Jan Kulza

Jan Kulza (ur. 12 lipca 1898 w Radomiu, zm. 5 czerwca 1937 k. wsi Baranowo^[1]) – kapitan obserwator Wojska Polskiego.

Jan Kulza

kapitan obserwator
Data i miejsce urodzenia	12 lipca 1898 Radom
Data i miejsce śmierci	5 czerwca 1937 Baranowo
Przebieg służby
Lata służby	1914–1937
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	oddział wywiadowczy „Światopełk-Mirskiego”, 3 pułk piechoty, 4 dywizja strzelców polskich, 6 pułk piechoty Legionów, 6 pułk lotniczy, Dowództwo Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych, 3 pułk lotniczy
Stanowiska	oficer taktyczny, a następnie dowódca 34 Eskadry Liniowej (w 3 Pułku Lotniczym)
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Załoga samolotu PZL 26 w czasie Międzynarodowych Zawodów Samolotów Turystycznych (Challenge 1934) w Warszawie: od lewej: pilot Jan Balcer i mechanik-obserwator kpt. Jan Kulza, na lotnisku (ze zbiorów NAC)

Życiorys

Był synem Władysława i Marii. Ukończył 5 klas szkoły handlowej w Radomiu. W 1914 roku wstąpił do Legionów, do oddziału wywiadowczego „Światopełk-Mirskiego”. W 1915 roku dostał się do niewoli rosyjskiej, skąd wkrótce uciekł i wstąpił do 3 pułku piechoty Legionów, z którym walczył na całym jego szlaku bojowym. Co najmniej od października 1918 roku służył w 1 Awjacyjnym Oddziale Wojsk Polskich utworzonym w strukturach 4 Dywizji Strzelców Polskich gen. Lucjana Żeligowskiego, w którym szkolił szeregowców^[2].

Po powrocie do Polski od 1 sierpnia 1920 do 1 stycznia 1921 był uczniem 33. klasy Szkoły Podchorążych Piechoty^[3]. W 1926 roku służył w 6 pułku piechoty Legionów. Został odkomenderowany do 6 pułku lotniczego stacjonującego we Lwowie, gdzie pełnił służbę w 6 eskadrze. W 1929 roku został przeniesiony na stanowisko referenta do Departamentu Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych^[4]. 12 marca 1933 został mianowany na stopień kapitana ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 25. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych^[5]. Od 1934 roku służył w 3 pułku lotniczym, na stanowisku oficera taktycznego, a następnie dowódcy 34 eskadry liniowej.

W 1934 roku uczestniczył (w załodze z Janem Balcerem) w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych (Challenge 1934) w Warszawie na samolocie PZL-26.

Zginął (wraz z kapralem Franciszkiem Bekasiakiem) w wyniku zderzenia z ziemią w czasie nocnego lotu ćwiczebnego na samolocie Potez XXV nr 42-230. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C16-1-1)^[6].

Grób Jana Kamińskiego i Jana Kulzy na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Awanse

• kapral – przed październikiem 1918
• porucznik – ze starszeństwem z 1 kwietnia 1922

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości (20 lipca 1932)^[7]
• Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)^[8]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Przypisy

1. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1937 roku, s. 59.
2. Eskadra Lotnicza 4. Dywizji Strzelców Generała Żeligowskiego. [dostęp 2014-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-28)].
3. Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 458.
4. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 236, 440.
5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 marca 1933 roku, s. 48.
6. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
7. M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
8. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 103 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
• Kulza Jan – kapitan obserwator. W: Adam Popiel: Pamięci poległych lotników 1933–1939. T. 32. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1987, s. 111–112, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski. ISBN 83-206-0613-6.