Janusz Kidawa
polski reżyser filmowy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Janusz Roman Kidawa (ur. 9 marca 1931 w Strumieniu, zm. 4 września 2010 w Katowicach) – polski reżyser filmowy.
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Był synem urzędnika pocztowego Romana (ur. 1903) i Janiny z domu Godlewskiej (ur. 1906)[1][2]. W 1935 jego ojciec objął stanowisko naczelnika pocztowego w Katowicach i rodzina zamieszkała nad pocztą, na pierwszym piętrze kamienicy przy ul. Gliwickiej 127 na Załężu[3][4][a]. Uczęszczał do Szkoły Powszechnej nr 21 im. Józefa Lompy przy ul. Gliwickiej 107, jako zuch brał udział w ćwiczeniach bojowych wiosną 1939[6]. Na seanse filmowe w kinie „Apollo” przy ul. Staromiejskiej 17 zarabiał dostarczaniem pustych butelek handlarzowi alkoholem[7], był też przed II wojną światową uczestnikiem seansów oświatowych w Towarzystwie Czytelni Ludowych[8].
W latach 1950–1956 był członkiem ZMP. Od 1951 roku należał do PZPR[9]. W 1956 roku ukończył pięcioletnie studia na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi (dyplom w roku 1963)[10], gdzie był studentem Andrzeja Munka[1]. Bezpośrednio po studiach zatrudnił się w nowo powstającym ośrodku telewizyjnym w Katowicach (Telewizja Katowice[1]), gdzie w latach 1957–1959[1] realizował programy artystyczne i publicystyczne. W 1961 roku przeszedł do pracy w Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie, realizując krótkometrażowy film dokumentalny Śladami Józefa Wieczorka. W wytwórni tej w latach 1961–1977 zrealizował kilkadziesiąt filmów; wśród nich znalazły się: Pierwsza zmiana, Wizja lokalna, Sam wśród ptaków, Człowiek z cyfrą. W 1967 był krótko redaktorem naczelnym Polskiej Kroniki Filmowej[1]. W 1968, w czasie trwania kampanii antysemickiej w Polsce, nakręcił na podstawie scenariusza napisanego wspólnie z Ryszardem Gontarzem film Sprawiedliwi, który przyczynił się do wypromowania przez frakcję moczarowców w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej mitu o masowej skali polskiej pomocy Żydom podczas II wojny światowej[11][12].
W 1978 roku Kidawa zadebiutował w filmie fabularnym Pejzażem horyzontalnym – satyryczną paradokumentalną opowieścią o budowie Huty Katowice. Film po kłopotach z cenzurą znalazł się w kinach pozbawiony kilku najciekawszych scen[13]. Pozostawiono w nim ballady z tekstami Wiesława Dymnego. W 1980 zrealizował film o śląskich artystach ulicznych oraz ogólnie o historii Śląska między pierwszą a drugą wojną światową, pt. Grzeszny żywot Franciszka Buły, który cieszył się rekordowym powodzeniem w kinach śląskich, stając się autentycznym filmem kultowym[14].
Jego film Ultimatum (1984) został odebrany jako wymierzony przeciwko „Solidarności”[15]. Wycofał się następnie w tematykę młodzieżową, kręcąc w ostatnich latach twórczości z inspiracji syna dwa filmy przygodowe oparte na powieściach z cyklu o Panu Samochodziku[15], które nie odniosły sukcesu[16]. Od 1991 roku nie kręcił już filmów. Mieszkał w Katowicach[1]. W latach 1999–2003 opublikował na prawach rękopisu czteroczęściową autobiografię pt. Janusza Kidawy dokumentacja, dostępną w Bibliotece Śląskiej w Katowicach oraz w bibliotece Szkoły Filmowej w Łodzi.
Został pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.

Filmografia
Podsumowanie
Perspektywa
Wybrana filmografia jako reżyser[10]:
- Guziki (1954, czarno-biały, czas: 9'), etiuda fabularna
- Hejnał i bzy (1955, czarno-biały, czas: 15'), etiuda fabularna
- "Szczęść Boże" Dziadku Gumiela (1955, czarno-biały, czas: 12'), etiuda fabularna
- Z dobrego serca (premiera: 26.04.1958), spektakl telewizyjny
- Pierwsza zmiana (1962, czarno-biały, czas: 11'), film dokumentalny: w napisach określenie funkcji: realizacja
- Inny "Śląsk" (1963, czarno-biały, czas: 13'), film dokumentalny: w napisach określenie funkcji: realizacja
- Chwila wspomnień (1964, czarno-biały, czas: 30'), cykl dokumentalny: film pt. 1949 (5)
- W milczeniu (1965, barwny, dł.: 241 m), film dokumentalny: w napisach określenie funkcji: realizacja
- Sprawiedliwi (1968), film dokumentalny (realizacja, scenariusz wspólnie z Ryszardem Gontarzem[17])
- Polska gola! (1975), film dokumentalny (realizacja, scenariusz)
- Sprawa inżyniera Pojdy (1977), film telewizyjny
- Pejzaż horyzontalny (1978), film fabularny
- Grzeszny żywot Franciszka Buły (1980), film fabularny
- Białe tango (1981), serial telewizyjny
- „Anna” i wampir (1981), film fabularny
- Jest mi lekko (1982), film telewizyjny
- Bardzo spokojna wieś (1983), film telewizyjny
- Magiczne ognie (1983), film fabularny
- Żeniac (1983), film telewizyjny
- Sprawa się rypła (1984) wg sztuki R. Latko
- Ultimatum (1984), film fabularny
- Budniokowie i inni (1986), serial telewizyjny
- Komedianci z wczorajszej ulicy (1986), film fabularny
- Pan Samochodzik i niesamowity dwór (1986) wg powieści Z. Nienackiego
- Sławna jak Sarajewo (1987) wg powieści L. Bielasa
- Latające machiny kontra Pan Samochodzik (1991) wg powieści Z. Nienackiego
Nagrody
W 1974 r. został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[18]. Został również nagrodzony za następujące filmy:
- Pierwsza zmiana – Grand Prix na Festiwalu Filmów Krótkometrażowych - Kraków 1963
- Wizja lokalna – Srebrny Medal – Moskwa 1966
- Sam wśród ptaków – nagroda za film turystyczny – Bruksela 1971
- Człowiek z cyfrą – nagroda ekumeniczna – Mannheim 1977
- Grzeszny żywot Franciszka Buły – Srebrne Lwy w Gdańsku (1980), Bałtycka Perła (1980), Grand Prix w San Remo (1981).
Życie prywatne
Uwagi
- Według jednego ze źródeł wkrótce po narodzinach Janusza jego rodzice przenieśli się do Świętochłowic[5]. Inne cytowane źródła stwierdzają jednak, że rodzina mieszkała w Strumieniu do 1935.
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.