Jan Krzysztof Ardanowski

Jan Krzysztof Ardanowski (ur. 11 lutego 1961 w Czernikowie) – polski polityk, rolnik i samorządowiec. W latach 2005–2007 podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w latach 2007–2010 doradca prezydenta Lecha Kaczyńskiego ds. wsi i rolnictwa, w latach 2018–2020 minister rolnictwa i rozwoju wsi, poseł na Sejm VII, VIII, IX i X kadencji (od 2011).

Jan Krzysztof Ardanowski

Jan Krzysztof Ardanowski (2018)
Data i miejsce urodzenia	11 lutego 1961 Czernikowo
Minister rolnictwa i rozwoju wsi
Okres	od 20 czerwca 2018 do 6 października 2020
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Poprzednik	Krzysztof Jurgiel
Następca	Grzegorz Puda
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Okres	od 3 listopada 2005 do 21 grudnia 2007
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Odznaczenia

Życiorys

Od listopada 1980^[1] działał w Niezależnym Zrzeszeniu Studentów. Po prowokacji bydgoskiej uczestniczył w strajku studenckim^[1]. Od kwietnia 1981 był redaktorem naczelnym opozycyjnego pisma „Indeks”. W listopadzie i grudniu 1981 przewodniczył kolejnemu strajkowi na swojej uczelni^[1][2].

W 1985 ukończył studia na Wydziale Rolniczym Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Zajął się zawodowo prowadzeniem kilkunastohektarowego gospodarstwa rolnego w miejscowości Krobia pod Toruniem^[2]. Od 1992 do 2002 był wiceprzewodniczącym Krajowej Rady Doradztwa Rolniczego. Od 1993 działał w PSL-Porozumieniu Ludowym. W okresie 1998–2002 z ramienia Akcji Wyborczej Solidarność zasiadał w sejmiku kujawsko-pomorskim I kadencji. W wyborach samorządowych w 2002 bez powodzenia ubiegał się o reelekcję z listy koalicji POPiS^[3].

W 2001 związał się z Prawem i Sprawiedliwością. W latach 2003–2007 prezesował Krajowej Radzie Izb Rolniczych w Warszawie. Od 3 listopada 2005 do 21 grudnia 2007 był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Od stycznia 2008 był doradcą prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego ds. wsi i rolnictwa. W 2010 ponownie został wybrany do sejmiku kujawsko-pomorskiego^[4].

W wyborach w 2011 uzyskał mandat poselski, kandydując jako lider listy PiS w okręgu toruńskim i otrzymując 14 841 głosów^[5]. W 2015 krótko był okręgowym pełnomocnikiem PiS w okręgu toruńsko-włocławskim^[2]. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku z powodzeniem ubiegał się o poselską reelekcję, otrzymał 18 366 głosów^[6]. W Sejmie VIII kadencji został wiceprzewodniczącym Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz członkiem Komisji do Spraw Energii i Skarbu Państwa^[7]. Zaangażował się w prace nad ustawą o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz przewodził grupie posłów, która zaproponowała powszechnie krytykowaną nowelizację ustawy o ochronie przyrody. W lutym 2018 Polsko-Izraelska Grupa Parlamentarna wybrała go na przewodniczącego tego gremium^[2].

19 czerwca 2018 na wniosek premiera Mateusza Morawieckiego prezydent RP Andrzej Duda powołał Jana Krzysztofa Ardanowskiego na urząd ministra rolnictwa i rozwoju wsi w miejsce Krzysztofa Jurgiela^[8][9] (ze skutkiem od następnego dnia)^[10]. W lipcu 2018 zapowiedział odstąpienie od planowanego wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt futerkowych przy jednoczesnym wprowadzeniu systemu certyfikacji^[11], wycofanie z Sejmu przygotowanego przez posłów PiS projektu ustawy zakazującej uboju rytualnego^[12] i rezygnację z planowanej przez poprzednika budowy na wschodniej granicy płotu mającego stanowić ochronę przed dzikami mogącymi roznosić chorobę ASF^[13]. W kwietniu 2019 Sejm odrzucił wotum nieufności złożone wobec niego w lutym 2019 przez Platformę Obywatelską (przeciw zagłosowało 233 posłów)^[14].

