Jastrabské sedlo (lokalnie również: Sedlo Jarky; 365 m n.p.m.) – niska przełęcz w zachodniej Słowacji, w głównym grzbiecie Centralnych Karpat Zachodnich, rozdzielająca Góry Strażowskie na północy od Gór Inowieckich na południu. Siodło przełęczy znajduje się w granicach wsi Mníchova Lehota (powiat Trenczyn), natomiast jej nazwa pochodzi od leżącej na południowy wschód od przełęczy wsi Trenčianske Jastrabie.
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Wysokość |
365 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty |
Macková, Humenec |
Położenie na mapie kraju trenczyńskiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°48′28″N 18°05′17″E | |
Charakterystyka geomorfologiczna
Przełęcz jest niska, lecz stosunkowo wąska. Jej północno-zachodnie stoki opadają w głęboką i wąską dolinę, natomiast jej południowo-wschodnie podnóża są szerokie i płaskie. Pierwszym znaczniejszym szczytem po stronie Gór Strażowskich jest wznosząca się na północ od siodła przełęczy Macková (681 m n.p.m.), natomiast po stronie Gór Inowieckich leżący na południowy zachód od przełęczy Humenec (609 m n.p.m.).
W kierunku północno-zachodnim spod przełęczy spływa Turniansky potok (lewobrzeżny dopływ Wagu), natomiast w kierunku południowo-wschodnim – Sviniansky potok (niżej jako Svinica, prawobrzeżny dopływ Bebravy.
Charakterystyka geologiczna
Przełęcz leży na linii znacznego, tzw. jastrabianskiego uskoku tektonicznego, oddzielającego mezozoiczne, płaszczowinowe formacje Gór Strażowskich (budujące je dolomity eksploatowane są w wielkim kamieniołomie, położonym tuż na wschód od przełęczy) od łupków krystalicznych zrębu Wysokiego Inowca. W strefie tego uskoku w rejonie przełęczy występuje kilka źródeł mineralnych.
Znaczenie komunikacyjne
Przez najniższy punkt przełęczy biegnie oddana do użytku w 1901 r. linia kolejowa nr 143 Chynorany-Trenczyn, natomiast kilkanaście metrów wyżej (po stronie Gór Inowieckich) równoległa do niej droga I klasy nr I/9 (dawniej droga krajowa nr 50) z doliny Wagu przez Bánovce nad Bebravou do doliny Nitry. Na przełęczy znajdują się przystanki komunikacji autobusowej oraz przystanek kolejowy Mníchova Lehota. Przy wspomnianej drodze na przełęczy znajduje się popularny zajazd o nazwie „Radar“ i parking[1].
Znaczenie turystyczne
Przez przełęcz biegną czerwone 
znaki szlaku turystycznego, łączącego tu schronisko Chata pod Ostrým vrchom w Górach Strażowskich ze schroniskiem pod Inowcem w Górach Inowieckich. Zaczynają się tu też znaki 
zielone, również prowadzące do wspomnianego schroniska pod Inowcem (obydwa szlaki w wejściu z przełęczy do schroniska ok. 1 h 50 min.)[2].
Przełęcz jest też ważnym węzłem turystycznych szlaków rowerowych.
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
