Jedlinka (Jedlina-Zdrój)

Jedlinka (niem. Nieder-, Mittel-, Ober-Tannhausen) – część miasta Jedlina-Zdrój, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim.

Jedlinka

część miasta
Pałac Jedlinka
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	wałbrzyski
Miasto	Jedlina-Zdrój
W granicach miasta	13 listopada 1954[1]
SIMC	0984048
Wysokość	410-430[2] m n.p.m.
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	58-330
Tablice rejestracyjne	DB
Położenie na mapie Polski Jedlinka
50°42′51″N 16°21′42″E

Hostel Jedlinka, na pierwszym planie po lewej widoczny Fokker Dr.I (replika)

Browar Jedlinka

Piwa Browaru Jedlinka

Położenie

Jedlinka to dawna wieś, obecnie dzielnica Jedliny-Zdroju o długości około 2 km, leżąca na pograniczu Gór Wałbrzyskich i Gór Sowich, wzdłuż biegu Bystrzycy i jej lewego dopływu, na wysokości około 410–430 m n.p.m.^[2]

Podział administracyjny

W latach 1946–1954 Jedlinka stanowiła gromadę w gminie Głuszyca w powiecie wałbrzyskim w województwie wrocławskim^[3]. W związku z reformą administracyjną kraju jesienią 1954 weszła w większości (490 ha) w skład nowo utworzonej gromady Jedlina Zdrój (mniejszą część, 110 ha, włączono do gromady Głuszyca)^[4]. 13 listopada 1954, po pięciu tygodniach, gromadę Jedlina Zdrój zniesiono w związku z nadaniem jej statusu osiedla, przez co Jedlinka stała się integralną częścią Jedliny-Zdroju^[1]. 1 stycznia 1967 osiedle Jedlina Zdrój otrzymało status miasta, w związku z czym Jedlina została obszarem miejskiem^[5].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego.

Historia

Jedlinka powstała prawdopodobnie w połowie XIII wieku jako osada leśna^[2]. W XVII wieku była to już duża wieś obejmująca znaczny obszar położony na północ od Głuszycy^[2]. Od 1697 roku rozpoczęto lecznicze wykorzystywanie tutejszego źródła wody mineralnej, a w roku 1723 powstało tu uzdrowisko o nazwie Charlottenbrunn^[2]. W XVIII wieku rozpoczęto eksploatację złóż węgla kamiennego, w 1742 roku powstała kopalnia Joseph^[2]. W drugiej połowie XVIII wieś była dużym ośrodkiem tkactwa chałupniczego, a w 1771 roku powstał tu pierwszy bielnik^[2]. Na początku XIX wieku wieś znacznie rozwinęła się, w 1840 roku składała się ona z trzech części w których było łącznie prawie 200 domów, pałac, dwa folwarki, 5 młynów wodnych, 2 gorzelnie, tartak, kościół, szkoła katolicka i wiele warsztatów rzemieślniczych^[2]. Od połowy XIX wieku wieś została uzdrowiskowym zapleczem Jedliny-Zdroju, powstało tu kilka gospód, a w okolicy wytyczono szlaki turystyczne^[2]. W 1910 roku miejscowość liczyła 1624 mieszkańców, w roku 1933 ich liczba wzrosła do 1772 osób^[2]. W czasie II wojny światowej w miejscowości znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen^[6]. Po 1945 roku charakter miejscowości nie zmienił się, nadal była to wieś rolniczo-przemysłowa^[2]. W 1954 roku Jedlinkę administracyjnie włączono do Głuszycy, obecnie jest to część Jedliny-Zdroju^[2].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[7]:

• zespół pałacowy z drugiej połowy XVIII wieku:
  • pałac,
  • dwie oficyny,
  • park.

Szlaki turystyczne

Przez Jedlinkę przechodzi szlak turystyczny:

• - fragment Głównego Szlaku Sudeckiego (Świeradów-Zdrój – Prudnik) prowadzący ze schroniska „Andrzejówka” na Włodarza^[2].