaga 2]. Maksymalna prędkość okrętu wynosiła 43 węzły, a ekonomiczna 32,9 węzła[4][6]. Okręt zabierał 10,3 tony paliwa[6], co pozwalało osiągnąć zasięg wynoszący 1000 Mm przy prędkości 14 węzłów lub 600 Mm przy prędkości 32,9 węzła[9][10]. Energię elektryczną zapewniało pięć generatorów wysokoprężnych: jeden DG-12,5 (o mocy 17 KM) i cztery o mocy 1,36 KM każdy[2]. Autonomiczność okrętu wynosiła 5 dób, a wyjść w morze mógł przy sile wiatru do 8°B[2][6]. Instrukcja umożliwiała pływanie z prędkością maksymalną i użycie uzbrojenia przy stanie morza 3[12].
Jednostka wyposażona była w dwie pojedyncze wyrzutnie torpedowe TTKA-53M kal. 533 mm, umieszczone wzdłuż burt na śródokręciu z odchyleniem 6° na zewnątrz, przenosząc dwie torpedy typu 53-38U lub 53-39[2][4]. Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiły dwa podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm, z łącznym zapasem amunicji wynoszącym 4000 naboi, umieszczone przed nadbudówką (przesunięte na lewo od osi płaszczyzny okrętu w celu polepszenia widoczności z pomostu bojowego) i na rufie[10][12]. Broń ZOP stanowiło 8–12 bomb głębinowych BB-1, umieszczonych wzdłuż burt w części rufowej, za wyrzutniami torpedowymi[4][10]. Opcjonalnie, zamiast torped i bomb głębinowych okręt mógł zabrać na pokład 18 min AMD-500[2]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało system kontroli ognia Tros, system rozpoznawczy „swój-obcy” typu Kremnij-1, radiostację R-609 oraz radar Zarnica[1][2][6]. Okręt wyposażony był też w umieszczone na rufie wyrzutnie dla 12 świec dymnych[11].
Załoga okrętu składała się z 14 osób – 2 oficerów, 9 podoficerów i 3 marynarzy[4][6][uwaga 3].
24 października 1956 roku jednostka została przekazana Polsce przez ZSRR, a miesiąc później, 24 listopada została pod oznaczeniem KT-86 (KT – kuter torpedowy)[14] przyjęta w skład Marynarki Wojennej (wraz z bliźniaczymi kutrami KT-83, KT-84, KT-85 i KT-87)[4][15][uwaga 4]. Okręt początkowo wchodził w skład Dywizjonu Ścigaczy Brygady Obrony Wodnego Rejonu Głównej Bazy, stacjonując na Helu[8][16]. W kwietniu 1957 roku jednostka została przeniesiona do nowo powstałego Dywizjonu Kutrów Torpedowych, zmieniając rok później bazę na Gdynię[4][15]. W listopadzie 1958 roku okręt został podporządkowany Brygadzie Kutrów Torpedowych, nadal operując z Gdyni[4][15]. 1 stycznia 1960 roku numer burtowy okrętu został zmieniony na 413[17][18]. W wyniku reorganizacji od 1965 roku Brygada Kutrów Torpedowych przyjęła nazwę 3. Brygady Kutrów Torpedowych, a okręt przydzielono do 1. Dywizjonu Kutrów Torpedowych[19]. Od 31 maja 1971 roku jednostkę przyporządkowano do 1. Dywizjonu Kutrów Rakietowo-Torpedowych 3. Flotylli Okrętów[4][20]. Podczas długoletniej służby kuter (podobnie jak inne polskie jednostki proj. 183) był intensywnie eksploatowany, uczestnicząc w ćwiczeniach i manewrach, a na jego pokładzie wyszkoliło się wielu morskich specjalistów[21]. 19 września 1973 roku okręt został rozkazem Dowódcy Marynarki Wojennej (nr 040/Org.) skreślony z listy floty[22]. Po raz ostatni banderę na kutrze opuszczono 25 października 1973 roku[4][15].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
