Jelec pospolity

Jelec pospolity^[3], jelec europejski^[3], jelec^[3] (Leuciscus leuciscus) – gatunek ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).

Jelec pospolity

Leuciscus leuciscus[1]
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	karpiokształtne
Rodzina	karpiowate
Rodzaj	Leuciscus
Gatunek	jelec pospolity
Synonimy Cyprinus dobula Linnaeus, 1758 Cyprinus graining Walbaum, 1792 Cyprinus grislagine Linnaeus, 1758 Cyprinus lancastriensis Shaw, 1804 Cyprinus leuciscus Linnaeus, 1758 Cyprinus mugilis Vallot, 1837 Cyprinus salax Gronow, 1854 Cyprinus simus Römer-Büchner, 1827 Cyprinus squalus Walbaum, 1792 Cyprinus umbra Walbaum, 1792 Idus stagnalis Dubalen, 1913 Leuciscus argenteus Fitzinger, 1832 Leuciscus dobula (Linnaeus, 1758) Leuciscus leuciscus baicalensis kirgisorum Berg, 1912 Leuciscus leuciscus roulei Bertin & Estève, 1948 Leuciscus majalis Agassiz, 1835 Leuciscus rodens Agassiz, 1835 Leuciscus rostratus Valenciennes, 1844 Leuciscus saltator Bonaparte, 1845 Leuciscus vulgaris Fleming, 1828 Squalius chalybeius Heckel, 1852 Squalius lepusculus Heckel, 1852 Squalius leuciscus elata Fatio, 1882 Squalius leuciscus elongata Fatio, 1882 Squalius leuciscus lateristriga Fatio, 1882 Squalius mehdem Warpachowski, 1897 Squalius vulgaris argenteus Walecki, 1863 Squalius vulgaris leptorhinus Walecki, 1863 Squalius vulgaris minor Walecki, 1863 Squalius vulgaris robustior Walecki, 1863
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski

Występowanie

Strumienie, rzeki i jeziora Europy z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, Apenińskiego, Bałkańskiego, Szkocji i północnej Skandynawii. Jelca można też spotkać, chociaż nielicznie, w Bałtyku (w zatokach o małym zasoleniu). Żyje stadnie.

Cechy morfologiczne

Osiąga do 35 cm długości i 250 g masy ciała. Ciało wysmukłe, silnie bocznie spłaszczone. Pysk zwykle zaostrzony, otwór gębowy najczęściej zwrócony ku dołowi. Grzbiet barwy czarnoniebieskiej z metalicznym połyskiem, boki i spód ciała białożółtawe o słabym połysku. Płetwy na ogół blade, żółtawe lub lekko pomarańczowe, tylko płetwa grzbietowa i ogonowa są zwykle intensywniej zabarwione. Liczba łusek w linii nabocznej 49–53^[4].

Odżywianie

Pożywienie jelca stanowią owady, robaki i skorupiaki wodne, również i owady latające opadające na powierzchnię wody.

Rozród

Jelec trze się w marcu i kwietniu w szybko płynących ciekach wśród roślinności. W czasie tarła samiec (mleczak) ma skórę i płetwy pokryte drobnymi brodawkami.

Znaczenie gospodarcze

Mięso jelca jest niezbyt smaczne i bardzo ościste. Wędkarze używają go jako przynęty („żywca”) przy łowieniu na wędkę większych ryb drapieżnych.

Zobacz też

• ryby Polski