Loading AI tools
Jerzy Synkelos, łac.:Georgius Syncellus, Jerzy Syncellus (Syncel)[uwaga 1] (gr.: Γεώργιος Σύγκελλος, Georgios Synkellos, zm. 810/811) – mnich bizantyński, syncel, pisarz chrześcijański i historiograf.
Jerzy Synkelos żył w drugiej połowie VIII wieku. Młodość spędził jako zakonnik w Ziemi Świętej. Później przeniósł się do Konstantynopola, gdzie został osobistym sekretarzem, sýnkellos, patirarchy Tarazjusza (784-806). Po śmierci patriarchy powrócił do monasteru. Zmarł w roku 810/811[1]. Ponieważ wyższe urzędy, takie jak synkellos, przyznawane były osobom wysoko urodzonym, jest możliwe, że Jerzy był członkiem znaczącego rodu. Teofan Wyznawca nazywa Jerzego opatem.
W klasztorze, pod koniec życia, zaczął opracowywać Kronikę ((gr.) Ἐκλογὴ τῆς χρονογραφίας, Eklogé chronographías) rozpoczynającą się od stworzenia świata, którą doprowadził do wstąpienia na tron cesarza Dioklecjana (284 rok)[2].
Kronika Synkelosa jest niezwykle ważna dla ustalenia chronologii chrześcijańskiej. Kronikarz rozłożył cały materiał na lata, wstawiając w centrum dzieła tablice chronologiczne z odpowiednimi komentarzami. Wartość przekazanych danych jest nierówna. Dokładniej przedstawiony został okres do narodzin Chrystusa i powstania Kościoła. Dzieje cesarzy opisał Synkelos pobieżnie, a nawet niedbale, w oparciu o Kanony Ewangelii Euzebiusza z Cezarei i Kroniki Doksipposa[2].
Głównym źródłem Synkelosa jest dzieło Panodorosa lub jakaś późniejsza kompilacja oparta głównie na Panodorosie. Z dzieła tego zaczerpnął Synkelos wiadomości o dziejach Egiptu i jego władcach oraz znajomość Kanonu Manethona w redakcji Juliusza Afrykana i Euzebiusza z Cezarei. Odmiennie od autora Kroniki Wielkanocnej, stworzenie świata datował, za Panodorosem, na 1 września 5493 roku p.n.e., według ery aleksandryjskiej. Synkelos korzystał także z zaginionej Kroniki świata Anonniosa (412 rok), twórcy 532-letniego cyklu paschalnego, z Septuaginty, Nowego Testamentu, pism Ojców Kościoła, Grzegorza z Nazjanzu i Jana Chryzostoma[2].
Późniejsi autorzy bizantyńscy rzadko korzystali z Eklogi Synkelosa, trudnej, pozbawionej atrakcyjnej treści i ozdób stylistycznych. Niedokończone dzieło Synkelosa kontynuował po jego śmierci, jego serdeczny przyjaciel Teofan Wyznawca[2].
- Formy „Jerzy Synkelos” używa tłumacz Dziejów Bizancjum G. Ostrogorskiego (wyd. 2008, s. 48 i n.). Tak też proponuje spolszczać imię i przydomek pisarza O. Jurewicz w Zasadach spolszczania i transpozycji imion własnych i nazw geograficznych (Dzieje Bizancjum, s. 624), w swojej Historii literatury bizantyńskiej (wyd. 1984, s. 131 i n.) określa go jako „Jerzego Synkellosa”. Tej samej formy używa tłumacz Historii Bizancjum C. Mango (wyd. 1997, s. 137 i n.), u H.-W. Haussiga jest „Georgios Synkellos” (Historia kultury bizantyńskiej, 1969, s. 238). Encyklopedja Kościelna, podług teologicznej encyklopedji Wetzera i Weltego, z licznemi jej dopełnieniami z 1880 roku używa w stosunku do pisarza wersji łacińskiej „Georgius Syncellus” (s. 378 i n.)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