W wyborach w 2019 Jan Krzysztof Ardanowski z powodzeniem ubiegał się o poselską reelekcję, otrzymując 76 267 głosów^[15]. 15 listopada 2019 ponownie objął urząd ministra rolnictwa i rozwoju wsi, wchodząc w skład powołanego wówczas drugiego rządu dotychczasowego premiera^[16].

We wrześniu 2020 został zawieszony przez prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego w prawach członka partii za złamanie dyscypliny klubowej, głosując przeciw nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt^[17]. 6 października 2020 zakończył pełnienie funkcji ministra^[18]. W listopadzie tego samego roku został przywrócony w prawach członka partii^[19].

W grudniu 2020 prezydent Andrzej Duda powierzył mu funkcję przewodniczącego powołanej wówczas Rady ds. Rolnictwa i Obszarów Wiejskich^[20]. W wyborach w 2023 został po raz kolejny wybrany do Sejmu (z wynikiem 28 658 głosów)^[21]. W Sejmie X kadencji zasiadł w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi^[22]. W lipcu 2024 zrezygnował z członkostwa w PiS i klubie parlamentarnym tej partii^[23], dołączając do koła poselskiego Kukiz’15^[24] (w październiku 2024 przekształconego w koło poselskie o nazwie Wolni Republikanie^[25]). Współtworzył też partię Wolność i Dobrobyt, zarejestrowaną we wrześniu tego samego roku^[26].

Życie prywatne

Syn Mieczysława i Albiny^[27]. Jest żonaty z Marleną z domu Templin, również absolwentką ATR^[28], z którą ma pięcioro dzieci^[29].

Amatorsko zajął się badaniami historycznymi dotyczącymi losu Żydówek, zmuszanych do niewolniczej pracy przy budowie umocnień i mordowanych w podobozie Baukommando Weichsel. Efektem tych badań była wydana w 2014, wraz z Pawłem Sztamą, książka zatytułowana Z głębokości wołam do Ciebie… (z podtytułem Tragedia kobiet pochodzenia żydowskiego, więzionych i mordowanych w podobozach KL Stutthof w okolicach Torunia w ostatnich miesiącach II wojny światowej)^[2][30][31].

Krytyka i postępowanie karne

Jako minister rolnictwa był szeroko krytykowany przez organizacje ekologiczne (m.in. WWF i Greenpeace) za ustawę dotyczącą zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, nazywaną w mediach „lex Ardanowski”, przewidującą m.in. sanitarny odstrzał dzików i penalizację celowego utrudniania polowań przez osoby trzecie. Krytykowano też ministerialny sposób walki z ASF poprzez przeznaczanie środków finansowych głównie na odstrzał dzików, zamiast na zalecaną przez organizacje pozarządowe i naukowców bioasekurację^[32][33][34].

Ministra krytykowano również za zezwolenie na używanie w Polsce szkodliwych dla pszczół i innych owadów zapylających pestycydów z grupy neonikotynoidów i odstąpienie tym samym od ogólnoeuropejskiego zakazu ich stosowania^[35]. Kontrowersje wzbudzały też jego publiczne negatywne wypowiedzi pod adresem organizacji proekologicznych czy działaczy na rzecz praw zwierząt^[36][37].

W marcu 2025 prokurator przedstawił mu zarzuty przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków z okresu pełnienia funkcji ministra, co miało doprowadzić do strat w KOWR. Polityk nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów^[38].

Odznaczenia

• Odznaka honorowa „Zasłużony dla Rolnictwa” (2001)
• Złoty Krzyż Zasługi (2004)^[39]
• Kawaler Orderu Zasługi Rolniczej (Francja, 2007)