Remove ads
Jocelyn Bell Burnell (ur. jako Susan Jocelyn Bell 15 lipca 1943 w Belfaście[1] albo w Lurgan[2]) – brytyjska astrofizyczka, znana z badań pulsarów, a de facto ich odkrywczyni.
 | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Specjalność: astrofizyka | |
| Uczelnia |
University of Southampton, |
| Odznaczenia | |
 | |
| Nagrody | |
Jako doktorantka, pracująca pod kierunkiem Antony’ego Hewisha, Jocelyn Bell zaobserwowała pulsary jako pierwsza w historii. Jednak za to odkrycie to Hewish (wraz z Martinem Ryle’em) w 1974 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki; samej Jocelyn Bell Burnell Nagrody Nobla nie przyznano. Otrzymała za to Medal Copleya od Towarzystwa Królewskiego w Londynie (ang. Royal Society of London) – jako druga kobieta w historii tej nagrody (2021).
Remove ads
Joselyn Bell rozpoczęła w 1965 roku doktorat w Mullard Radio Astronomy Observatory (MRAO) w Cambridge pod kierunkiem Antony’ego Hewisha. Jej zadaniem miało być badanie scyntylacji kwazarów. W 1967 roku Bell zaobserwowała za pomocą skonstruowanego przez siebie (z udziałem innych doktorantów) radioteleskopu, że źródło radiosygnałów oznaczone symbolem CP 1919 wysyła regularne impulsy w odstępach 1,34 sekundy. Początkowo Hewish uznał te sygnały za wynik interferencji, ale Bell znalazła kolejny pulsar w styczniu 1968 roku, a dwa następne – w lutym.
Bell i Hewish po pierwszej obserwacji pulsara podejrzewali, że regularne impulsy fal radiowych mogą pochodzić od aktywności cywilizacji pozaziemskich i oznaczyli ich źródła, na poły żartobliwie, LGM 1-4 (od little green men – „małe zielone ludziki”)[3]. Thomas Gold i Franco Pacini wykazali później, że pulsary są szybko rotującymi gwiazdami neutronowymi. Była to pierwsza obserwacja gwiazd neutronowych, choć ich istnienie przewidziano teoretycznie już w 1933 roku.
Remove ads
Antony’emu Hewishowi i Martinowi Ryle’owi przyznano w 1974 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za pionierskie badania w dziedzinie radioastronomii i odkrycie pulsarów.
Pominięcie Joselyn Bell Burnell podczas przyznania tej Nagrody Nobla uważa się za jedną z najbardziej kontrowersyjnych decyzji w historii naukowych Nagród Nobla[4]. Artykuł w „Nature”, opisujący odkrycie pierwszego pulsara miał pięciu autorów, którzy wchodzili w skład zespołu[5]. Jako pierwszy autor został podany Hewish, a Bell jako druga autorka. Była również współautorką drugiej pracy o pulsarach[6]. Sama Bell Burnell, opisując okoliczności odkrycia wskazuje jednak, że większa część odpowiedzialności naukowej spoczywała na Hewishu jako promotorze doktoratu, zatem on powinien być wyróżniony[7].
Remove ads
Po ukończeniu doktoratu Bell Burnell kontynuowała badania w dziedzinie radioastronomii, głównie zajmując się badaniem promieniowania wysyłanego przez źródła galaktyczne. Pracowała w University of Southampton (1968–1973), University College w Londynie (1974–1982) oraz w Królewskim Obserwatorium w Edynburgu (1982–1991). Od 1991 do 1999 roku Bell Burnell kierowała Wydziałem Fizyki Open University w Wielkiej Brytanii. W latach 2001–2004 była dziekanem wydziału nauk ścisłych University of Bath. W latach 2002–2004 stała na czele Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego, a w latach 2008–2010 była prezydentem Institute of Physics.
Remove ads
Mimo pominięcia w Nagrodzie Nobla w 1974 roku, Bell Burnell otrzymała liczne inne wyróżnienia za swoje osiągnięcia naukowe. Odznaczona została między innymi Medalem Herschela przyznawanym przez Królewskie Towarzystwo Astronomiczne oraz Orderem Imperium Brytyjskiego w klasie Dame Commander (DBE). Otrzymała również doktorat honoris causa Uniwersytetu Harvarda.
W 2018 r. otrzymała za odkrycie pulsarów Breakthrough Prize in Fundamental Physics, a będące częścią nagrody 3 mln dolarów przeznaczyła na stypendia doktoranckie dla młodych naukowców z grup społecznych niedoreprezentowanych w fizyce[8].
Remove ads
Jocelyn Bell poślubiła Martina Burnella w 1968 roku (rozwiedli się w 1993); ma z nim jednego syna, Gavina Burnella. Jest praktykującą kwakierką[9].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads