Loading AI tools
język austronezyjski Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Język sangir[2][3], także: sangi, sangih, sangihé[2] (sangihe)[4][5] – język austronezyjski używany przede wszystkim w prowincji Celebes Północny w Indonezji[2]. Jego użytkownicy zamieszkują wyspy Sangir, zajmujące obszar pomiędzy półwyspem Minahasa a filipińską wyspą Mindanao[6]. Posługuje się nim 500 tys. osób z ludu Sangir (w Indonezji i na Filipinach)[1].
Obszar | |||
---|---|---|---|
Liczba mówiących |
500 tys. (2000)[1] | ||
Pismo/alfabet | |||
Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
Status oficjalny | |||
Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||
Kody języka | |||
ISO 639-3 | sxn | ||
IETF | sxn | ||
Glottolog | nort2871 | ||
Ethnologue | sxn | ||
BPS | 0495 0 | ||
WALS | sgr | ||
Występowanie | |||
Lokalizacja wysp Sangir | |||
W Wikipedii | |||
| |||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Należy do grupy języków filipińskich[2][7]. Na płaszczyźnie słownictwa wykazuje wpływy języków ternate i hiszpańskiego[8][9], a także niderlandzkiego i malajskiego (który posłużył też jako pośrednik w zapożyczaniu wyrazów sanskryckich, portugalskich i arabskich)[10]. Powszechna jest wielojęzyczność. W użyciu są również języki indonezyjski (język edukacji i kontaktów formalnych) oraz malajski miasta Manado (lingua franca), które wywierają wpływ na sangir[11]. Wielu użytkowników języka sangir zamieszkuje nadbrzeżny obszar Mindanao i okoliczne wyspy (gdzie wyemigrowali w XX w.) oraz nadbrzeżny obszar półwyspu Minahasa[12] i północną część Moluków (m.in. Halmaherę)[13][14].
Składa się z pięciu dialektów, są to: manganitu (tamako), tabukang (tabukan); taruna (tahuna) – z wyspy Sangir Besar ; dialekty wysp Siau (Sjauw) i Tahulandang (Tagulandang)[1]. Dialekt manganitu jest stosowany w edukacji i piśmiennictwie[6]. Nazwy „sangir” i „sangihe” są używane zamiennie, przy czym w tekstach lingwistycznych dominuje ta pierwsza forma. Forma „sangihe” pochodzi z dialektów południowych[4]. Nazwa „sangil” (lub sangiré) występuje na Filipinach[5][15] i odnosi się do ludności, która przybyła na Filipiny kilkaset lat temu[16]; ich język (15 tys. użytkowników) jest rozpatrywany odrębnie[17][18], ale bywa też uważany za dialekt sangir[7].
Na wyspach Sangir i Talaud rozwinęły się hierarchiczne poziomy mowy. Istnieje także rejestr tabu zwany bahasa sasahara (używany na morzu, w lesie czy podczas obrzędów leczniczych)[19].
Odnotowano, że zaczął być wypierany przez malajski miasta Manado[20][21]. Już w latach 80. XX w. nie odgrywał dominującej roli w mieście Tahuna[22]. Malajski bywa przyswajany jako pierwszy język (zwłaszcza w Tahuna i Manado oraz w przypadku małżeństw mieszanych). Na Filipinach w użyciu jest również język cebuański[1].
Został opisany w postaci szeregu publikacji. Pod koniec XIX w. ukazał się opis jego gramatyki (Sangireesche spraakkunst, 1893)[23]. W 1959 r. misjonarz W.E. Aebersold, we współpracy z rodzimym użytkownikiem K.G.F. Stellerem, wydał dwujęzyczny słownik (Sangirees-Nederlands woordenboek...)[24][25]. W obu publikacjach skupiono uwagę na dominującym dialekcie manganitu[17]. W II poł. XX w. powstały opracowania w języku indonezyjskim: Morfologi bahasa Sangir (1981)[26], Geografi dialek bahasa Sangir (1983)[27] . Jest zapisywany alfabetem łacińskim, który rozpowszechnił się pod wpływem zachodnim; nie istniał rodzimy system pisma[28].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.