Julianna twerska

Julianna Aleksandrowna Twerska, ros. Ульяна Александровна Тверская (ur. ok. 1325, zm. 17 marca 1391^[2]) – córka wielkiego księcia Aleksandra twerskiego oraz Anastazji halickiej, druga żona księcia litewskiego Olgierda^[3]. Matka króla Polski Władysława II Jagiełły.

Julianna Twerska

wielka księżna litewska
Okres	od 1350 do 1377
Jako żona	Olgierda Giedyminowica
Poprzedniczka	Anna[1]
Dane biograficzne
Dynastia	Rurykowicze
Data urodzenia	ok. 1325 r.
Data śmierci	17 marca 1391
Ojciec	Aleksander twerski
Matka	Anastazja halicka
Mąż	Olgierd Giedyminowic od 1350 r. do 24 maja 1377 r.
Dzieci	Kenna, Eufrozyna, Skirgiełło Iwan, Korybut Dymitr, Teodora (Fedora), Lingwen Szymon, Helena, Władysław II Jagiełło, Maria, Korygiełło Kazimierz, Minigiełło, Aleksandra, Katarzyna, Wigunt Aleksander, Świdrygiełło Bolesław, Jadwiga

Życiorys

Ojciec Julianny, Aleksander twerski w 1329 otrzymał schronienie i wsparcie od Giedymina w jego konflikcie z księciem moskiewskim Iwanem Kalitą, poddanym Ozbega.

W 1349 Olgierd Giedyminowic wielki książę litewski wysłał posłów do Złotej Ordy, proponując Dżani Begowi sojusz przeciwko księciu Siemionowi Moskiewskiemu, lecz oferta ta nie została przyjęta. W tej sytuacji w 1350 Olgierd zawarł z Siemionem pokój oraz ożenił się z jego szwagierką Julianną. Siostra Julianny, Maria, była już wtedy żoną Siemiona.

Wkrótce po przyjęciu przez Jagiełłę chrztu i objęciu przez niego polskiego tronu Julianna wycofała się do monasteru pieczerskiego w Kijowie, gdzie przyjęła imię Maryna (Marina). Według innej wersji wielka księżna spędziła resztę życia w ufundowanym przez siebie po śmierci męża monasterze Świętego Ducha w Witebsku. Tradycja przypisuje księżnej Juliannie działalność fundatorską. Decyzją księżniczki twerskiej wybudowana ok. 1340 r. drewniana cerkiew prawosławna w Wilnie została zastąpiona budowlą z cegły^[4] (dziś na tym miejscu znajduje się cerkiew św. Mikołaja). Zmarła 17 marca 1391 r. (dawniej badacze podawali 1392 jako rok jej śmierci). Na inskrypcję z datą dzienną zgonu księżnej natrafiono w marcu 2012 r. w czasie remontu monasteru Przemienienia Pańskiego w Połocku^[4]. 5 grudnia 2018 r. Julianna Twerska została kanonizowana przez Ukraińską Autokefaliczną Cerkiew Prawosławną^[5].

Julianna i Olgierd mieli szesnaścioro dzieci:

• Kenna (ok. 1351 - 27 kwietnia 1368) – żona Kazimierza IV, księcia słupskiego
• Eufrozyna (ok. 1352 - 5 grudnia 1405/1406) – żona wielkiego księcia riazańskiego Olega
• Skirgiełło Iwan (ok. 1354 – 23 grudnia 1394 Kijów) – książę trocki 1382–1392, kijowski 1394
• Korybut Dymitr (ok. 1355 - po 1404) – książę nowogrodzki 1386–1392/93
• Teodora (Fedora) – żona kniazia Światosława Karaczewskiego
• Lingwen Szymon (zm. 19 czerwca 1431) – książę mścisławski i nowogrodzki
• Helena (zm. 15 września 1437) – żona Włodzimierza, księcia moskiewskiego
• Władysław II Jagiełło (ok. 1362 - 1 czerwca 1434 Gródek Jagielloński) – wielki książę litewski 1377–1381, 1382–1392, król Polski od 1386
• Maria (ok. 1363 - ?) – żona bojara litewskiego Wojdyły, a po jego śmierci kniazia Dawida Horodeckiego
• Korygiełło (ok. 1364/1367 - 4 września 1390) – książę mścisławski, regent
• Minigiełło (ok. 1365/1368 - przed listopadem 1382)
• Aleksandra (1368/1370 - 19 czerwca 1434) – żona Siemowita IV, księcia mazowieckiego
• Katarzyna (1369/1374 - 4 kwietnia 1422) – żona Jana II, księcia meklemburskiego
• Wigunt Aleksander (ok. 1372 - 28 czerwca 1392) – książę kiernowski
• Świdrygiełło (ok. 1373 - 10 lutego 1452 w Łucku) – książę witebski 1392–1393, 1430–1436, podolski 1400–1402, nowogrodzki 1404–1408, 1420–1438, czernihowski 1419–1430, wielki książę litewski 1430–1432, pan Wołynia 1437–1452
• Jadwiga (ok. 1375 - po 13 maja 1400^[6]) – żona Jana III, księcia oświęcimskiego

Przypisy

1. Dawniej uważano, że była nią Maria witebska, zob. J. Tęgowski, Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, s. 47–57.
2. Расшифровка надписей в Спасо-Преображенском храме. novopolock.ru, 2015-02-05. [dostęp 2015-04-18]. (ros.).
3. Rasa Mažeika. Was Grand Prince Algirdas a Greek Orthodox Christian?. „Lituanus”. 4 (33), 1987. [dostęp 2007-09-06].brak numeru strony
4. Marek Teler. Księżna Julianna twerska: matka króla Jagiełły w kręgu międzynarodowej polityki. „Histmag.org”, lipiec 2019. [dostęp 2019-08-06].brak numeru strony
5. ЕвгенийЕ. Никольский ЕвгенийЕ., О канонизации святой благоверной великой княгини Иулиании Александровны Тверской и Литовской — МузееМания [online], 7 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-19] (ros.).
6. K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, s. 630

Linki zewnętrzne

• Krzysztof Osiński: Pozycja Julianny Twerskiej w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1377-1382. Próba charakterystyki problemu.